تضرع و زاری و یاد خدا
آیه:
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَآ إِلَی أُمَمٍ مِّن قَبْلِک فَأَخَذْنهُم بِالْبَأْسَآءِ وَالضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمْ یتَضَرَّعُونَ[1]
ترجمه:
و بیقین به سوی امّت هایی که پیش از تو بودند (پیامبرانی) فرستادیم، (و با آنان مخالفت کردند؛) و آنان را با سختی (زندگی) و زیان (جسمی و روحی) گرفتار ساختیم، تا شاید آنان (فروتن و) تسلیم گردند!
نکته ها و اشاره ها:
1.این آیه به یکی از فلسفه های مشکلات و زیان ها و ناراحتی های جسمی و روحی [2] اشاره می کند که همان بیداری و تربیت انسان هاست. آری، حوادث دردناک باعث می شود که انسان از خواب غفلت بیدار گردد و از غرور و سرکشی دست بردارد و تسلیم حق شود[3] و به سوی خدا بازگردد.
2.واژه ی «لعلّ» که به معنای شاید و تردید است، اشاره دارد که این حوادث به تنهایی برای بیدار شدن انسان کافی نیست، بلکه زمینه ای برای تربیت و توجه دل های آماده است.
آری، هر مشکلی در زندگی نشانه ی قهر الهی نیست، بلکه خدا هم چون پدری است که گاهی برای تربیت فرزندانش از فشار هم استفاده می کند، ولی این به تنهایی کافی نیست و عوامل دیگری، از جمله اراده و پذیرش فرد نیز در این روی کرد تربیتی مؤثر است.
3.واژه ی «شیطان» در قرآن، اعم از جنس انسان و غیر آن است و ابلیس یکی از افراد و مصادیق شیطان است. آری، ابلیس و انسان های شیطان صفت، کارهای بد را برای انسان زیبا جلوه می دهند تا منحرف شود.
آموزه ها و پیام ها:
1.گاهی مشکلات جنبه ی تربیتی دارد (و از لطف خداست، نه قهر او).
- ۱. در هنگام مشکلات به سوی خدا بازگردید و تسلیم حق شوید.
پی نوشت:
[1] سوره انعام، آیه 42
[2] « بأساء» در اصل به معناى شدت و رنجى است که بیشتر جنبهى خارجى دارد؛ مثل قحطى، فقر و جنگ، اما« ضَرّاء» در اصل به معناى ناراحتى جسمى و روحى و درونى است؛ مثل جهل، ناراحتى و اندوه از دست دادن چیزها و بیمارىها( تفسیر المیزان، ج 7، ص 89).
[3] .« تَضرُّع» در اصل به معناى ورود شیر به پستان و تسلیم آن براى دوشنده است. این واژه به این مطلب اشاره دارد که حوادث دردناک سبب مىشود تا انسان از غرور و سرکشى دست بردارد و در برابر حق تسلیم شود.
