مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت خادم الرضا ( علیه السّلام )کوثر

مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت
بایگانی
چهارشنبه, ۲ آبان ۱۳۹۷، ۰۷:۲۶ ق.ظ

آثار زیانبار دوست بد

آثار زیانبار دوست بد

قبل از ورود به بحث لازم به ذکر است که دین اسلام به شدت با رهبانیت و انزواطلبی و گوشه گیری مخالف است پیامبر مکرم صلی الله علیه و آله دراین باره می فرماید:

مَنْ فارَقَ جَماعَةَ الْمُسلمینَ فَقَدْ خَلَعَ رِبْقَةَ الْاسْلامِ عَنْ عُنُقِهِ.[1]

کسی که از جماعت مسلمین جدا شود، عهد اسلام را از گردن خویش برداشته است( مسلمان نیست).

و نیز حضرت امیر علیه السلام می فرماید:

وَ الْزِمُوا السَّوادَ الْاعْظَمِ فَانَّ یدَاللَّهِ مَعَ الْجَماعَةِ وَ ایاکمْ وَ الْفُرْقَةَ فَانَّ الشَّاذَّ مِنَ النَّاسِ لِلشَّیطانِ.[2]

همواره با جماعت حقّ باشید که دست خداوند با جمعیت است و از پراکندگی بپرهیزید که انسان تنها، بهره شیطان است.

علاوه اینکه وجود دوست زیاد موجب برکت است. توجه فرمایید:

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: استَکثِرُوا مِنَ الْاخْوانِ فَانَّ لِکلِّ مُؤْمِنٍ شَفاعَةً یوْمَ الْقِیامَةِ.[3]

دوست زیاد بگیرید زیرا که در روز قیامت هر مؤمنی شفاعتی دارد.

این تأکیدات آن قدر شدید است که بی دوست، عاجزترین مردم شمرده می شود.

قال علی علیه السلام: اعْجَزُ النَّاسِ مَنْ اعْجَزَ عَنْ اکتِسابِ الْاخَوانِ وَ اعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیعَ مَنْ ظَفَرَ بِهِ مِنْهُمْ.[4]

عاجزترین مردم کسی است که از گرفتن و داشتن دوست عاجز باشد و عاجزتر از وی کسی است که دوست خود را از دست دهد.

ولی با این همه تاکیدات بر لزوم داشتن دوست، تنهایی به مراتب از داشتن دوست بد، بهتر است:

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: الْوَحْدَةُ خَیرٌ مِنْ قَرینِ سُوءٍ.[5]

تنهایی از داشتن دوست بد بهتر است.

دلیل این قاطعیت در مقابل آن همه تاکیدات در حفظ دوست، آثار بسیار زیانبار و مخرّب دوست بد است. دوستی چیزی نیست که در یک لحظه نتیجه دهد، اثر دوستی هیچ گاه در یک آن لمس نمی شود. بلکه یک دوست فاسد ممکن است، فساد خود را در طول چندین سال آگاهانه یا ناآگاهانه القاء کند. و برای پیامبری چون نوح علیه السلام، فرزندی گمراه بسازد و جعفر برادر امام هادی علیه السلام را به صفت کذّاب، خوار نماید.

 

تا توانی می گریز از یار بد

یار بد، بدتر بود از مار بد

 

مار بد تنها همی بر جان زند

یار بد بر جان و بر ایمان زند

                                                                          

گوسفند هیچ گاه با گرگ رفیق نمی شود، زیرا گوسفند خوی درندگی گرگ را به عیان می بیند، و بر همین اساس دوستی و رفاقت در عالم حیوانات به واسطه عیان بودن باطنشان، شکلی بسیار ساده دارد. امّا انسان چه بسا سالیان دراز با شخصی پیمان دوستی می بندد و شاید او را از هر جهت شایسته و مبرا از هر عیب و نقص می پندارد و هیچ گاه به روان آلوده او پی نبرد و گاهی این حالت سالیان متمادی طول می کشد.

قال علی علیه السلام:... و الایامُ تُوَضِّحُ لَک السَّرائِرَ الکامِنَةَ.[6]

گذشت زمانه سیرتهای مخفی شده را آشکار می کند.

و گاهی تا قیام قیامت این جهالت ادامه می یابد و تنها آن وقت که پرده ها کنار می رود، او را اژدهایی می یابد که در طول دوستی دنیوی، هولناک ترین سموم و آفات را به وی تزریق کرده و عناصر رهایی بخش را از وی ستانده است و لهذا فریاد بر می آورد.

وَ یوْمَ یعَضُّ الظَّالِمُ عَلی یدَیهِ یقُولُ یا لَیتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا* یا وَیلَتی لَیتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِیلًا* لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِی...[7]

بیاد آر، روزی که ستمکار دست خود را از حسرت به دندان می گزد و می گوید: ای کاش با رسول خدا راهی برگزیده بودم، وای بر من کاش فلان شخص را دوست خود انتخاب نکرده بودم. او مرا از یاد حق گمراه ساخت بعد از اینکه به سراغم آمد.

در شأن نزول آیات فوق آمده است:

دو برادر بودند به نامهای «عقبة بن ابی معیط» و «ابی ابن خلف». هر دو مشرک بودند، عقبه عادت داشت که بعد از مراجعت از سفر، مردم را دعوت به غذا می کرد. او بعد از یکی از سفرهایش پیامبر صلی الله علیه و آله را به صرف غذا دعوت نمود، پیامبر خدا حاضر شدند و بر سر سفره طعام عقبة فرمودند: غذا نمی خورم مگر اینکه شما اسلام را بپذیرید. عقبة دین اسلام را پذیرفت.

ابی از ماجرا مطلع گشت و از دوست خود خشمگین شد و به او گفت: تا در مقابل چشمانم پیامبر اسلام را توهین نکنی و آب دهان نیاندازی راضی نمی شوم! عقبة بخاطر افراط در دوستی اش با وی پیشنهادش را پذیرفت و روزی در مقابل او به پیامبر خدا توهین نمود. وی در جنگ بدر در صف کفار کشته شد. آیات فوق سرنوشت شومش را که به خاطر دوست بد عاید او شد بیان می دارد.[8]

«سلیمان جعفری» می گوید: پدرم به حضور امام رضا علیه السلام رسید. امام به وی فرمودند: چرا با «عبدالرحمن بن یعقوب» می نشینی؟ پدرم عرض کرد: وی از بستگان من است، دائی من است. امام فرمود: نمی دانی قائل به جسمانیت خداوند است. یا با او بنشین و ما را ترک کن و یا با ما بنشین و او را رها نما، به امام علیه السلام عرضه داشت: من با عقیده او کاری ندارم. امام علیه السلام فرمود: نمی دانی اگر مورد غضب قرار گیرد، تو هم هلاک می شوی.[9]

بلی عذاب دنیا خشک وتر را با هم می سوزاند، عدالت در اعطاء و ثواب، خاص قیامت است و بس. بلای نازل شده، عادل و فاسق در یک جا جمع شده را با هم نابود می کند، هر چند عادل در قیامت ثواب عمل خویش می بیند و فاسق عقاب آن را، ولی در دنیا چنین نیست.

در زمان حضرت موسی علی نبینا و آله و علیه السلام بعد از گذشتن از دریا، جوانی به عقب نگریست و پدر خود را در سپاه فرعون دید. بازگشت تا وی را نصیحت کند، آب به حرکت درآمد و هر دو هلاک شدند. موضوع را به پیامبر عرضه داشتند، فرمودند: پسر در رحمت خداوند است ولی این شیوه عذاب دنیوی و ویژگی آن است.

در سوره مدثر، خداوند گفتگویی را بین بهشتیان و جهنمیان نقل می کند. در این محادثه، اهل بهشت از معذّبان در آتش جهنم می پرسند: شما را چه شده که در سقر (یکی از درکات جهنم) گرفتار شدید؟ آنان در پاسخ می گویند: ما نماز نمی خواندیم، به فقراء کمک نمی کردیم، با اهل گناه همنشین بودیم.. .

إِلَّا أَصْحابَ الْیمِینِ * فِی جَنَّاتٍ یتَساءَلُونَ * عَنِ الْمُجْرِمِینَ * ما سَلَککمْ فِی سَقَرَ* قالُوا لَمْ نَک مِنَ الْمُصَلِّینَ * وَ لَمْ نَک نُطْعِمُ الْمِسْکینَ * وَ کنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضِینَ * وَ کنَّا نُکذِّبُ بِیوْمِ الدِّینِ.[10]

همان طوری که اشاره شد یکی از دلائل ورود جهنمیان به سقر، همنشینی با بدان ذکر شده است. به هر حال دوست بد، تبعاتی فاسد چه در دنیا و چه در آخرت خواهد داشت و این تبعات و آثار، حتمی بوده و راه گریزی از آن وجود ندارد.

دوست خوب نیز در سعادت دنیوی و اخروی آدمی موثر است و مراوده و گفتگوی با وی در واقع بهره گیری از تجارب او، یا اعطاء تجارب به وی می باشد. به دو روایت ذیل که دراین باره وارد شده است توجه کنید:

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: مَثَلُ الْجَلیسِ الصَّالِحِ مِثْلُ الْعَطارِ، انْ لَمْ یعْطِک مِنْ عَطْرِهِ اصابَک مِنْ ریحِهِ.[11]

مَثَل همنشین صالح مانند عطار است، که اگر از عطر خود چیزی به تو ندهد، از بوی آن خواهد داد.

قال علی علیه السلام: عَلَیک بِمُجالَسَةِ اصْحابِ التَّجارُبِ، فَانَّها تُقَوِّمُ عَلَیهِمْ بِاغْلَی الغَلاءِ و تَأْخُذُها مِنْهُمْ بِارْخَصِ الرُّخَصِ.[12]

بر تو باد همنشینی با اهل تجربه ها، که آن برای تو بهایی گران دارد ولی با کمترین قیمتی از آنها مالکش می شوی.

پی نوشت ها

[1] امالى صدوق، ص 297.

[2] نهج‏ البلاغه، خطبه 127.

[3] وسائل ‏الشیعة، ج 8، ص 408.

[4] همان.

[5] بحارالأنوار، ج 74، ص 167.

[6] بحارالأنوار، ج 77، ص 286.

[7] سوره فرقان، آیات 27 تا 29.

[8] تفسیر المیزان، ج 15، ص 207.

[9] سفینةالبحار، ج 1، ص 166.

[10] سوره مدثر، آیات 39 تا 46.

[11] کنزالعمال، 24676.

[12] شرح نهج ‏البلاغه، ابن ابى الحدید، ج 20، ص 325.

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۷/۰۸/۰۲
khademoreza kusar

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی