اوقات نماز

سوال

کدام آیه در قرآن مجید اشاره به اوقات نماز یومیه دارد؟

پاسخ

(أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوک الشَّمْسِ إِلی غَسَقِ اللَّیلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً). (هود/ 114)«نماز را از ابتداى تمایل خورشید به جانب مغرب[که شروعِ ظهرِ شرعى است‏] تا نهایت تاریکى شب بر پا دار، و [نیز] نماز صبح را [اقامه کن‏] که نماز صبح مورد مشاهده [فرشتگان شب و فرشتگان روز] است».

دلوک شمس به معنی زوال آفتاب از دائره نصف النهار است که وقت ظهر می باشد، و در اصل از ماده «دلک» به معنی مالیدن گرفته شده، چرا که انسان در آن موقع بر اثر شدت تابش آفتاب چشم خود را می مالد، و یا از دلک به معنی متمایل شدن است چرا که خورشید در این موقع از دائره نصف النهار به سمت مغرب متمایل می شود و یا اینکه انسان، دست خود را در مقابل آفتاب حائل می کند، گویی نور آن را از چشم خود کنار می زند و متمایل می سازد. به هر حال در روایتی که از منابع اهل بیت علیهم السلام به ما رسیده «دلوک» به همین معنی زوال خورشید تفسیر شده است، در روایتی از امام صادق علیه السلام می خوانیم که فرموند: خداوند چهار نماز بر مسلمانان واجب کرده است که آغاز آن وقت زوال شمس(ظهر) و پایان آن نیمه شب است. در روایت دیگری از امام باقرعلیه السلام در تفسیر همین آیه هنگامی که زراره محدث بزرگ شیعه از آن سؤال کرد چنین فرمود:«دلوک شمس به معنی زوال آن(از دائره نصف النهار) است، و غسق اللیل به معنی نیمه شب است، این چهار نماز است که پیامبر ص آنها را برای مردم قرار داد و توقیت نمود، و قرآن الفجر اشاره به نماز صبح است». و اما «غسق اللیل» با توجه به اینکه غسق شدت ظلمت است، و تاریکی شب در نیمه شب از هر وقت متراکم تر می باشد این کلمه روی هم رفته «نیمه شب» را می رساند. «قرآن» به معنی چیزی است که قرائت می شود و «قرآن فجر» روی هم رفته اشاره به نماز فجر است. به همین دلیل آیه فوق از آیاتی است که اشاره اجمالی به وقت نمازهای پنجگانه می کند، و با انضمام به سایر آیات قرآن در زمینه وقت نماز است، و روایات فراوانی که در این رابطه وارد شده، وقت نمازهای پنجگانه دقیقا مشخص می شود.