مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت خادم الرضا ( علیه السّلام )کوثر

مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت
بایگانی
يكشنبه, ۱۶ دی ۱۳۹۷، ۰۹:۳۹ ق.ظ

راه های شخصیت دادن به کودک

راه های شخصیت دادن به کودک

1- همبازی شدن با کودک

اصولًا بازی برای کودک وسیله ای است جهت شناسایی جهانی که در آن زندگی می کند و نیز راه شناخت امکاناتی است که در اطراف خود دارد و از این طریق است که رشد شخصیت و سلامت و نشاط کودک تحقق می یابد.

از راه بازی است که کودک منظور و مقصود خود را عملًا بیان می کند و با محیط و جامعه اش پیوند می خورد. بازی در زندگی کودک نقشی اساسی و حیاتی ایفا می کند. [1]

کودکان از بازی و ورزش لذت می برند و رشد می یابند و در عین حال ضمن لذت بردن فرصت های خوبی برای بیان احساسات و عواطف خود پیدا می کنند.

در این موقعیت است که آنان به تدریج راه کنترل احساسات را فرا می گیرند و نیز از نظر رشد عقلی و اجتماعی در حین بازی با مسائل و مشکلات مختلفی روبه رو گردیده و با تلاش و کوشش فراوان سعی در جهت حل آن ها دارند. لذا به طور طبیعی راه های مقابله با مشکلات زندگی را به خوبی فرا می گیرند و روح تعاون و دوستی در وجود آنان تقویت می گردد.

از طریق بازی ها و ورزش ها، بسیاری از هدف های اساسی تربیتی و حتی آموزشی را می توان به طور غیرمستقیم در شخصیت کودک القا نمود و به هدف های مذکور دست یافت.

با توجه به اهمیتی که پرورش غیرمستقیم در این دوره دارد، از دیدگاه تربیتی اسلام، بازی برای کودک بخصوص در هفت سال اول نقش بسیار حیاتی و اساسی دارد. [2]

در هنگام بازی است که کودک خود تجربه می کند. می آموزد، رعایت دیگران را می کند، مهارت ها را فرا می گیرد؛ سعی و تلاش می کند؛ دقت به خرج می دهد؛ کنجکاوی می نماید؛ چگونه سخن گفتن در برخوردها را فرا می گیرد و نیز با نحوه استفاده از اندام های حسی و حرکتی آشنا می گردد؛ سازگاری با دیگران را فرا می گیرد؛ نظم و انضباط را در حین بازی می آموزد و نیز یاد می گیرد که چگونه حق دیگران را در کارها رعایت نماید.

نحوه نگاه کردن، خوب گوش دادن، راه رفتن و دویدن، ارتباط با دیگران و خلاصه در یک کلمه، کودک به وسیله بازی چگونه زیستن را فرا می گیرد؛ چرا که در این حالت مرکز رغبت کودک با توجّه وی منطبق گردیده است؛ لذا یادگیری به سهولت و سادگی به دور از تحمّل شرایط خشک و سخت کلاس صورت می گیرد. زیرا در یان دوران کودک از انرژی و جنب و جوش فوق العاده ای برخوردار است و نمی تواند مدت زیادی را در فضای محدود به تمرکز قوای ذهنی بپردازد.

به طور کلی بازی دارای اهداف زیر است:

1- آشنایی با محیط

2- کسب تجربه زندگی

3- تحصیل مهارت ها

4- به کارگیری اندامها، ایجاد شور و نشاط در آنان و آمادگیشان برای شرکت در کلاس های آموزشی

5- به کارگیری انفعالات و تحصیل عاطفه

6- سرگرمی و لذّت و رفع خستگی و کسالت

7- آشنایی با روابط اجتماعی (سازگاری اجتماعی)

8- آشنایی با مسؤولیت های فردی و اجتماعی

9- تخلیه انرژی زاید جسمی و روانی

10- آموزش به طریق غیرمستقیم.

یکی از طرق پرورش شخصیت در کودکان، شرکت بزرگسالان در بازی های آنان است؛ وقتی که بزرگسالان خود را تنزل می دهند و در بازی کودکان شرکت می کنند و یا آنان را در کارهای کودکانه مساعدت می نمایند، روح طفل از شادی لبریز می شود و از خوشحالی به هیجان می آید.

کودک احساس می کند که کارهای او آن قدر ارزنده است که والدینش با او همکاری می کنند؛ نفوذ در کودک برای ایجاد عادات و روش های نیکو به این طریق میسّر می شود.

رسول اکرم (ص) می فرمایند:

«آن کس که با کودک سر و کار دارد باید رفتاری کودکانه در پیش گیرد». [3]

چون که با کودک سر و کارت فتاد

 

پس زبان کودکی باید گشاد

     

2- سلام کردن به کودک

یکی دیگر از راه های شخصیت دادن به کودک، سلام کردن به او است.

رسول اکرم (ص) می فرمودند:

«پنج چیز است که تا لحظه مرگ آنها را ترک نمی کنیم، . . . یکی از آنها سلام گفتن به کودکان است. این اعمال را همیشه انجام می دهم تا پس از من بین مسلمین رایج گردد». [4]

کودکی که به وی سلام کنند و بدین وسیله از وی احترام نمایند لیاقت و شایستگی خود را باور می کند و از کودکی احساس می کند، که دیگران برای او اهمیت و ارزش قائلند.

3- وفای به عهد

وقتی اولیا و مربیان جهت تشویق به کودک وعده ای می دهند، کودک از آنان توقع دارد که به وعده خود عمل کنند، در این صورت، اگر اولیا به وعده خود عمل نکنند، کودک اعتمادش نسبت به آنها سلب می گردد و دیگر توجهی به آنان نمی کند.

امام کاظم (ع) می فرمایند:

«زمانی که به کودکان وعده ای دادید به آن وفا کنید، زیرا آنان تصور می کنند که شما روزی رسان آنها هستید». [5]

4- حلم و بردباری

تربیت و آموزش کودکان باید توأم با مهر و محبت و گذشت باشد، با عیب پوشی و نرمی با آنها برخورد شود و به آنان کمک و یاری گردد. [6]

در برخورد با کودکان باید به ویژگی های وی توجه داشت و در مقابل جنب و جوش و جست و خیز او، اگر چه موجب مشکلاتی شود، باید صبر و حوصله به خرج داد.

رسول اکرم (ص) فرمودند:

«چه خوب است فرزند در خردسالی، پرتحرک باشد، تا در بزرگسالی دارای شخصیتی آرام و خویشتندار گردد. »

سپس فرمودند: «سزاوار است که کودک خردسال حتماً این چنین (پر جنب و جوش) باشد». [7]

و نیز در حدیث دیگری می فرمایند: «شیطنت و جنب وجوش کودک در خردسالی نشانگر فزونی عقل او در بزرگسالی است».

شلوغی و شیطنت یک حالت طبیعی در کودکان است، و والدین نباید آن را غیرطبیغی بپندارند و با شدت و تندی از آن جلوگیری نمایند، بلکه در این موارد باید رفتاری ملایم و بردبارانه از خود نشان دهند.

رفتار ناخوشایند کودکان نباید اولیا و مربیان را از دایره صبر و تحمل خارج سازد.

خداوند متعال خطاب به رسول اکرم (ص) می فرماید:

«بدی را به بهترین روش پاسخ ده و با رفتار شایسته آن را دفع کن. . . ». [8]

مربی نباید در برخورد با کودکان خشن و سختگیر باشد، چون با خشونت و سخت دلی نمی توان آنان را اصلاح کرد.

حتی خداوند خطاب به پیامبر بزرگوارش پیرامون برخورد با مردم می فرماید:

«اگر درشتخوی و سخت دل بودی، مردم از گرد تو پراکنده می شدند». [9]

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «در تربیت مدارا کنید و سختگیری ننمایید، زیرا معلم دانشمند بهتر از سختگیری می باشد». [10]

پی نوشت ها

[1] قال الصادق( ع): «الغلام یلعب سبع سنین ...» (کافى، ج 6، ص 47).

[2] «قال رسول الله( ص): «.. دع ابنک یلعب سبع سنین ...» (وسائل، ج 5، ص 124).

[3] «من کان عنده صبى فلیتصاب له»(من لایحضره الفقیه، ج 3، ح 4707).

[4] «وخمس لست بتارکهن حتى الممات ... وتسلیمى على الصبیان لتکون سنة من بعدى» (وسائل، ج 3، ص 209).

[5] «اذا وعدتم الصبیان ففوا لهم فانهم یرون انکم الذین ترزقونهم»(کافى، ج 6، ص 50).

[6]  قال على بن الحسین( ع): «وحق الصغیر رحمته فى تعلیمه و العفو عنه و الستر علیه والرفق به والمعرفة له».

[7] «ویستحب عرامة الغلام فى صغره لیکون حلیماً فى کبره ... لاینبغى الا ان یکون هکذا» (بحارالانوار، ج 14، ص 379)

[8] «ادفع بالتى هى احسن» (فصلت(41) آیه 34).

[9] «لو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک» (آل عمران(3) آیه 154).

[10] بحارالانوار، ج 104، ص 99.

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۷/۱۰/۱۶
khademoreza kusar

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی