جمعه, ۲۴ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۹:۲۰ ق.ظ
دعای امام سجاد (ع) چون به نماز بر می خاست بدین صورت به سپاس و حمد
(1) وَ کان مِن دعائِه علیهالسلام اذا ابتَدأ بِالدّعاءِ بدأ
بالتحمید لِلَّه عزَّوجل و الثَّنَاءِ عَلَیه فقال:
اَلْحَمْدُ لِلَّه الْاَوَّلِ بِلا اَوَّلٍ کانَ قَبْلَهُ، وَالْاخِرِ بِلا اخِرٍ یَکُونُ بَعْدَهُ، الَّذى قَصُرَتْ عَنْ رُؤْیَتِهِ اَبْصارُ النّاظِرینَ، وَعَجَزَتْ عَنْ نَعْتِهِ اَوْهامُ الْواصِفینَ. اِبْتَدَعَ بِقُدْرَتِهِ الْخَلْقَ ابْتِداعاً،
وَاخْتَرَعَهُمْ عَلى مَشِیَّتِهِ اخْتِراعاً، ثُمَّ سَلَکَ بِهِمْ طَریقَ اِرادَتِهِ، وَ بَعَثَهُمْ فى سَبیلِ مَحَبَّتِهِ، لایَمْلِکُونَ تَأْخیراً عَمَّا قَدَّمَهُمْ اِلَیْهِ، وَ لایَسْتَطیعُونَ تَقَدُّماً اِلى ما اَخَّرَهُمْ عَنْهُ، وَجَعَلَ لِکُلِّ
رُوحٍ مِنْهُمْ قُوتاً مَعْلوماً مَقْسُوماً مِنْ رِزْقِهِ، لایَنْقُصُ مَنْ
دعای آن حضرت است چون به نماز بر می خاست بدین صورت به سپاس و حمد
خداوند عزوجل ابتدا می کرد و می گفت:
حمد خدائى را که اوّل همه آثار هستى اوست و قبل از او اوّلى نبوده، و آخر است بىآنکه پس از او آخرى باشد، خدایى که دیده بینندگان از دیدنش قاصر، و اندیشه
و فهم وصف کنندگان از وصفش عاجز است. به دست قدرتش آفریدگان را ایجاد کرد ، و آنان را براساس اراده خود صورت بخشید، آنگاه همه را در راه اراده خود راهى نمود،
و در مسیر محبت و عشق به خود برانگیخت، موجودات هستى از حدودى که براى آنان معین فرموده قدمى پیش و پس نتوانند نهاد، و براى هر یک از آنان
روزى معلوم و قسمت شدهاى از باب لطف قرار داد، هر آن کس را که روزى فراوان
و فهم وصف کنندگان از وصفش عاجز است. به دست قدرتش آفریدگان را ایجاد کرد ، و آنان را براساس اراده خود صورت بخشید، آنگاه همه را در راه اراده خود راهى نمود،
و در مسیر محبت و عشق به خود برانگیخت، موجودات هستى از حدودى که براى آنان معین فرموده قدمى پیش و پس نتوانند نهاد، و براى هر یک از آنان
روزى معلوم و قسمت شدهاى از باب لطف قرار داد، هر آن کس را که روزى فراوان
زادَهُ ناقِصٌ، وَ لایَزیدُ مَنْ نَقَصَ مِنْهُمْ زائِدٌ، ثُمَّ ضَرَبَ لَهُ فِى الْحَیوةِ اَجَلاً مَوْقوُتاً، وَ نَصَبَ لَهُ اَمَداً مَحْدُوداً،
یَتَخَطَّأُ اِلَیْهِ بِاَیّامِ عُمُرِهِ،وَ یَرْهَقُهُ بِاَعْوامِ دَهْرِهِ، حَتّى اِذا بَلَغَ َقْصى اَثَرِهِ، وَ اسْتَوْعَبَ حِسابَ عُمُرِهِ، قَبَضَهُ اِلى ما نَدَبَهُ
اِلَیْهِ مِنْ مَوْفُورِ ثَوابِهِ، اَوْ مَحْذُورِ عِقابِهِ، لِیَجْزِىَ الَّذینَ اَسآؤُا بِما عَمِلُوا، وَ یَجْزِىَ الَّذینَ اَحْسَنُوا بِالْحُسْنى، عَدْلاً
مِنْهُ، تَقَدَّسَتْ اَسْمآؤُهُ، وَ تَظاهَرَتْ الآؤُهُ، لایُسْئَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسْئَلُونَ. وَالْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى لَوْ حَبَسَ عَنْ عِبادِهِ
مَعْرِفَةَ حَمْدِهِ عَلى ما اَبْلاهُمْ مِنْ مِنَنِهِ الْمُتَتابِعَةِ، وَاَسْبَغَ
داده احدى نمىتواند بکاهد، و هر آن کس را که روزى کاسته هیچ کس نتواند بیفزاید، آنگاه زندگى او را زمانى معین مقدّر فرمود، و پایانى محدود قرار داد،
که با ایام عمر بهسوى آن پایان قدم برمىدارد، و با سالهاى زندگیش به آن نزدیک مىگردد، تا چون
بهآخر آن رسید، و پیمانه زمانش لبریز شد، جانش را مىگیرد و او را به سوى آنچه بدان خدایش خوانده
از ثواب بسیار یا عذاب دردناک راهى مىکند، تا از پى عدالت خود
بدکاران را به کردار بدشان و نیکوکاران را به عمل صالحشان جزا دهد،
منزّه است نامهاى او، و پىدرپى است نعمتهاى وى، کسى را نرسد که او را
را از کردهاش باز پرسد، ولى همه در معرض پرسش او باشند. و سپاس خداى را که اگر عبادش
را از معرفت سپاسگزارى بر عطایاى پیاپى که به آنان داده، و نعمتهاى پیوسته
که با ایام عمر بهسوى آن پایان قدم برمىدارد، و با سالهاى زندگیش به آن نزدیک مىگردد، تا چون
بهآخر آن رسید، و پیمانه زمانش لبریز شد، جانش را مىگیرد و او را به سوى آنچه بدان خدایش خوانده
از ثواب بسیار یا عذاب دردناک راهى مىکند، تا از پى عدالت خود
بدکاران را به کردار بدشان و نیکوکاران را به عمل صالحشان جزا دهد،
منزّه است نامهاى او، و پىدرپى است نعمتهاى وى، کسى را نرسد که او را
را از کردهاش باز پرسد، ولى همه در معرض پرسش او باشند. و سپاس خداى را که اگر عبادش
را از معرفت سپاسگزارى بر عطایاى پیاپى که به آنان داده، و نعمتهاى پیوسته
عَلَیْهِمْ مِنْ نِعَمِهِ الْمُتَظاهِرَةِ، لَتَصَرَّفُوا فى مِنَنِهِ فَلَمْ یَحْمَدُوهُ،
وَ تَوَسَّعُوا فى رِزْقِهِ فَلَمْ یَشْکُرُوهُ، وَ لَوْ کانُوا کَذلِکَ لَخَرَجُوا
مِنْ حُدُودِ الْاِنْسانِیَّةِ اِلى حَدِّ الْبَهیمِیَّةِ،فَکانُوا کَما وَصَفَ فى
مُحْکَمِ کِتابِهِ: «اِنْ هُمْ اِلاّ کَالْاَنْعامِ بَلْ هُمْ اَضَلُّ سَبیلاً».
وَالْحَمْدُ لِلَّهِ عَلى ما عَرَّفَنا مِنْ نَفْسِهِ، وَ اَلْهَمَنا مِنْ شُکْرِهِ، وَ فَتَحَ
لَنا مِنْ اَبْوابِ الْعِلْمِ بِرُبُوبِیَّتِهِ، وَ دَلَّنا عَلَیْهِ مِنَ الْاِخْلاصِ لَهُ
فى تَوْحیدِهِ، وَ جَنَّبَنا مِنَ الْاِلْحادِ وَالشَّکِّ فى اَمْرِهِ، حَمْداً
نُعَمَّرُ بِهِ فیمَنْ حَمِدَهُ مِنْ خَلْقِهِ، وَ نَسْبِقُ بِهِ مَنْ سَبَقَ اِلى
رِضاهُ وَعَفْوِهِ، حَمْداً یُضىءُ لَنا بِهِ ظُلُماتِ الْبَرْزَخِ، وَیُسَهِّلُ
که بر ایشان کامل ساخته محروم مىنمود نعمتهایش را صرف نموده و سپاس نمىگزاردند،
و در روزى او فراخى مىیافتند و شکر نمىکردند، و اگر چنین مىبودند از حدود
انسانیت بیرون شده به مرز حیوانیت مىرسیدند،و چنان مىبودند که در
کتاب محکمش فرموده: «ایشان جز به چارپایان نمانند بلکه از آنان گمراهترند.»
سپاس خداى را بر آنچه از وجود مبارکش به ما شناسانده، و بر آنچه از شکرش به ما الهام فرموده، و بر
آن درهاى دانش که به پروردگاریش بر ما گشوده، و براخلاصورزى در
توحید و یگانگیش ما را رهنمون شده، و قلب ما را از الحاد و شک در کار خودش دور داشته، چنان سپاسى
که با آن در حلقه سپاسگزاران از بندگانش زندگى بگذرانیم، و با آن بر هر که به خشنودى و بخشایش
او پیشى جسته سبقت گیریم، سپاسى که تیرگیهاى برزخ را به سبب آن بر ما روشن کند، و راه رستاخیز را
و در روزى او فراخى مىیافتند و شکر نمىکردند، و اگر چنین مىبودند از حدود
انسانیت بیرون شده به مرز حیوانیت مىرسیدند،و چنان مىبودند که در
کتاب محکمش فرموده: «ایشان جز به چارپایان نمانند بلکه از آنان گمراهترند.»
سپاس خداى را بر آنچه از وجود مبارکش به ما شناسانده، و بر آنچه از شکرش به ما الهام فرموده، و بر
آن درهاى دانش که به پروردگاریش بر ما گشوده، و براخلاصورزى در
توحید و یگانگیش ما را رهنمون شده، و قلب ما را از الحاد و شک در کار خودش دور داشته، چنان سپاسى
که با آن در حلقه سپاسگزاران از بندگانش زندگى بگذرانیم، و با آن بر هر که به خشنودى و بخشایش
او پیشى جسته سبقت گیریم، سپاسى که تیرگیهاى برزخ را به سبب آن بر ما روشن کند، و راه رستاخیز را
