قرآن کریم فقط تلاوت نیست!تدبر و اندیشدن نیز، راهگشاست

آیه:

کتَابٌ أنزَلْنَاهُ إلَیک مُبَارَک لِیدَّ بَّرُوا آیاتِهِ وَلِیتَذَکرَ اوْلُوا الأ لْبَابِ [1]

ترجمه:

 (این) کتابی خجسته است که آن را به سوی تو فرو فرستادیم تا در آیات آن تدبّرکنند و تا خردمندان متذکر شوند.

نکته ها و اشاره ها:

1.هدف قرآن تنها روخوانی آن نیست بلکه قرآن یک برنامه ی حیات بخش ارائه می کند که لازم است در آن اندیشیده شود تا مایه ی بیداری جان آدمی گردد.

2.«تدبُّر» از ریشه ی «دُبُر» به معنای پشت و ورای چیزی است؛[2] یعنی قرآن آمده است تا شما در ورای آیات آن وپیامدها و نتایج آنها تفکر کنید و حقایق را درک کنید.

3.در این آیات به مرحله ی «تذکر» و یادآوری قرآن اشاره شده است؛ یعنی قرآن به خردمندان تذکر می دهد و همین تذکر برای بیداری اهل خرد کافی است؛ چون آنها اهل اندیشه هستند. آری «در خانه اگر کس است یک حرف بس است».

4.«مبارک» به معنای چیزی است که دارای خیر مستمر باشد و این تعبیر اشاره به استفاده ی مداوم جامعه ی انسانی از قرآن است و شامل هرگونه خیر و سعادت دنیوی و اخروی می شود.[3]

5.مراحل استفاده از قرآن عبارت اند از: نگاه به قرآن، شنیدن آن، روخوانی، قرائت، تلاوت، ترتیل، حفظ قرآن، تدبّر، تفکر، تعقّل، تعلیم، درس، عمل به قرآن، اقامه ی عدل توسط قرآن، ترجمه، تفسیر، فهم باطن و تأویل قرآن؛ [4]که هر کس ممکن است بخشی یا همه این مراحل را بپیماید.

6.تفکر و تطبیق، از آداب قرائت قرآن:

امام خمینی رحمه الله در این مورد می نویسند:

یکی از آداب مهمّه ی قرائت قرآن که انسان را به نتایج بسیار و استفادات بی شمار نایل کند «تطبیق» است و آن چنان است که در هر آیه از آیات شریفه که تفکر می کند، مفاد آن را با حال خود منطبق کند و نقصانی خود را به واسطه ی آن مرتفع کند و امراض خود را بدان شفا بدهد.[5]

آموزه ها و پیام ها:

1.قرآن کتابی هدف دار و خجسته است.

2.تدبّر و تذکر از اهداف نزول قرآن است.

3.قرآن یادمان خردورزان است.

4.در پیامدها و نتایج و ورای آیات قرآن بیندیشید.

پی نوشت:

[1] سوره ص، آیه 29

[2] المفردات فى غریب القرآن، ماده‏ى« دبر».

[3] واژه‏ى« مبارک» مطلق است( تفسیر نمونه، ج 19، ص 268).

[4] ر. ک: انس با قرآن.

[5] آداب الصلوة، ص 206.