اهمیت صدقه و مصادیق آن

صدقه دادن یکی از آموزه هایی است که در دین اسلام بدان سفارش شده است و آثار متعددی هم برای آن گفته می شود. از دفع بلا تا طولانی شدن عمر و.. .

تلقی ای که ما از صدقه داریم تلقی کاملی نیست اغلب ما صدقه را دادن مبلغی و لو ناچیز می دانیم و تصور می کنیم که مراد از صدقه همین است.

در حالی که این یکی از مصادیق صدقه است و صدقه منحصر در این نیست. صدقه به هر کار نیکی گفته می شود چه کمک مالی باشد و چه غیر مالی.

حتی رد کردن نابینایی از عرض خیابان و رساندن مسافر در راه مانده ای به مقصد و یا کمک به مظلومی برای احقاق حق خودش نیز نوعی صدقه است. در روایتی از پیامبر اکرم ص آموزش علم هم نوعی صدقه است:

«طلب علم بر هر مسلمانی واجب است، پس علم را از محلی که انتظار دارید طلب کنید، و از اهل آن بیاموزید، زیرا یاد گرفتن آن برای خدا، حسنه است و طلب آن عبادت است و مذاکره به آن تسبیح است و عمل به آن جهاد است و یاد دادن آن به کسی که آن را نمی داند، صدقه است، و بخشش آن به اهلش موجب تقرب به خداست، زیرا آن نشانه حلال و حرام است، و روشن کننده راه های بهشت است، و مونس در وحشت، و رفیق در غربت و تنهایی است، و مصاحب و همنشین در خلوت است، و راهنما در مشکلات است و سلاح در برابر دشمنان و زینت نزد دوستان است.» همچنین در روایت دیگری نشر علم را زکات می داند و می فرماید زکات العلم نشره.

امام علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت کرده که فرمودند:

«هر کار نیکی درباره ثروتمند یا فقیری صدقه است پس صدقه بدهید ولو به یکدانه خرما باشد. بترسید از آتش اگر چه به یک دانه خرما باشد زیرا خدای عزوجل آن را برای صاحبش رشد می دهد آن گونه که یکی از شما کره اسب یا بچه شتر را پرورش می دهید تا به حد کمال برسد آتش نیز روز قیامت حتی بزرگتر از کوه می شود»[1].

حضرت در جای دیگری صدقه را در کنار روزه و دوستی در راه خداوند متعال و عمل صالح موجب دفع شیطان می داند. امام علی (ع) می فرماید: «به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفته شد: چه چیزی شیطان را از ما دور می کند؟

فرمود: روزه برای خدا صورت او را سیاه می کند، صدقه کمر او را می شکند، و دوستی در راه خدای متعال و مواظبت بر عمل صالح دنباله اش را، و استغفار رگ گردنش را قطع می کند»[2].

در سفارش های پیامبر(ص) به حضرت علی (ع) یکی از مواردی که حضرت بدان تاکید دارند ادامه سنت پیامبر در صدقه است به دادن صدقه تا آن جایی تاکید دارند که اولا در توان انسان باشد ثانیا در حدی باشد که زیاده روی تلقی نشود.