ده تن از افراد خانواده تان را شفاعت کنید!
بی تردید وقتی دانشمندان و حافظان قرآن کاری شبیه فرشتگان و حاملان وحی انجام می دهند، با آن ها در یک جایگاه و رتبه قرار می گیرند.
قرآن همان قانون خدایی و ناموس آسمانی است که اصلاح دین و دنیای مردم را به عهده گرفته و سعادت جاودانی آنان را تضمین کرده است آیات آن سرچشمه ی هدایت، راهنمایی و کلماتش معدن ارشاد و رحمت است. کسی که به سعادت همیشگی علاقمند است و سعادت و خوشبختی هر دو جهان را می خواهد داشته باشد، بر وی لازم است که روز و شب با قرآن تجدید عهد کرده و ارتباطش را با آن محکم و استوارتر سازد، و آیاتش را به حافظه ی خود سپرده و با مغز و فکر خویش در آمیزد تا در پرتو آن کتاب آسمانی، به سوی رستگاری و سعادت جاودانی رهنمون شود.
ویژگی های قرآن و سفارش های پیوسته ی پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله) درباره ی آن سبب شد تا این کتاب در سراسر زندگی مردم زمان پیامبر راه یابد و همه چیز مسلمانان گردد؛ به ویژه آن که مؤمنان آن روزگار جز قرآن کتابی نداشتند و تلاوت، حفظ، تعلیم و تعلم به آن اختصاص داشت. حفظ قرآن همواره، به عنوان یک سنت و عبادت بزرگ، در میان مسلمانان مطرح بود و حتی پس از پدید آمدن صنعت چاپ نیز موقعیت خود را حفظ کرد. این امر در پرتو جایگاه والای قرآن و حفظ آن تحقق یافت؛ جایگاهی که می توان آن را در ابعاد مختلف زیر مورد بررسی قرار داد.
تاکید قرآن بر حفظ آیاتش
رسول خدا صلی اللّه علیه و آله فرمود: هرکه (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ی ده تن از خانواده اش که آتش بر آن ها واجب شده، می پذیرد
قرآن درباره ی به خاطر سپاری کتاب خدا تنها در یک جا سخن به میان آورده است. آنجا که می فرماید: «وَ اذْکُرْنَ ما یُتْلى فِی بُیُوتِکُنَّ مِنْ آیاتِ اللَّهِ وَ الْحِکْمَةِ إِنَّ اللَّهَ کانَ لَطِیفاً خَبِیراً» (احزاب 33: 34) حکمت و آیات الهی را که در خانه های شما تلاوت می شود، به خاطر بسپارید. (بدانید که) همانا خداوند مهربان و از همه آگاه است. این آیه در واقع ارزش حفظ قرآن را برای مسلمانان گوشزد می نماید.
مخاطبان آیه، زنان رسول خدایند اما از آن جا که اساس شریعت بر حفظ قرآن و سنت پیامبر گرامی صلی اللّه علیه و آله است، می توان گفت: در واقع مخاطب آیه گروهی خاص نیست و همه ی مسلمانان در تمسک به قرآن و سنت و حفظ آن شریکند.
اهمیت حفظ قرآن در روایات
معصومان علیهم السلام در این باره سخنان بسیار دارند و در موارد مختلف به فراخور آگاهی و ایمان مخاطبان شان به آن اشاره کرده اند. گفتار پیشوایان دین نشان می دهد حفظ قرآن چنان اهمیت دارد که بسیاری از مقام های معنوی جز به یاری آن به دست نمی آید. بخشی از این مقام ها عبارت است از:
1- امام صادق علیه السلام می فرماید: حافظ قرآنی که به آن عمل کند، با فرشتگان پیغامبر و نیک رفتار هم نشین خواهد شد. (اصول کافی، ج 4، ص 405)
سخن امام صادق علیه السلام بر همراهی و هم نشینی حافظان و مفسران با سفیران گواهی می دهد. بی تردید وقتی دانشمندان و حافظان قرآن کاری شبیه فرشتگان و حاملان وحی انجام می دهند، با آن ها در یک جایگاه و رتبه قرار می گیرند.
2- امیر مؤمنان علیه السلام می فرماید: قرآن تلاوت کنید و آن را به خاطر بسپارید؛ زیرا خداوند متعال دلی که قرآن در آن باشد عذاب نمی کند. (بحارالانوار، ج 92، ص 19)
حفظ قرآن مجید و انس با آن، انسان را در مسیر عمل به وحی و بهره جستن از معارف آن قرار می دهد و در نتیجه از آتش دوزخ مصون می دارد.
3- امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس در فراگیری قرآن بکوشد و به سبب کمی حافظه آن را به سختی حفظ کند دو پاداش دارد. (پاداشی برای حفظ آن و پاداشی برای تحمل سختی آن) (اصول کافی، ج 4، ص 409)
امام صادق علیه السلام می فرماید: حافظ قرآنی که به آن عمل کند، با فرشتگان پیغامبر و نیک رفتار هم نشین خواهد شد
4- رسول خدا صلی اللّه علیه و آله فرمود: هرکه (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعتش را درباره ی ده تن از خانواده اش که آتش بر آن ها واجب شده، می پذیرد. (مجمع البیان، ج 1، ص 45)
آری، قرآن در حق مؤمنان شفاعت می کند و آنان را به بهشت رهنمون می شود؛ (بحار الانوار، ج 92، ص 20) حافظ و حامل قرآن نیز چون قرآن توان شفاعت دارد. البته شفاعت حافظان با قرآن تفاوت دارد. شفاعت قرآن فراگیر است؛ ولی شفاعت حافظ قرآن محدود بوده، تنها درباره ی خانواده اش و آن هم به تعداد انگشتان دست پذیرفته می شود.
بخشش مجازات حافظان در سیره اهل بیت علیهم السلام
در روزگار پیامبر صلی اللّه علیه و آله و علی علیه السلام، دانستن فنون قرائت و حفظ قرآن به تخفیف مجازات یا بخشش آن می انجامید؛ برای مثال مردی نزد علی علیه السلام آمد و به دزدی اعتراف کرد. حضرت پرسید: آیا چیزی از قرآن می دانی؟ پاسخ داد: آری، سوره ی بقره را به خاطر سپرده ام. حضرت فرمود: در مقابل این سوره دستت را به خودت بخشیدم و قطع نمی کنم.
اشعث (در زمان علی علیه السلام از گروه خوارج به شمار می آمد) گفت: ای امیرمؤمنان، آیا حد الهی را تعطیل می کنی؟! حضرت فرمود: تو چه می دانی، اگر شاهدان بر جرم گواهی دهند، امام حق بخشش و تعطیل حدود الهی ندارد؛ اما این فرد به زیان خویش اعتراف کرده است. وقتی شاهدی بر گناهی گواهی نداد، امام حق دارد حد الهی را ببخشد و جاری نسازد. (استبصار، ج 4، ص 252)
