امام شناسی با جامعه کبیره
جامعه کبیره
هر یک از امامان ما - که همواره درودهاى خداوند بر انوار مقدس آنان باد - نه تنها راهبر امت و بیانگر احکام اسلام و قرآن بودند که نور الهى بر زمین ، و حجت کامل حق بر همه جهانیان و محور کاینات هستى و واسطه فیض میان آفریدگار و آفریدگان و آیینه نورانى کمالات ماورایى و برترین قله فضیلت هاى انسانى و مجموعه همه خیرها و نیکى ها و تجلى گاه علم و قدرت خداى متعال و نمونه کامل انسان واصل به خدا و معصوم از سهو و نسیان و خطا و در ارتباط با ملکوت گیتى و جهان غیب و فرشتگان و آگاه به گذشته و آینده دنیا و آخرت و گنجینه اسرار الهى و وارث همه کمالات پیامبران نیز بوده اند؛ آرى وجود مبارک محمّد و آل محمّد صلّى الله علیه و آله و سلم مرکز پرگار وجود، و سیطره ولایت ارجمندشان فوق ولایت پیامبران و رسولان است و چنان است که براى غیر ایشان قابل درک نیست و به اراده خداى سبحان ، ویژه پیامبر صلّى الله علیه و آله و سلم و اهل بیت معصوم علیهم السلام اوست و هیچ طمع کننده اى در آن امکان طمع ندارد.
مولاى گرامى ، دهمین خورشید آسمان امامت ، امام ابوالحسن هادى علیه السلام بر ما منت نهاده و انعام فرموده است که در گفتار شگرفت و ژرف خویش در زیارتى به نام زیارت جامعه سخن را در مرغزارى از معارف جان پرور الهى به جولان درآورده و از دریاى دانش خود، بارانى از درّ و گهر بر تارک دوستان راستین سلسله عزیز امامت نثار نموده ، و در خور عقل ما، و نه سزاوار حقیقت امام ، گوشه هایى از زیبایى هاى بوستان خدا را حکایت فرموده است .
برخى از علماى بزرگ این زیارت را بهترین زیارتهاى جامعه دانسته اند و بزرگمردانى چون شیخ صدوق در «من لا یحضره الفقیه » (1) و در «عیون اخبار الرضا»(2) و شیخ طوسى در «تهذیب الاحکام »(3) و علامه مجلسى رحمة الله در «بحارالانوار»(4) زیارت هاى جامعه را نقل کرده اند.
شیوایى کلام و والایى مضمون و دانش و معرفتى که در آن موج مى زند خود گویاى اصالت این زیارت و معرف دانش ارجمند و الهى گوینده آن است . امید آنکه رهروان راه ائمه علیهم السلام از این گوهر فروزان گنجینه معارف شیعه غفلت ننمایند و در زیارت امامان بزرگوار چه در حرم آن عزیزان و چه از راه دور با این کلمات پرنور زیارت کنند.
گفتار اول مجلسى
فاضل پرهیزکار، علامه مجلسى رحمة الله در هنگام شرح این زیارت چنین مى گوید: این زیارتى است که جامع همه زیارت هاى امامان معصوم علیهم السلام در مزارشان ، مى باشد و زیارت کننده مى تواند به وسیله این زیارت ، تمام امامان علیهم السلام را، چه امام حاضر که مقابل مرقدش ایستاده و چه امامى که مرقدش دور است ، زیارت کند.
و اگر در هر بار یک یک امام به ترتیب از امام اول قصد شود و دیگر امامان علیهم السلام به تبع قصد شوند - آن طور که من انجام دادم - نیکوتر است و من نیز به این صورت این زیارت را قرائت مى کردم که در رؤ یاى صادق ، مورد تایید و تحسین حضرت امام ابى الحسن على بن موسى الرضا علیهماالسلام قرار گرفتم .
و در هنگامى که خداوند توفیق زیارت امیرالمؤ منین علیه السلام و مجاهده و ریاضت در کنار مرقد شریف آن حضرت را به من عطا فرمود، و به برکت مولایم درهاى مکاشفات که عقل هاى ناتوان نمى توانند آن را تحمل کنند، به رویم گشوده شده بود، در رواق عمران نشسته بودم و در عالم خواب - و اگر خواستى بگو در بین خواب و بیدارى - دیدم که در سرَّ مَن راى یعنى سامرا هستم و آرامگاه آن دو بزرگوار بسیار بلند و مزین شده است .
در این هنگام مولایم و مولاى همه مردم ، حضرت امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف را در حالى که پشت به قبر و صورت مبارکش به طرف در بود، نشسته دیدم ، وقتى ایشان را دیدم با صداى بلند همچون مداحان شروع به خواندن این زیارت جامعه کردم ، چون زیارت به پایان رسید، حضرت فرمود: چه زیارت خوبى است .
گفتم : «مولاى من ! این زیارت جد توست » و به قبر ایشان اشاره کردم .
امام فرمود: بله ، اکنون داخل شو!
پس چون داخل شدم نزدیک در ایستادم ، حضرت فرمود: پیش بیا.
گفتم : مولاى من ! مى ترسم از این که ، با ترک ادب در محضر شما، از کافران گردم .
حضرت فرمود: اگر با اجازه ما باشد، اشکالى ندارد.
پس کمى جلوتر رفتم در حالى که بیمناک و لرزان بودم ، حضرت فرمود: پیش بیا، پیش بیا!
من جلو رفتم تا این که نزدیک ایشان شدم .
فرمود: بنشین .
گفتم : مى ترسم .
فرمود: نترس !
پس من در مقابل حضرت همچون یک بنده ذلیل در پیشگاه مولاى جلیل نشستم .
حضرت فرمود: راحت باش و چهارزانو بنشین ! زیرا پیاده و پابرهنه آمده اى و خسته شده اى .
خلاصه آنکه از طرف آن مولاى عزیز به این بنده حقیر، الطاف و بخشش هاى زیادى ، که شمارش آن ممکن نیست ، رسید و نیز گفتگوهاى لطیفى بین من و آن حضرت انجام شد که من بیشتر آن را فراموش کردم . سپس از خواب بیدار شدم و بعد از این که مدت زیادى راه زیارت بسته شده بود، زیرا موانع بزرگى در سر راه گذاشته بودند، اسباب زیارت فراهم شد و راه زیارت به صورت پیاده و پابرهنه ، همان طور که امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف فرموده بود، گشوده شد.
و همچنین شبى در آرامگاه مقدس بودم و چند مرتبه این زیارت را قرائت کردم که با خواندن این زیارت در آرامگاه و بین راه ، کرامات عجیبى ، بلکه معجزات بزرگى برایم ظاهر شد، که ذکرش به طول مى انجامد.
گفتارمرحوم حاجى نورى
حاجى نورى مى نویسد: سید احمد رشتى در سفر حج خدمت امام عصر علیه السلام شرفیاب شد و آن گرامى با خواندن نافله ، زیارت عاشورا و زیارت جامعه سفارش نمود و فرمود:
شما چرا نافله نمى خوانید؟ نافله ، نافله ، نافله . شما چرا عاشورا نمى خوانید؟ عاشورا، عاشورا، عاشورا. شما چرا جامعه نمى خوانید؟ جامعه ، جامعه ، جامعه .(5)
پی نوشت ها
1. من لا یحضره الفقیه ، ج 2، ص 370.
2. عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 277.
3. تهذیب الاحکام ، ج 6، ص 95.
4. بحارالانوار، ج 102، ص 127 - 144.
5. نجم الثاقب ، ص 342، 343.
