نکاتی پیرامون نیکی نمودن به والدین (حتی اگر اهل معصیت و...)

  1- لزوم نیکی کردن به والدین و مدارا نمودن با آنها حتّی در صورتی که اهل گناه و معصیت باشند

 1- امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: سه امر است که- در هر حال- باید انجام پذیرد.

1) رد نمودن امانت و پس دادن آن به صاحبش- آن شخص خوب باشد یا بد-.

2) وفا نمودن به عهد و پیمان هر شخص- آن شخص خوب باشد یا بد-.

3) نیکی نمودن به والدین- آن دو خوب باشند یا بد-[1].

2- امام صادق علیه السلام در حدیث دیگری در باره این موضوع فرمود:

برای هیچ شخصی- در انجام دادن این سه امر- عذر و بهانه ای نیست [2].

3- امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: سه چیز است که خدای متعال در آنها- برای هیچ شخصی- جای گریزی قرار نداده است:

1) نیکی نمودن به والدین- خوب باشند یا بد-.

2) وفا نمودن به عهد و پیمان هر شخص- آن شخص خوب باشد یا بد-.

3) ادا نمودن امانت به صاحبش- آن شخص خوب باشد یا بد-[3].

 

2- لزوم نیکی کردن به والدین و مدارا نمودن با آنها حتّی در صورتی که اهل مذهب حق نباشند

 

4- معمّر بن خلّاد می گوید: به امام رضا علیه السلام گفتم: آیا برای والدینم- حتّی اگر دارای مذهب حق نباشند- دعا کنم؟

امام رضا علیه السلام فرمود: برای آنها دعا کن. و از طرف آنها صدقه بده.

و اگر آنها زنده هستند- و مذهب حق را نمی شناسند- با آنها مدارا نما.

زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بدرستیکه خدای عزّ وجلّ مرا برای رحمت و مهربانی برانگیخت. نه برای سرکشی و عقوق [4].

5- مردی به امام صادق علیه السلام گفت: والدین من بر مذهب حق نیستند؟

امام صادق علیه السلام به او فرمود: به آنها نیکی نما- همانگونه که به دوستداران ما نیکی می کنی-[5].

فرزندان رحمت شده و فرزندان نفرین شده، ص: 37

6- شخصی به امام جواد علیه السلام نامه ای نوشته و در آن بیان داشت که پدرم ناصبی می باشد (و نسبت به اهل بیت عصمت علیهم السلام دشمنی و عداوت می ورزد).

و به همین جهت از او ناراحتیهای زیادی دیده ام.

و مشکلات فراوانی را متحمّل شده ام.

برای من دعا نمایید و تکلیف مرا نسبت به او روشن فرمایید؟

آیا با او دشمنی ورزم. یا با او مدارا نمایم؟

امام جواد علیه السلام در جواب او- به این مضمون- نوشتند: نامه ات را خواندم.

و از حال پدرت مطّلع گشتم.

و برای تو دعا می کنم.

و بدانکه مدارا نمودن با پدر بهتر از دشمنی کردن با او می باشد.

و بدانکه بعد از هر سختی و مشکلی. گشایش و راحتی وجود خواهد داشت.

صبر نما و شکیبایی پیشه کن. زیرا عاقبت از آنِ اهل تقوا خواهد بود.

خدای عزّ وجلّ تو را بر ولایت اهل بیت ثابت قدم بدارد.

ما و شما در پناه خدا و در گرو ودیعه او هستیم.

و خدای متعال ودیعه خود را ضایع نمی سازد.

راوی می گوید: پس از گذشت مدت زمانی خدای متعال دل آن پدر را نسبت به فرزندش نرم و مهربان کرد. بصورتی که در سلوک و رفتار خود- با فرزندش- مخالفتی نمی نمود[6].

7- مردی به امام کاظم علیه السلام گفت: چه می فرمائید در باره شخصی که از طرف والدین- و خویشان خود- حجّ و عمره می رود.

و نماز می خواند. و روزه می گیرد. و صدقه می دهد؟

امام کاظم علیه السلام به این مضمون فرمود: اشکالی در این کار نیست.

و این کار سزاوار است. زیرا او- برای انجام این عمل- اجر و ثواب می برد.

و برای او همچنین- بخاطر صله رحم و تفقّد نمودن از خویشان- اجر و ثواب افزونتری خواهد بود.

سپس آن مرد به امام کاظم علیه السلام گفت: اگر آنها بر مذهب حق نباشند چطور؟

امام کاظم علیه السلام به این مضمون فرمود: این گونه اعمال موجب تخفیف عذاب آنها می گردد[7].

 پی نوشت ها:

  [1] باید دانست که دعا کردن براى دور شدن این گونه والدین از آلودگى به گناه و معصیت. نمودى از نیکى کردن به آنها بشمار مى‏آید.

1- قال الإمام الصادق علیه السلام: ثلاثة لابدّ من أدائهنّ على کلّ حال:

الأمانة إلى البرّ و الفاجر.

و الوفاء بالعهد للبرّ و الفاجر.

و برّ الوالدین- برّین کانا أو فاجرین-( مشکاة الأنوار ج 1 ص 117 و ص 362).

[2] ( 2)- قال الإمام الصادق علیه السلام: ثلاثة لا عذر- لأحد- فیها: أداء الأمانة إلى البرّ و الفاجر.

و الوفاء بالعهد* إلى البرّ و الفاجر.

و برّ الوالدین- برّین کانا أو فاجرین-( الکافی ج 5 ص 132 و الخصال ص 123- 124).

* فی الخصال هکذا: بالعهد للبرّ و الفاجر.

قال الإمام الصادق علیه السلام: ثلاثة لا عذر فیها لأحد: أداء الأمانة إلى البرّ و الفاجر.

و برّ الوالدین- برّین کانا أو فاجرین-.

و الوفاء بالعهد للبرّ و الفاجر( تهذیب الأحکام ج 6 ص 402 الحدیث 109).

[3] قال الإمام الصادق علیه السلام: ثلاث لم یجعل اللَّه لأحد- من الناس- فیهنّ رخصة:

برّ الوالدین- برّین کانا أو فاجرین-.

و وفاء بالعهد للبرّ و الفاجر.

و أداء الأمانة إلى البرّ و الفاجر( الخصال ص 128 و تحف العقول ص 367).

قال الإمام الباقر علیه السلام: ثلاث لم یجعل اللَّه عزّ وجلّ لأحد فیهنّ رخصة:

أداء الأمانة إلى البرّ و الفاجر.

و الوفاء بالعهد للبرّ و الفاجر.

و برّ الوالدین- برّین کانا أو فاجرین-( الکافی ج 2 ص 162).

[4] باید دانست که: دعا نمودن براى هدایت این گونه والدین و اصلاح آنها نمودى از نیکى کردن به آنها بشمار مى‏آید.

1- عن معمّر بن خلّاد قال: قلت لأبی الحسن الرضا علیه السلام: أدعو لوالدی*- إذا کانا لا یعرفان الحقّ-؟

قال علیه السلام: ادع لهما. و تصدّق عنهما. و إن کانا حیّین- لا یعرفان الحقّ- ف دارهما.

فإنّ رسول اللَّه صلى الله علیه و آله قال: إنّ اللَّه بعثنی بالرحمة. لا بالعقوق( الکافی ج 2 ص 159 و مشکاة الأنوار ج 1 ص 357).* فی مشکاة الأنوار: أدعو للوالدین. فی مشکاة الأنوار: فقال علیه السلام.

[5] عن جابر قال: سمعت رجلًا یقول لأبی عبداللَّه علیه السلام: إنّ لی أبوین مخالفین؟

فقال علیه السلام( له): برّهما. کما تبرّ المسلمین ممّن یتولّانا( الکافی ج 2 ص 162 و الزهد ص 88). ما بین القوسین لم یذکر فی الکافی.

[6] این شخص با اطاعت نمودن از امر امام جواد علیه السلام و رفتارهاى نیک خود. موجب گشت تا پدر گمراهش هدایت گردد.

1- عن بکر بن صالح قال: کتب صهر- لی- إلى أبی جعفر الثانی صلوات اللَّه علیه: إنّ أبی ناصب- خبیث الرأی-. و قد لقیت منه شدّة و جهداً.

فرأیک- جعلت فداک- فی الدعاء لی. و ما ترى- جعلت فداک-؟

أفترى أن اکاشفه* أم اداریه؟

فکتب علیه السلام: قد فهمت کتابک و ما ذکرت من أمر أبیک.

و لست ادع الدعاء- لک- إن شاء اللَّه.

و المداراة خیر- لک- من المکاشفة.

و مع العسر یسر.

فأصبر. فإنّ العاقبة للمتّقین.

ثبّتک اللَّه على ولایة من تولّیت.

نحن- و انتم- فی ودیعة اللَّه الّذی لا تضیع ودائعه.

قال بکر: فعطف اللَّه بقلب أبیه علیه.

حتّى صار لا یخالفه فی شی‏ء( الأمالی للشیخ المفید- علیه الرحمة- ص 191 المجلس 23).

* کاشفه بالعداوة: جاهده و بادره بها( نقلًا عن هامش المصدر).

أی: لست أترک الدعاء لک.

[7] براى اطّلاع از متن این حدیث شریف به صفحه 77 مراجعه فرمائید.