خضوع و خشوع در برابر خداوند در سیره امام سجاد علیه السلام

پروردگارا، گناهانم مرا ساکت ساخته و سخنم را بریده است، پس من هیچ دلیلی ندارم و از این رو من اسیر گرفتاریهایم هستم و در گرو اعمال خویشم و در گناهانم متحیرم و در نیتم سرگردانم و در راه وامانده ام.

 

خود را در جایگاه فرومایگان گناهکار قرار داده ام، جایگاه شقاوت پیشگانی که بر تو جسارت ورزیدند و وعده های تو را سبک پنداشتند.

 

خدایا پاک و پیراسته ای! چه جرأتی بود که به حریم تو جسارت کردم و چه فریبی بود که با آن خود را گول زدم؟!

بررسی تطبیقی دعای عرفۀامام حسین علیه السلام و امام سجاد علیه السلام

دعای پر فیض روز عرفه که از امام حسین(ع)نقل شده است، یکی از ژرف ترین دعاهای مأثور از ائمة اهل بیت(ع) است. این دعا در حد خود گنجینه ای گران بها از معارف والای الهی به شمار می رود. همانند این دعا، دعای روز عرفة امام سجاد(ع) است که در صحیفة سجادیه نقل شده است. آن چه در این مقاله در پی آنیم، بازشناسی شیوه های نیایش در این دو دعا از نگاه فنی و ادبی است. روش این مقاله از نوع تحلیلی - تطبیقی است و از مهمترین نتایج این بررسی می توان به همسانی ساختاری و محتوایی این دو دعا اشاره کرد که بیشتر در راستای اصلاح رفتار فردی و اجتماعی انسان متمرکز است.

ماه رمضان در صحیفه سجادیه امام سجاد علیه السلام

سفارش امام زین العابدین (ع) در چهل و چهارمین بخش صحیفه سجادیه به هنگام ورود به ماه مبارک رمضان آمده است. ماه رمضان در کنار دیگر ماه های قمری، با توجه به ارج و قرب الهی بیشتری جزو پر سفارش ترین ماه هایی است که مورد توجه پیامبران الهی، ائمه معصوم و خداوند قرار گرفته است.

سفارش امام زین العابدین (ع) در چهل و چهارمین بخش صحیفه سجادیه به هنگام ورود به ماه مبارک رمضان آمده است. ماه رمضان در کنار دیگر ماه های قمری، با توجه به ارج و قرب الهی بیشتری جزو پر سفارش ترین ماه هایی است که مورد توجه پیامبران الهی، ائمه معصوم و خداوند قرار گرفته است.

دعا هنگام رخداد حادثه ها

[وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ (ع) إِذَا عَرَضَتْ لَهُ مُهِمَّةٌ أَوْ نَزَلَتْ بِهِ مُلِمَّةٌ وَ عِنْدَ الْکَرْبِ‏]

یَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکَارِهِ وَ یَا مَنْ یَفْثَأُ بِهِ حَدُّ الشَّدَائِدِ وَ یَا مَنْ یُلْتَمَسُ مِنْهُ الْمَخْرَجُ إِلَى رَوْحِ الْفَرَجِ‏

ذَلَّتْ لِقُدْرَتِکَ الصِّعَابُ وَ تَسَبَّبَتْ بِلُطْفِکَ الْأَسْبَابُ وَ جَرَى بِقُدرَتِکَ الْقَضَاءُ وَ مَضَتْ عَلَى إِرَادَتِکَ الْأَشْیَاءُ

فَهِیَ بِمَشِیَّتِکَ دُونَ قَوْلِکَ مُؤْتَمِرَةٌ وَ بِإِرَادَتِکَ دُونَ نَهْیِکَ مُنْزَجِرَةٌ

دعای امام سجاد (ع) در هنگام تضرع و زاری

	[وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ (ع) فِی التَّضَرُّعِ وَ الاِسْتِکَانَةِ]

إِلَهِی أَحْمَدُکَ وَ أَنْتَ لِلْحَمْدِ أَهْلٌ عَلَى حُسْنِ صَنِیعِکَ إِلَیَّ وَ سُبُوغِ نَعْمَائِکَ عَلَیَّ وَ جَزِیلِ عَطَائِکَ عِنْدِی‏

وَ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِی بِهِ مِنْ رَحْمَتِکَ وَ أَسْبَغْتَ عَلَیَّ مِنْ نِعْمَتِکَ فَقَدِ اصْطَنَعْتَ عِنْدِی مَا یَعْجِزُ عَنْهُ شُکْرِی‏

نیایش امام سجاد (ع) در دفع مکر دشمنان و رد قهر و غلبه ایشان

وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السّلَامُ فِی دِفَاعِ کَیْدِ الْأَعْدَاءِ، وَ رَدّ بَأْسِهِمْ:

بسم الله الرحمن الرحیم

إِلَهِی هَدَیْتَنِی فَلَهَوْتُ، وَ وَعَظْتَ فَقَسَوْتُ، وَ أَبْلَیْتَ الْجَمِیلَ فَعَصَیْتُ، ثُمّ عَرَفْتُ مَا أَصْدَرْتَ إِذْ عَرّفْتَنِیهِ، فَاسْتَغْفَرْتُ فَأَقَلْتَ، فَعُدْتُ فَسَتَرْتَ، فَلَکَ إِلَهِی الْحَمْدُ.
تَقَحّمْتُ أَوْدِیَةَ الْهَلَاکِ، وَ حَلَلْتُ شِعَابَ تَلَفٍ، تَعَرّضْتُ فِیهَا لِسَطَوَاتِکَ وَ بِحُلُولِهَا عُقُوبَاتِکَ.

نیایش امام سجاد (ع)، در باره همسایگان و دوستانش هنگامی که از ایشان یاد می‌کرد

وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السّلَامُ لِجِیرَانِهِ وَ أَوْلِیَائِهِ إِذَا ذَکَرَهُمْ:

بسم الله الرحمن الرحیم

اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ تَوَلّنِی فِی جِیرَانِی وَ مَوَالِیّ الْعَارِفِینَ بِحَقّنَا، وَ الْمُنَابِذِینَ لِأَعْدَائِنَا بِأَفْضَلِ وَلَایَتِکَ.
وَ وَفّقْهُمْ لِإِقَامَةِ سُنّتِکَ، وَ الْأَخْذِ بِمَحَاسِنِ أَدَبِکَ فِی إِرْفَاقِ ضَعِیفِهِمْ، وَ سَدّ خَلّتِهِمْ، وَ عِیَادَةِ مَرِیضِهِمْ، وَ هِدَایَةِ مُسْتَرْشِدِهِمْ،

درخواست آمرزش از خداوند

	[وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ (ع) فِی الاِشْتِیَاقِ إِلَى طَلَبِ الْمَغْفِرَةِ مِنَ اللَّهِ]

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ صَیِّرْنَا إِلَى مَحْبُوبِکَ مِنَ التَّوْبَةِ و أَزِلْنَا عَنْ مَکْرُوهِکَ مِنَ الْإِصْرَارِ

اَللَّهُمَّ وَ مَتَى وَقَفْنَا بَیْنَ نَقْصَیْنِ فِی دِینٍ أَوْ دُنْیَا فَأَوْقِعِ النَّقْصَ بِأَسْرَعِهِمَا فَنَاءً وَ اجْعَلِ التَّوْبَةَ فِی أَطْوَلِهِمَا بَقَاءً

نکات آموزنده از لابلای دعاهای امام سجاد (ع)

اعلام بعضی ناملایمات و اخلاق بد و کارهای ناپسند که باید دوری جست و به خدا پناه برد

دعای 8 موارد 1 و 2
بار الها به تو پناه می آورم از
آشفتگی حرص و آز
تُندی خشم
چیرگی حسد
ضعف شکیبایی
کمی قناعت

دعا برای خانواده و دوستان

	[وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ (ع) لِنَفْسِهِ و لِأَهْلِ وَلاَیَتِهِ‏]

یَا مَنْ لاَ تَنْقَضِی عَجَائِبُ عَظَمَتِهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ احْجُبْنَا عَنِ الْإِلْحَادِ فِی عَظَمَتِکَ‏

وَ یَا مَنْ لاَ تَنْتَهِی مُدَّةُ مُلْکِهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَعْتِقْ رِقَابَنَا مِنْ نَقِمَتِکَ‏

وَ یَا مَنْ لاَ تَفْنَى خَزَائِنُ رَحْمَتِهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْعَلْ لَنَا نَصِیباً فِی رَحْمَتِکَ‏

وَ یَا مَنْ تَنْقَطِعُ دُونَ رُؤْیَتِهِ الْأَبْصَارُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَدْنِنَا إِلَى قُرْبِکَ