قوی ترین مردم
قوی ترین مردم: کسی که دارای قدرت و قوت بدنی است، قوی است ولی قوی ترین مردم کسی نیست که از نظر قدرت بدنی از همه قویتر باشد، بلکه کسی است که از نظر قوت ایمان و روح، از همه قوی تر باشد، ممکن است کسی دارای قدرت بدنی فوق العاده ای بوده و بتواند بر دیگران غالب آمده و پیروز شود، ولی به هنگام درگیری با (نفس اماره ) خود، شکست بخورد، کسی که بر حس حسادت، قدرت طلبی، برتر جویی و تکبر، شهوت رانی، و دیگر مشتهیات نفسانی خود غالب نیاید، ضعیف است هر چند از نظر جسمی، مقام قهرمانی جهان را در اختیار داشته باشد. از آن سو، اگر کسی بر هواهای نفسانی غالب باشد، قوی است، گرچه از نظر بدنی از همه ضعیف تر باشد اما بهتر این است که انسان سعی کند هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی و معنوی قوی تر باشد.
روزی رسول خدا (ص ) از جایی می گذشت که در آنجا گروهی از جوانان به بلند کردن و حرکت دادن سنگ (سنگینی ) اشتغال داشتند. آن حضرت پرسید:
چه کار می کنید؟
- گفتند: با این کار، می خواهیم بفهمیم از بین ما چه کسی از همه نیرومندتر و قوی تر است!
- فرمود: آیا مایلید من به شما بگویم کدام یک از شما از همه نیرومندتر است؟
- عرض کردند: البته رسول خدا(ص ).
- آنگاه فرمود:
اشدکم و اقواکم الذی اذا رضی لم یدخله رضاه فی اثم و لا باطل، و اذا سخط لم یخرجه سخطه من قول الحق، و اذا قدر لم یتعاط ما لیس بحق. [1]
شدیدترین و قوی ترین شما کسی است که راضی و خشنود شد، رضایتش او را در گناه و باطلی داخل نسازد و هنگامی که خشمگین و ناخشنود گشت، خشمش او را از گفتار حق خارج ننماید: و زمانی که به قدرت رسید به زور، آنچه را که حق او نیست نمی گیرد (و به رفتار ناروا نمی پردازد).
همچنین آن حضرت در ماجرای مشابهی، چنین قضاوت فرمودند:
اشدکم من ملک نفسه عند الغضب و احلمکم من عفا بعد المقدرة [2]
قوی ترین شما کسی است که به هنگام خشم و غضب، خویشتن داری کند، و بردبارترین شما کسی است که پس از قدرت (و دست یافتن بر حریف ) عضو نماید.
و در جایی دیگر فرمودند:
ان الشدید لیس من غلب الناس ولکن الشدید من غلب علی نفسه [3]
نیرومند کسی نیست که بر مردم غلبه نماید، نیرومند کسی است که بر خویشتن غالب آید.
حضرت علی (ع ) نیز به همین مطلب اشاره نموده، می فرماید:
من قوی علی نفسه تناهی فی القوة [4]
کسی که قوت و توانایی (غلبه ) بر خویشتن داشته باشد به نهایت قوت و توان دست یافته است.
اقوی الناس من قوی علی غضبه بحلمه. [5]
قوی ترین مردم کسی است که به وسیله بردباری خود، بر خشم و غضب خویش فائق آید.
امام باقر (ع ) نیز کسی را از همه قوی تر و نیرومندتر می داند که بتواند جلو خشم خویش را بگیرد؛ وی می فرماید:
لا قوة کغلبة الهوی [6]
هیچ قوه ای همانند غلبه بر هوای نفس نمی باشد.
و از آنجا که برگرداندن خشم، تنها یکی از مصداقهای مبارزه با نفس می باشد در همین گفتار می فرماید: ((لاقوة کرد الغضب ))[7]
شجاع ترین مردم: می دانیم که شجاعت با قوی بودن فرق دارد. [8]بسیاری از مردم، جراءت و شجاعت بذل و بخشش ندارند، گرچه مال فراوان دارند، بعضی از آنها با این که نیرومندند ولی در عین حال که سواد ندارند، یا بعضی از مطالب را نمی دانند، از شرکت در کلاس درس، یا پرسیدن مجهولات خویش، سرباز زده و می هراسد؛ اینان نیز شجاع نیستند. همچنین کسی که مایل نیست حقایق و واقعیات را - در صورتی که به نفع او نباشد - بپذیرد نیز، از شجاعت بی بهره است.
حضرت علی علیه السلام شجاع ترین مردم را چنین توصیف می نماید:
اشجع الناس اسخاهم [9]
شجاع ترین مردم کسی است که از همه سخاوتمندتر باشد.
اشجع الناس من غلب الجهل بالعلم [10]
پی نوشت:
[1] میزان الحکمه، ج 7، ص 235 (نقل از: علی بن الحسن الطبرسی، مشکات الانوار، ص 218).
[2] بحارالانوار، ج 77، ص 148-
[3] اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 14، ص 12-
[4] اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 14، ص 12-
[5] میزان الحکمه، ج 7، ص 234 (نقل از: غررالحکم ).
[6] بحارالانوار، ج 78، ص 165-
[7] بحارالانوار، ج 78، ص 165-
[8] شجاعت به معنای جراءت است و مرد شجاع کسی است که بی پروا باشد و مقدم و اقدام کننده به جنگ، خواه ضعیف باشد و خواه نیرومند، و جراءت نیروی قلب است که انگیزه اقدام بر (علیه ) ناخوشایندی هاست؛ بنابراین شجاعت بیانگر جراءت است. ((الفروق فی اللغه، ص 268- ))
[9] میزان الحکمه، ج 5، ص 28 (نقل از: غررالحکم ).
[10] میزان الحکمه، ج 5، ص 28 (نقل از: غررالحکم ).
