چرا علم اموزی بسیار لازم و ضروری است؟؟1
این تعلیم و تعلم است که فرهنگ جامعه را رشد می دهد و انسانها را به سوی کمال رهنمون می سازد .
این تعلیم و تعلم است که آدمیان را از اخلاق ناپسند دور می کند و به سوی اخلاق پسندیده فرا می خواند .
این تعلیم و تعلم است که عمل مردم را پاک و خالص می گرداند و از شرک و ریا دور می سازد .
آنچه در پی می آید چهل حدیث درباره «تعلیم و تعلم » است که امیدوارم با فراگیری و به کارگیری آنها به «علم حقیقی » و «حقیقت علم » نزدیکتر شویم .
(1)
آموزش هدف بعثت
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«بالتعلیم ارسلت; (1)
من برای آموزش دادن فرستاده شده ام .»
(2)
گرامیداشت دانشمند، گرامیداشت خداست
امام امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرمایند:
«من وقر عالما فقد وقر ربه; <SUP> (2)
هر کس دانشمندی را گرامی بدارد، بی گمان پروردگارش را گرامی داشته است .»
(3)
ارزشمندترین مردم کیست؟
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرماید: «اکثر الناس قیمة اکثرهم علما; <SUP> (3)
بیشترین مردم از نظر ارزش، بیشترین آنهاست از نظر دانش .»
(4)
تا جوان هستی دانش بجوی
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«من تعلم فی شبابه کان بمنزلة الرسم فی الحجر; <SUP> (4)
هر کس در جوانی دانش بیاموزد، [از نظر پایداری] چون نقش روی سنگ است .»
(5)
برای دانش اندوزی قدم رنجه فرما!
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«اطلبوا العلم ولو بالصین; <SUP> (5)
دانش بجویید; اگر چه در [راهی دور] چون چین باشد .»
(6)
آداب تعلیم و تعلم این است
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«لینوا لمن تعلمون ولمن تتعلمون منه; (6)
با کسی که به او دانش می آموزید (شاگرد) و کسی که از او دانش می آموزید (معلم) نرمخو باشید .»
(7)
فروتن باش، فروتن باش!
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«تواضعوا لمن تعلمونه العلم وتواضعوالمن طلبتم منه العلم; <SUP> (7)
در برابر کسی که به او دانش می آموزید (شاگرد) و کسی که از او دانش می جویید (معلم) فروتن باشید .»
8)
اینها را نگو!
امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:
«لا تقل ما لا تعلم بل لا تقل کل ما تعلم; <SUP> (8)
آنچه را نمی دانی نگو، بلکه همه آنچه را هم می دانی نگو .»
(9)
نشانه های دانشمند اینهاست، اینهاست!
امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:
«یا طالب العلم! ان للعالم ثلاث علامات: العلم والحلم والصمت; <SUP> (9)
ای جوینده دانش! برای دانشمند سه نشانه است: دانش و بردباری و سکوت .»
(10)
عالم کیست؟
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«من لم یصدق فعله قوله فلیس بعالم; <SUP> (10)
هر آن کس که رفتارش گفتارش را تصدیق نکند، عالم نیست .»
(11)
چشم به اینان بدوز!
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«النظر الی وجه العالم عبادة; <SUP> (11)
نگاه به سیمای دانشمند عبادت است .»
(12)
همنشین که باشیم؟
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«مجالسة العلمآء عبادة; (12)
همنشینی با دانشوران عبادت است .»
(13)
دانشهای گوناگون اینها هستند
امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:
«العلوم اربعة: الفقه للادیان والطب للابدان والنحو للسان والنجوم لمعرفة الازمان; <SUP> (13)
دانشها چهارگونه اند: فقه برای [شناخت] دینها; پزشکی برای [بهبود] بدنها; نحو (دستور زبان) برای سخن گفتن و نجوم برای شناخت زمانها .»
(14)
برای دانش اندوزی چاپلوسی نیز رواست
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«لیس من اخلاق المؤمن الملق الا فی طلب العلم; <SUP> (14)
چاپلوسی جز در جستجوی دانش از خوی مؤمن نیست .»
(15)
کلید دانش این است
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«ان هذا العلم علیه قفل ومفتاحه المسالة; <SUP> (15)
بر این دانش قفلی است که کلید آن، پرسش است .»
(16)
فیش برداری را فراموش نکن!
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«قیدوا العلم بالکتاب; <SUP> (16)
دانش را با نگارش در بند کشید .»
(17)
کتابخانه داشتن چیز خوبی است
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«احتفظوا بکتبکم فانکم سوف تحتاجون الیها; <SUP> (17)
کتابهای خود را نگهداری کنید، زیرا شما در آینده به آنها نیازمند می شوید .»
(18)
از دانش گلچین کنید!
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند:
«العلم اکثر من ان یحصی فخذ من کل شی ء احسنه; <SUP> (18)
دانش بیشتر از آن است که به شمارش در آید، پس از هر چیزی نیکوترین آن را برگیر .»
(19)
اگر توانی زبان عربی فراگیر!
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«تعلموا العربیة فانها کلام الله الذی یکلم به خلقه; <SUP> (19)
زبان عربی را فراگیرید، زیرا سخن خداست که به آن با آفریدگان خود سخن می گوید .»
(20)
تدریس را طول نده!
پیامبر عزیز خداصلی الله علیه وآله می فرمایند: حضرت خضرعلیه السلام به حضرت موسی علیه السلام گفتند:
«یا طالب العلم! ان القآئل اقل ملالة من المستمع فلا تمل جلساءک اذا حدثتهم; <SUP> (20)
ای جوینده دانش! آزردگی گوینده کمتر از شنونده است . پس آن هنگام که با همنشینان خود سخن می گویی، آنان را آزرده نکن .»
(21)
به کودکان این مطلب را بیاموزید!
امام امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند:
«علموا صبیانکم ما ینفعهم الله به لا یغلب علیهم المرجئة برایها; <SUP> (21)
به کودکانتان چیزهایی بیاموزید که خداوند با آن چیزها سودشان می رساند تا مرجئه (منحرفان عقیدتی) با دیدگاهشان بر آنان چیره نشوند .»
(22)
می دانید دانش خود را از که می گیرید؟
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«فانظروا علمکم هذا عمن تاخذونه; <SUP> (22)
بنگرید این دانش خود را از که می گیرید .»
(23)
