اخلاق سیاسی شهید بهشتی گمشده امروز جامعه ما است
شهیدخبر(شهیدنیوز): این حادثه شش روز پس از عزل بنیصدر از ریاستجمهوری صورت گرفت. |
شهیدخبر/شهیدنیوز: در میان وقایع تاریخ انقلاب اسلامی، واقعه هفتم تیر غم بارترین آنها محسوب می شود. واقعه ای که یکی از مغزهای متفکر نظام جمهوری اسلامی در آن هدف تیر عداوت منافقین قرار گرفت. تعابیر و توصیف های امام راحل (ره) درباره جایگاه شهید مظلوم، به روشنی از آثار تلخ این رویداد حکایت دارد. در واقعه انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی در تاریخ هفتم تیرماه 1360 آیتالله دکتر محمد حسینی بهشتی دبیرکل حزب و 72 تن از یاران امام (ره) که اکثر آنها مسوولیتهایی را در اداره امور کشور بر عهده داشتند، به شهادت رسیدند که از آن جمله 4 وزیر و 27 نماینده مجلس بودند و عدهای نیز مجروح شدند. این حادثه شش روز پس از عزل بنیصدر از ریاستجمهوری صورت گرفت. سه روز قبل از وقوع این حادثه، محمد جواد قدیری، عضو کادر مرکزی منافقین و طراح اصلی انفجار مسجد ابوذر که در آن آیتالله خامنهای، امام جمعه وقت تهران مورد سوءقصد قرار گرفت، به دوستان خود با اطمینان خبر داده بود که «روز هفتم تیر» کار یکسره خواهد شد. در گفت و گو با حجت الاسلام و المسلمین مسیح مهاجری از همراهان شهید بهشتی و مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی ابعاد شخصیت و تفکرات آن شهید اندیشمند را مرور کرده ایم. به عنوان یک شخصیت روحانی برآمده از حوزه علمیه، شهید بهشتی چه ویژگیهایی را دارا بودند که موجب شد به عنوان فرد معتمد امام (ره) و امین نظام تبدیل شود؟ بسم ا... الرحمن الرحیم. آیتا... بهشتی، از افراد ممتاز حوزه علمیه در دوران تحصیل و تدریس بود. او فردی باهوش بود و استعداد فوقالعادهای داشت به نحوی که در زمان کوتاهی به یک عالم جامع تبدیل شد. منظورم از جامع علاوه بر جامع معقول و منقول که در حوزههای علمیه متداول است، جامعیت به معنای علوم متداول حوزه و دانشگاه و حتی آنچه در سطح جهانی متداول است از قبیل علم اقتصاد، مدیریت، تاریخ جهان، فلسفه غرب، جامعه شناسی و مردم شناسی و سیاست است. ایشان علاوه بر اینها بر سه زبان زنده دنیا یعنی عربی، انگلیسی و آلمانی مسلط بود و با استفاده از آنها مستقیماً به متون اصلی کتب علمی مرجع که به این زبان نوشته شده دسترسی داشت. اینها امتیازات بزرگ علمی آقای بهشتی بود که کمنظیر بود. در مدیریت هم با کارهایی که قبل از انقلاب در اداره مدارس حوزوی و جدید و مرکز اسلامی هامبورگ از خود نشان داد، مشخص شد که مدیر ممتازی است. در مبارزه با رژیم طاغوت هم با امام خمینی (ره) همراهی کرد و بازداشت و تبعید شد و از رهبران مبارزه بود. در تهذیب نفس و کمالات معنوی هم به درجات عالیهای رسیده بود بطوری که به یک انسان خود ساخته تبدیل شده بود و امام خمینی (ره) ایشان را با تمام این ویژگیها میشناختند چون ایشان از شاگردان امام بودند. اغلب شهید بهشتی را با چهره سیاسیاش میشناسند اما گفته میشود در زندگی فردی بویژه تربیت فرزندان و ارتباط با خانواده ایشان دارای خصوصیات جالب توجه بودند این خصوصیات چه بود؟ آقای بهشتی، انسان منظمی بود. اهل برنامه هم بود. ایشان اوقات خود را به بخشهایی که یکی از آنها اختصاص به خانواده داشت تقسیم کرده بود و به اجرای این برنامه به صورت منظم پایبندی نشان میداد. هرگز یک بخش از برنامه خود را فدای بخش دیگری نمیکرد. به همین دلیل، هم به کارهایش میرسید و هم به روابط اجتماعی و هم به خانواده و در تمام این زمینهها موفق بود. اخلاق سیاسی و اصل حرمتها و حریمها نزد ایشان چه جایگاهی داشت ؟ آیت ا... بهشتی بسیار اهل رعایت آداب اجتماعی بود. خوش برخورد، متواضع، مؤدب و مقید به بزرگ دانستن افراد حتی شاگردان خود و حتی افراد خردسال بود. همین ویژگیها از ایشان، یک انسان دارای اخلاق سیاسی در سطح بالا ساخته بود بطوری که در زمانی که بالاترین مسئولیتها را در انقلاب و نظام جمهوری اسلامی داشت و از نظر علمی در سطح بسیار بالایی بود، حاضر شد با افراد دگراندیشی که به ایشان پیشنهاد مناظره تلویزیونی داده بودند، پشت یک میز قرار بگیرد و با آنها مناظره کند و در آن مناظرهها علیرغم بی حرمتیهایی که آنها کردند، حرمتشان را حفظ کند و از مسیر ادب و احترام و کرامت انسانی خارج نشود. همین روش و رفتار را در تعامل با رقبای سیاسی و سایر افراد هم داشت و هیچکس از ایشان، چیزی برخلاف رعایت حرمتها، چه در گفتار و چه در کردار، سراغ ندارد. نظریه ایشان در مورد رابطه حکومت و مردم بر چه اصلی استوار بود؟ در سخنان آیت ا... بهشتی اهمیت دادن به نقش مردم در مقبولیت زمامداران موج میزند. ایشان مثل تمام علمای دین که به مشروعیت حاکمان دینی براساس واجدشرایط لازم برای حاکمان معتقد بودند، اعمال حاکمیت را منوط به مقبولیت در میان مردم میدانستند. قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی که نقش مردم در آن بسیار برجسته است، محصول مدیریت آیت ا... بهشتی بر مجلس خبرگان قانون اساسی است. آنچه در قانون اساسی جمهوری اسلامی درباره مدیریت جامعه آمده، نقطه نظرهای آیتا... بهشتی است. به نظر شما بکارگیری کدام بخش از اندیشه و رفتار آن شهید در وضعیت فعلی گره گشای مشکلات سیاسی و رفتاری ما خواهد بود؟ در بخش اندیشه، به کارگیری اعتدال و عدالت، که دو شاخصه مهم اندیشههای شهید مظلوم آیت ا... بهشتی بودند، بسیار کارساز است. مکتب فکری آیت ا... بهشتی «مکتب اعتدال» است و در زمینه عدالت نیز ایشان بر عدالت اجتماعی، عدالت اقتصادی، عدالت سیاسی و عدالت قضایی تکیه میکردند. یعنی عدالت را به صورت جامع میدیدند. چنین تفکری امروز برای جامعه یک نیاز مبرم است. در بخش رفتار، ما شدیداً به سیره عملی آقای بهشتی در اخلاق سیاسی نیازمندیم. آیت ا... بهشتی مظهر اخلاق سیاسی بود. با رقبای سیاسی رفتاری انسانی و اسلامی داشت. حتی در رفتار با مخالفان و معاندان نیز از جاده عدالت و اخلاق خارج نمیشد. اخلاق سیاسی آیت الله بهشتی گم شده امروز جامعه ماست و همه باید برای جلوگیری از سقوط اخلاقی جامعه درصدد پیاده کردن سیره عملی این متفکر بزرگ در جامعه به شدت سیاست زده خود باشیم |