اعمال شب اول ماه رمضان
در آن چند عمل مستحب است:
1- اوّل: استهلال [یعنی جستجوی هلال ماه]، و بعضی استهلال این ماه را واجب دانسته اند.
2- دوّم: چون رؤیت هلال کرد، به هلال اشاره نکند، بلکه رو به قبله نموده و دستها را به آسمان بردارد و هلال را خطاب کرده و بگوید:
رَبِّی وَ رَبُّک اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَینَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ وَ الْمُسَارَعَةِ إِلَی مَا تُحِبُّ وَ تَرْضَی اللَّهُمَّ بَارِک لَنَا فِی شَهْرِنَا هَذَا وَ ارْزُقْنَا خَیرَهُ وَ عَوْنَهُ وَ اصْرِفْ عَنَّا ضُرَّهُ وَ شَرَّهُ وَ بَلاءَهُ وَ فِتْنَتَهُ.
ای ماه، پروردگار من و تو، خدا پروردگار جهانیان است.
خدایا ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان، و تندرستی و اسلام و شتافتن به سوی آنچه دوست داری و خشنود میشوی.
خدایا در این ماه به ما برکت بخش، و خیر و کمکش را روزی ما فرما، و زیان و گزند و بلا و فتنه اش را از ما بگردان.
و روایت شده: زمانی که رسول خدا صلّی اللّه و علیه و آله هلال ماه رمضان را رؤیت میکرد، روی شریفش را به جانب قبله می گرداند و می گفت:
اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَینَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ وَ الْعَافِیةِ الْمُجَلَّلَةِ وَ دِفَاعِ الْأَسْقَامِ [وَ الرِّزْقِ الْوَاسِعِ ] وَ الْعَوْنِ عَلَی الصَّلاةِ وَ الصِّیامِ وَ الْقِیامِ وَ تِلاوَةِ الْقُرْآنِ اللَّهُمَّ سَلِّمْنَا لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْنَا فِیهِ حَتَّی ینْقَضِی عَنَّا شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَ غَفَرْتَ لَنَا وَ رَحِمْتَنَا
خدایا این ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان و سلامت و اسلام و عافیت بزرگ، و دفاع در برابر بیماری ها، و یاری بر نماز و روزه و شب زنده داری و تلاوت قرآن.
خدایا ما را برای ماه رمضان سالم گردان، و ماه رمضان را از ما سالم دریافت کن و ما را در آن تا از ما بگذرد به سلامت دار درحالیکه از گناهان ما درگذشته و ما را مورد آمرزش و رحمت خویش قرار داده باشی
و از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده: چون رؤیت هلال نمودی بگو:
اللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَینَا صِیامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدًی لِلنَّاسِ وَ بَینَاتٍ مِنَ الْهُدَی وَ الْفُرْقَانِ اللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَی صِیامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْنَا فِیهِ وَ سَلِّمْنَا مِنْهُ وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِی یسْرٍ مِنْک وَ عَافِیةٍ إِنَّک عَلَی کلِّ شَی ءٍ قَدِیرٌ یا رَحْمَانُ یا رَحِیمُ.
خدایا ماه رمضان آمد، و تو روزه آن را بر ما واجب کرده ای، و قران را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل نازل نموده ای.
خدایا ما را بر روزه اش یاری کن، و آن را از من بپذیر، و ما را در آن و از آن سالم بدار، و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و عافیت از جانب خویش، همانا تو بر هرچیز توانایی، ای بخشنده، ای مهربان.
3- سوّم: دعای چهل وسوم «صحیفه کامله سجادیه» را در هنگام رؤیت هلال بخواند.
سیّد ابن طاووس روایت کرده: روزی حضرت سجّاد علیه السّلام در راهی می گذشت، که به هلال ماه رمضان نظر کرد، پس ایستاد و گفت:
أَیهَا الْخَلْقُ الْمُطِیعُ الدَّائِبُ السَّرِیعُ الْمُتَرَدِّدُ فِی مَنَازِلِ التَّقْدِیرِ الْمُتَصَرِّفُ فِی فَلَک التَّدْبِیرِ آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِک الظُّلَمَ وَ أَوْضَحَ بِک الْبُهَمَ وَ جَعَلَک آیةً مِنْ آیاتِ مُلْکهِ وَ عَلامَةً مِنْ عَلامَاتِ سُلْطَانِهِ فَحَدَّ بِک الزَّمَانَ وَ امْتَهَنَک بِالْکمَالِ وَ النُّقْصَانِ وَ الطُّلُوعِ وَ الْأُفُولِ وَ الْإِنَارَةِ وَ الْکسُوفِ فِی کلِّ ذَلِک أَنْتَ لَهُ مُطِیعٌ وَ إِلَی إِرَادَتِهِ سَرِیعٌ سُبْحَانَهُ مَا أَعْجَبَ مَا دَبَّرَ مِنْ أَمْرِک وَ أَلْطَفَ مَا صَنَعَ فِی شَأْنِک جَعَلَک مِفْتَاحَ شَهْرٍ حَادِثٍ لِأَمْرٍ حَادِثٍ فَأَسْأَلُ اللَّهَ رَبِّی وَ رَبَّک وَ خَالِقِی وَ خَالِقَک وَ مُقَدِّرِی وَ مُقَدِّرَک وَ مُصَوِّرِی وَ مُصَوِّرَک،
ای آفریده فرمانبردار، رونده کوشا و شتابان، رفت وآمدکننده در منزلگاه های معیّن، ای متصرف در چرخ گردان تدبیر، ایمان آوردم به آن کس که با تو تاریکی ها را روشن کرد، و آنچه را که به سختی می توان یافت آشکار ساخت و تو را نشان ه ای از نشانه های چیرگی، و علامتی از علائم قدرت خود قرار داد، پس زمان را به تو محدود ساخت، و گاهی تو را به نقص و گاهی به کمال، و وقتی به طلوع، و زمانی به غروب، و حالتی پر نور، و حالتی گرفته، مسخّر خویش نمود، تو در تمام این حالات مسّخر اویی، و به سوی اراده اش شتابانی، منزّه است او چه عجیب است تدبیری که در حق تو به کار برده، و چه دقیق است آنچه درباره تو انجام داده، تو را کلید ماهی نو برای کارهایی نو ساخته، پس از پروردگار که پروردگار من و توست، و آفریننده من و توست، و مهار مقدّرات من و تو در کف قدرت اوست، و صورتگر من و توست،
أَنْ یصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ یجْعَلَک هِلالَ بَرَکةٍ لا تَمْحَقُهَا الْأَیامُ وَ طَهَارَةٍ لا تُدَنِّسُهَا الْآثَامُ هِلالَ أَمْنٍ مِنَ الْآفَاتِ وَ سَلامَةٍ مِنَ السَّیئَاتِ هِلالَ سَعْدٍ لا نَحْسَ فِیهِ وَ یمْنٍ لا نَکدَ مَعَهُ وَ یسْرٍ لا یمَازِجُهُ عُسْرٌ وَ خَیرٍ لا یشُوبُهُ شَرٌّ هِلالَ أَمْنٍ وَ إِیمَانٍ وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسَانٍ وَ سَلامَةٍ وَ إِسْلامٍ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَی مَنْ طَلَعَ عَلَیهِ،
میخواهم که بر محمّد و خاندانش درود فرستد، و تو را ماه برکتی قرار دهد، که گذشت روزگاران آن را از بین نبرد و ماه پاکی که گناهان آن را آلوده نگرداند، هلال ایمنی از آفات، و سلامتی از زشتیها، هلال خوش طالعی برکنار از بد یمنی، و مبارکی بدون گرفتاری و آسایش بدون دشواری و خیر بدون شرّ، هلال ایمنی و امان، و نعمت و احسان و سلامت و اسلام، خدایا بر محمّد و خاندانش درود فرست، و ما را از پسندیده ترین کسانی قرار ده که این ماه بر آنان طلوع کرده،
وَ أَزْکی مَنْ نَظَرَ إِلَیهِ وَ أَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَک فِیهِ وَ وَفِّقْنَا اللَّهُمَّ فِیهِ لِلطَّاعَةِ وَ التَّوْبَةِ وَ اعْصِمْنَا فِیهِ مِنَ الْآثَامِ وَ الْحَوْبَةِ وَ أَوْزِعْنَا فِیهِ شُکرَ النِّعْمَةِ وَ أَلْبِسْنَا فِیهِ جُنَنَ الْعَافِیةِ وَ أَتْمِمْ عَلَینَا بِاسْتِکمَالِ طَاعَتِک فِیهِ الْمِنَّةَ إِنَّک أَنْتَ الْمَنَّانُ الْحَمِیدُ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیبِینَ وَ اجْعَلْ لَنَا فِیهِ عَوْناً مِنْک عَلَی مَا نَدَبْتَنَا إِلَیهِ مِنْ مُفْتَرَضِ طَاعَتِک وَ تَقَبَّلْهَا إِنَّک الْأَکرَمُ مِنْ کلِّ کرِیمٍ وَ الْأَرْحَمُ مِنْ کلِّ رَحِیمٍ آمِینَ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ
و پاکیزه ترین کسانی که به آنها نظر نموده، و خوشبخت ترین کسانی که در آن به بندگی تو گردن نهاده اند، و ما را در این ماه توفیق توبه عنایت کن، و از گناه حفظ فرما، و از انجام نافرمانی ات بازدار، و ادای شکر نعمتت را به ما ارزانی کن، و لباسهای عافیت را بر ما بپوشان، و به سبب انجام طاعت کامل، نعمتت را در این ماه بر ما تمام کن، زیرا که تو بس بخشنده ستوده ای، و درود خدا بر محمّد و خاندان پاکش، و برای ما از جانب خود در این ماه مددی برسان، بر انجام آنچه ما را به آن خوانده ای از اطاعت واجبت، و آن را بپذیر، همانا تو کریم تر از هر کریمی، و مهربان تر از هر مهربانی، آمین آمین ای پروردگار جهانیان.
4- چهارم: با همسر خویش نزدیکی کند، و این عمل از ویژگی های این ماه است، وگرنه نزدیکی با همسر در شب اول ماه های دیگر مکروه است.
5- پنجم: غسل شب اول ماه را انجام دهد.
روایت شده: هرکه در شب اول ماه رمضان غسل کند، تا ماه رمضان آینده بدنش دچار خارش نشود.
6- ششم: اگر بتواند در نهر جاری غسل کند، و سی کف آب بر سر بریزد که تا ماه رمضان آینده با طهارت معنوی باشد.
7- هفتم: مزار امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، تا گناهانش ریخته و ثواب حاجیان و اهل عمره آن سال را دریابد.
8- هشتم: از این شب خواندن هزار رکعت نماز این ماه را شروع کند.
9- نهم: در این شب دو رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» را بخواند، و از خدا درخواست کند که او را کفایت نماید، و از آنچه از دردها می ترسد حفظ کند.
10- دهم: دعای «اللّهمّ ان هذا الشّهر المبارک» را که در اعمال شب آخر ماه شعبان گذشت بخواند.
11- یازدهم: پس از نماز مغرب دستها را بلند کند، و این دعا را که از امام جواد علیه السّلام وارد شده و در کتاب «اقبال» ذکر شده بخواند:
خدایا ای آن که مالک تدبیر است، و او بر هرچیز تواناست، ای آن که میداند خیانت دیده ها را و آنچه را سینه ها پنهان می کنند و نهاد نهان می سازد، و او لطیف و آگاه است.
خدایا ما را از کسانی قرار ده که تصمیم گرفتند آنگاه انجام دادند، و از کسانی قرار مده که تیره بخت شدند و در نهایت تنبلی کردند و از انانی قرار مده که بر غیر عمل صالح تکیه نمودند.
خدایا بدنهای ما را از بیماریها سلامتی بخش و ما را بر انجام آنچه از عمل بر ما واجب کرده ای یاری ده، تا این ماه از ما سپری گردد درحالیکه آنچه را در این ماه بر ما واجب نموده ای ادا کرده باشیم.
خدایا ما را بر روزه اش یاری ده، و برای شب زنده داری اش موفق بدار، و برای نماز در این ماه ما را شاداب گردان، و از قرائت قران محروم مساز، و پرداخت زکات را در این ماه بر ما آسان گردان.
خدایا درد مزمن، خستگی، بیماری، هلاکت را بر ما چیره مکن.
اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا الْإِفْطَارَ مِنْ رِزْقِک الْحَلالِ اللَّهُمَّ سَهِّلْ لَنَا فِیهِ مَا قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِک وَ یسِّرْ مَا قَدَّرْتَهُ مِنْ أَمْرِک وَ اجْعَلْهُ حَلالاً طَیباً نَقِیاً مِنَ الْآثَامِ خَالِصاً مِنَ الْآصَارِ وَ الْأَجْرَامِ اللَّهُمَّ لا تُطْعِمْنَا إِلا طَیباً غَیرَ خَبِیثٍ وَ لا حَرَامٍ وَ اجْعَلْ رِزْقَک لَنَا حَلالاً لا یشُوبُهُ دَنَسٌ وَ لا أَسْقَامٌ یا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ کعِلْمِهِ بِالْأَعْلانِ یا مُتَفَضِّلاً عَلَی عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ یا مَنْ هُوَ عَلَی کلِّ شَی ءٍ قَدِیرٌ وَ بِکلِّ شَی ءٍٍ عَلِیمٌ خَبِیرٌ أَلْهِمْنَا ذِکرَک وَ جَنِّبْنَا عُسْرَک وَ أَنِلْنَا یسْرَک وَ اهْدِنَا لِلرَّشَادِ وَ وَفِّقْنَا لِلسَّدَادِ وَ اعْصِمْنَا مِنَ الْبَلایا وَ صُنَّا مِنَ الْأَوْزَارِ وَ الْخَطَایا یا مَنْ لا یغْفِرُ عَظِیمَ الذُّنُوبِ غَیرُهُ وَ لا یکشِفُ السُّوءَ إِلا هُوَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ،
خدایا افطار از روزی حالت را روزی ما کن.
خدایا آنچه که از روزی ات در این ماه قسمت ما نمودی دست یافتن به آن را برای ما هموار کن، و آنچه را از فرمانت برای ما تقدیر کرده ای آسان کن، و آن را حلال و پاک و پاکیزه از گناهان بوده از گرانباری ها و بزهکاری ها قرار ده.
خدایا به ما مخوران جز غذای پاک که نه پلید باشد و نه حرام، و روزی ات را برای ما حلال گردان، که آلودگی ها و درها با آن در نیامیزد، ای که داناییاش به امور پنهان، همانند دانایی اش به امور آشکار است، ای فضل بخش بر بندگانش به احسان، ای آن که بر هرچیز تواناست، و به هرچیز دانا و آگاه است، یادت را به ما الهام کن، و از سختی بر ما ما را برکنار دار و به آسانی ات ما را برسان، و به راستی راهنمایمان باش، و به استواری توفیقمان ده، و از بلا نگاهمان بدار.
و ما را از بارهای گران گناهان و خطاها حفظ کن، ای آن که گناهان بزرگ را جز او نیامرزد، و احدی بدی را جز او برطرف ننماید، ای مهربان ترین مهربانان،
وَ أَکرَمَ الْأَکرَمِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیتِهِ الطَّیبِینَ وَ اجْعَلْ صِیامَنَا مَقْبُولاٌ وَ بِالْبِرِّ وَ التَّقْوَی مَوْصُولاً وَ کذَلِک فَاجْعَلْ سَعْینَا مَشْکوراً وَ قِیامَنَا مَبْرُوراً وَ قُرْآنَنَا [وَ قِرَاءَتَنَا] مَرْفُوعاً وَ دُعَاءَنَا مَسْمُوعاً وَ اهْدِنَا لِلْحُسْنَی [الْحُسْنَی] وَ جَنِّبْنَا الْعُسْرَی وَ یسِّرْنَا لِلْیسْرَی وَ أَعْلِ لَنَا الدَّرَجَاتِ وَ ضَاعِفْ لَنَا الْحَسَنَاتِ وَ اقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَ الصَّلاةَ وَ اسْمَعْ مِنَّا الدَّعَوَاتِ وَ اغْفِرْ لَنَا الْخَطِیئَاتِ وَ تَجَاوَزْ عَنَّا السَّیئَاتِ وَ اجْعَلْنَا مِنَ الْعَامِلِینَ الْفَائِزِینَ وَ لا تَجْعَلْنَا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَ لا الضَّالِّینَ حَتَّی ینْقَضِی شَهْرُ رَمَضَانَ عَنَّا وَ قَدْ قَبِلْتَ فِیهِ صِیامَنَا وَ قِیامَنَا وَ زَکیتَ فِیهِ أَعْمَالَنَا وَ غَفَرْتَ فِیهِ ذُنُوبَنَا وَ أَجْزَلْتَ فِیهِ مِنْ کلِّ خَیرٍ نَصِیبَنَا فَإِنَّک الْإِلَهُ الْمُجِیبُ وَ الرَّبُّ الْقَرِیبُ [الرَّقِیبُ ] وَ أَنْتَ بِکلِّ شَی ءٍ مُحِیطٌ.
و کریم ترین کریمان، بر محمّد و اهل بیت پاکش درود فرست، و روزه ما را پذیرفته بدار، و به نیکی و تقوا پیوندش ده، و همچنین کوشش ما را مورد قدردانی، و شب زنده داری ما را پذیرفته، و قرائتمان را بالا رفته، و دعایمان را اجابت شده قرار ده، و ما را به عاقبت به خیری هدایت کن، و از دشواری برکنارمان بدار، و ما را برای آسانی آماده ساز، و درجاتمان را بالا بر، و حسناتمان را دوچندان کن، و روزه و نماز ما را بپذیر، و دعاهای مان را شنوا باش، خطاهایمان را بیامرز، و از گناهمان درگذر، و ما را از عاملان رستگار قرار ده، و از غضب شدگان و گمراهان قرار مده، تا ماه رمضان از ما سپری گردد چنان که روزه ها و شب زنده داری مان را در آن پذیرفته باشی، و کردارمان را در آن پاکیزه، و گناهانمان را در آن مورد آمرزش قرار داده، و سهم ما را در آن از هر خیری فراوان ساخته باشی، به یقین تویی معبود اجابت کننده دعاها، و پروردگار نزدیک به بندگان و تویی احاطه کننده بر هرچیز.
12- دوازدهم: در این شب دعای روایت شده از امام صادق علیه السّلام را که در کتاب «اقبال» آمده بخواند:
اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ مُنَزِّلَ الْقُرْآنِ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ أَنْزَلْتَ فِیهِ آیاتٍ بَینَاتٍ مِنَ الْهُدَی وَ الْفُرْقَانِ اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا صِیامَهُ وَ أَعِنَّا عَلَی قِیامِهِ اللَّهُمَّ سَلِّمْهُ لَنَا وَ سَلِّمْنَا فِیهِ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا فِی یسْرٍ مِنْک وَ مُعَافَاةٍ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکیمِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لا یرَدُّ وَ لا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکورِ سَعْیهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ لِی فِی عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَی مِنَ الرِّزْقِ الْحَلالِ.
خدایا ای پروردگار ماه رمضان، ای فرو فرستنده قرآن، این ماه رمضان است که قرآن را در آن فرود فرستادی، و در آن دلایل روشنی از هدایت و شناسایی حق از باطل فرو فرستادی.
خدایا روزه آن را نصیب ما کن، و بر شب زنده داری اش یاری مان ده، خدایا آن را برای ما سالم بدار، و در آن به ما سلامتی ده و آن را از سوی خویش در آسانی و سلامت کامل از ما تحویل بگیر، و در آنچه حکم می کنی و مقدّر می گردانی از فرمان حتمی خویش، و در انچه جدا می کنی از امر حکیمانه ات در شب قدر، از ان حکمی که برگشت نمی پذیرد و دگرگون نمی شود، مقرّر فرما که ما را از حاجیان خانه محترمت بنویسی، آنان که حجّشان قبول، و سعیشان پذیرفته، و گناهانشان آمرزیده گشته، و بدیهای شان نادیده گرفته شده است.
و در آنچه حکم می کنی و مقدّر می نمایی مقرّر فرما که عمرم را طولانی گردانی، و از روزی حلالت بر من وسعت بخشی.
13- سیزدهم: دعای چهل وچهارم صحیفه کامله سجادیه را بخواند.
14- چهاردهم: بخواند عالی «اللّهمّ انّ هذا شهر رمضان... » را که سیّد در کتاب «اقبال» نقل فرموده، و دعایی بسیار طولانی است.
15- پانزدهم: بخواند:
اللَّهُمَّ إِنَّهُ قَدْ دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ جَعَلْتَهُ بَینَاتٍ مِنَ الْهُدَی وَ الْفُرْقَانِ اللَّهُمَّ فَبَارِک لَنَا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَی صِیامِهِ وَ صَلَوَاتِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا
خدایا هر آینه ماه رمضان وارد شد، ماهی که در آن قرآن را فرو فرستادی، و آن را دلایل آشکاری از هدایت و شناسایی حق از باطل قرار دادی.
خداوند در ماه رمضان به ما برکت عطا کن، و بر روزه و نمازهایش یاریمان فرما و آنرا از ما بپذیز.
روایت شده رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله وقتی ماه رمضان میرسید این دعا را میخواندند.
16- شانزدهم: و نیز روایت شده است که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله در شب اول ماه رمضان این دعا را میخواندند:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکرَمَنَا بِک أَیهَا الشَّهْرُ الْمُبَارَک اللَّهُمَّ فَقَوِّنَا عَلَی صِیامِنَا وَ قِیامِنَا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ انْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرِینَ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْوَاحِدُ فَلا وَلَدَ لَک وَ أَنْتَ الصَّمَدُ فَلا شِبْهَ لَک وَ أَنْتَ الْعَزِیزُ فَلا یعِزُّک شَی ءٌ وَ أَنْتَ الْغَنِی وَ أَنَا الْفَقِیرُ وَ أَنْتَ الْمَوْلَی وَ أَنَا الْعَبْدُ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ وَ أَنَا الْمُذْنِبُ وَ أَنْتَ الرَّحِیمُ وَ أَنَا الْمُخْطِئُ وَ أَنْتَ الْخَالِقُ وَ أَنَا الْمَخْلُوقُ وَ أَنْتَ الْحَی وَ أَنَا الْمَیتُ أَسْأَلُک بِرَحْمَتِک أَنْ تَغْفِرَ لِی وَ تَرْحَمَنِی وَ تَجَاوَزَ عَنِّی إِنَّک عَلَی کلِّ شَی ءٍ قَدِیرٌ.
سپاس خدای را که به وسیله تو ای ماه مبارک ما را گرامی داشت.
خدایا ما را بر روزه و شب زنده داری مان نیرو بخش، و گامهای مان را استوار کن، و بر کافران پیروزمان گردان، خدایا تو یگانه ای پس برایت فرزندی نیست، و تو بی نیازی پس شبیهی برایت نمی باشد، و تویی عزیز و چیزی عزیزت نکند، و تویی بی نیاز و من تهیدستم، و تویی مولا و من بنده ام، و تویی آمرزنده و من گنهگارم، و تویی مهربان و من خطاکارم، و تویی آفریننده و من آفریده ام، و تویی زنده و من مرده ام، از تو درخواست می کنم به مهرت که مرا بیامرزی و به من رحم کنی، و از من درگذری، همانا تو بر هرچیز توانایی.
17- هفدهم: در باب اوّل بیان استحباب خواندن دعای جوشن کبیر در آغاز ماه گذشت.
18- هیجدهم: دعای حج را که در اول ماه گذشت بخواند.
19- نوزدهم: هنگامی که ماه رمضان شروع می شود کثرت تلاوت قرآن شایسته است، و روایت شده که امام صادق علیه السّلام پیش از تلاوت قرآن این دعا را می خواندند:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَشْهَدُ أَنَّ هَذَا کتَابُک الْمُنْزَلُ مِنْ عِنْدِک عَلَی رَسُولِک مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ کلامُک النَّاطِقُ عَلَی لِسَانِ نَبِیک جَعَلْتَهُ هَادِیا مِنْک إِلَی خَلْقِک وَ حَبْلاً مُتَّصِلاً فِیمَا بَینَک وَ بَینَ عِبَادِک اللَّهُمَّ إِنِّی نَشَرْتُ عَهْدَک وَ کتَابَک اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ نَظَرِی فِیهِ عِبَادَةً وَ قِرَاءَتِی فِیهِ فِکراً وَ فِکرِی فِیهِ اعْتِبَاراً وَ اجْعَلْنِی مِمَّنِ اتَّعَظَ بِبَیانِ مَوَاعِظِک فِیهِ وَ اجْتَنَبَ مَعَاصِیک وَ لا تَطْبَعْ عِنْدَ قِرَاءَتِی عَلَی سَمْعِی وَ لا تَجْعَلْ عَلَی بَصَرِی غِشَاوَةً وَ لا تَجْعَلْ قِرَاءَتِی قِرَاءَةً لا تَدَبُّرَ فِیهَا بَلِ اجْعَلْنِی أَتَدَبَّرُ آیاتِهِ وَ أَحْکامَهُ،
خدایا گواهی میدهم که این کتاب توست که از سوی تو بر رسولت محمّد بن عبد اللّه (درود خدا بر او و خاندانش) نازل گشته، و سخن گویای توست بر زبان پیامبرت، آن را از سوی خود راهنمایی برای بندگانت قرار دادی، و رشته پیوست ه ای بین تو و بندگان توست.
خدایا پیمان و کتابت را در پیش رویم باز کرده ام، خدایا نگاهم را در آن عبادت، و خواندم را در آن اندیشه، و اندیشه ام را در آن عبرت آموز قرار بده، و مرا از کسانی قرار ده که از بیان پندهایت در قرآن اندرز گیرند، و از نافرمانی هایت دوری نمایند، و هنگام تلاوت آن بر گوشم مهر مزن، و بر دیده ام پرده منه، و خواندنم را خواندن بی تدبّر قرار مده، بلکه آنچنان قرارم ده که در آیات و احکامش تدبّر کنم،
آخِذاً بِشَرَائِعِ دِینِک وَ لا تَجْعَلْ نَظَرِی فِیهِ غَفْلَةً وَ لا قِرَاءَتِی هَذَراً إِنَّک أَنْتَ الرَّءُوفُ الرَّحِیمُ و بعد از قرائت قرآن مجید این دعا را می خواندند اللَّهُمَّ إِنِّی قَدْ قَرَأْتُ مَا قَضَیتَ مِنْ کتَابِک الَّذِی أَنْزَلْتَهُ عَلَی نَبِیک الصَّادِقِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ فَلَک الْحَمْدُ رَبَّنَا اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ یحِلُّ حَلالَهُ وَ یحَرِّمُ حَرَامَهُ وَ یؤْمِنُ بِمُحْکمِهِ وَ مُتَشَابِهِهِ وَ اجْعَلْهُ لِی أُنْساً فِی قَبْرِی وَ أُنْساً فِی حَشْرِی وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ تُرْقِیهِ [تُرَقِّیهِ ] بِکلِّ آیةٍ قَرَأَهَا دَرَجَةً فِی أَعْلَی عِلِّیینَ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ.
و برگیرنده قوانین دینت باشم، و نگاهم را در آن بی خبری، و قرائتم را بیهوده و باطل قرار مده، تویی رؤف، و مهربان.
و پس از قرائت قرآن مجید این دعا را می خواندند خدایا آنچه را از حکم کتابت کرده بودی خواندم، کتابی که بر پیامبر راستگویت (درود خدا بر او و خاندانش) نازل کردی، پس سپاس شایسته توست ای پروردگار خدایا مرا از کسانی قرار ده که حلالش را حلال و حرامش را حرام می شمارند، به محکم و متشابه اش ایمان می آورند، و آن را مونس در قبر و قیامتم گردان، و مرا از کسانی قرار ده که او را به هر آیه ای که میخواند در برترین جایگاه بهشت بالا بری، آمین ای پروردگار جهانیان.
