چگونه می توان به فهم قرآنی رسید؟؟؟

فهم قرآن؛ نیازمند درک جهان​بینی این کلام/ قرآن به بُعد آخرتی روابط اجتماعی اشاره دارد

گروه فعالیت‌های قرآنی: یک محقق قرآنی با بیان اینکه فهم آیات قرآن، نیازمند درک نگاه دوساحتی(ساحت غیبی و مادی) است، گفت: آیات قرآن شاکله دو ساحتی دارند و خداوند در کلام خود جهان‌بینی قرآن را در این فضا ترسیم کرده است و سعی کرده بگوید انسان‌ها گرچه در عالم دنیایی زندگی می‌کنند اما باید بدانند، این زندگی روی سکه دیگری نیز دارد.

محمدحسن صانعی‌پور، نویسنده و مدرس دانشگاه در گفت​وگو با از خوزستان، درباره ویژگی​های منحصربه​فرد قرآن کریم، به جهان​بینی ویژه این کتاب آسمانی اشاره کرد و گفت: با اندکی تأمل در آیات قرآن و تبیینی که قرآن نسبت به جهان بیرونی دارد، در می​یابیم که تمام تلاش قرآن و در کل اسلام بر این است که علاوه بر زندگی مادی و محسوس(برای حواس پنج‌گانه)، زندگی را تنها منحصر به این بُعد نکند و نبوت پیامبر(ص) و معجزه قرآن برای ترسیم یک بعد دیگر از ابعاد جهان هستی است و آن عالم غیب است.

فهم آیات قرآن؛ نیازمند درک نگاه دوساحتی جهان​بینی

وی با بیان اینکه این عالم و این ابعاد غیبی در بسیاری از آیات قرآن واژگان آن قابل مشاهده است، توضیح داد: زمانی که می‌خواهیم به فهم آیات قرآن برسیم، نیازمند این نگاه دوساحتی هستیم؛ یکی ساحت غیبی و یکی ساحت شهادتی(عالم ماده).

صانعی​پور ادامه داد: خداوند متعال زمانی که می‌خواست کلام خود را در قالب قرآن بر پیامبراکرم(ص) نازل کند، چون خود عالِم به تمام عوالم جهانی است، این آگاهی و علم را در درون آیات منعکس می‌کند و زمانی که با پیامبر خود سخن می‌گوید، هر دو عالم را در بیان خود منعکس می‌کند.

این زندگی روی سکه دیگری دارد

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه آیات قرآنی شاکله دو ساحتی دارند، گفت: رابطه شهادتی و غیبی در آیات، درهم تنیده است و خداوند متعال در کلام خود جهان‌بینی قرآن را در این فضا ترسیم کرده است و سعی کرده بگوید انسان‌ها در زندگی روزمره خود گرچه در عالم شهادت(عالم دنیایی) زندگی می‌کنند اما باید بدانند، این زندگی روی دیگری نیز دارد و در موازات این عالم، عالم غیب قرار دارد و این دو عالم تأثیر و تأثرات مستقیمی بر روی هم دارند.

این نویسنده و محقق گفت: عالم غیب از دسترس تجربه انسان خارج است و شاید یکی از ابعاد فلسفه نبوت نیز این باشد که ترسیمی از عالم غیب را به ما ارائه کند؛ لذا اگر بخواهیم در زندگی خودمان، در جامعه و نهاد خانواده ایمانی به این دو بعد توجه کنیم در بیان پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) شاهد این بعد غیبی و آخرتی هستیم.

روابط مؤمنان با همدیگر در جامعه ایمانی سه‌گانه ترسیم می​شود

صانعی​پور به بیان روایتی از پیامبر(ص) مبنی بر ارتباط این دو بعد پرداخت و گفت: روایتی از حضرت رسول(ص) نقل شده است؛ ایشان می‌فرمایند: «وُدُّ المُؤمِنِ لِلمُؤمِنِ فِی اللهِ مِن أعظَمِ شُعَبِ الإِیمانِ» (دوستى مؤمن با مؤمن براى رضاى خدا از بزرگ ترین شاخه هاى ایمان است)، کنار هم قرار گرفتن مؤمن در کنار مؤمن و این دو در کنار «الله» بسیار جالب است؛ به صورت عادی در روابط دنیایی و اجتماعی، فرد با فرد ارتباط دارد و این رابطه دوطرفه است. اما در یک خانواده و جامعه ایمانی، این رابطه سه‌گانه ترسیم می‌شود و ما شاهد یک مثلث هستیم.

حضور «الله» در روابط مؤمنان

وی توضیح داد: هر جا فردی با فردی در ارتباط است، مؤمن با مؤمنی، مؤمنه با مؤمنه‌ای، همسری با همسر و فرزندی با پدر و مادر، این رابطه دوطرفه ترسیم نمی‌شود؛ بلکه یک مثلثی است که در بالای ضلع آن «الله» قرار دارد. در این روایت می‌بینیم که «الله» در رابطه انسان مؤمن با مؤمن دیگر حضور دارد. می‌فرماید جامعه ایمانی، جامعه‌ای است که ارتباطات در آن دوطرفه نیست بلکه خدا نیز در این ارتباط حضور دارد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: این موضوع را در شاکله‌‌های دیگر نیز می‌توانیم مثال بزنیم: در روابط اجتماعی یک توصیه‌ای در آموزه‌های نبوی داریم که می‌فرماید: «استکثروا من الإخوان» برادرانتان را زیاد کنید. چرا؟ می‌فرماید: «فَإِنَّ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ دَعْوَةً مُسْتَجَابَةً وَ قَالَ اسْتَکْثِرُوا مِنَ الْإِخْوَانِ فَإِنَّ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ شَفَاعَةً» چون برای هر مؤمن یک دعای مستجاب و شفاعتی درباره برادر مؤمن خود وجود دارد. این موضوع در ارتباط با قیامت است؛ یعنی از بعد آخرتی و غیبی به رابطه برادری در یک جامعه نگاه می‌کند.

صانعی​پور نمونه​ای دیگر از توجه روایات به ابعاد غیبی زندگی اجتماعی انسان بیان کرد و گفت: از حضرت امیرمؤمنان(ع) نقل شده که می‌فرماید: «علیکم بالاخوان فإنهم عُده فی‌الدنیا والآخره» (پیوند با دوستان را محکم سازید که آنان ذخایر دنیا و آخرتند(. روایت اشاره می‌کند در ارتباط با دوستان دینی، بُعدی دیگری نیز وجود دارد. چرا امام به دوستی و برادری توصیه می‌کنند؟ آیا صرفاً برای روابط دنیایی؟ خیر.

وی ادامه داد: قرآن و پیامبر و اهل‌بیت(ع) در گام اول به دنبال ترسیم بعد دیگری از زندگی هستند. از این رو این روایات به ما می‌گویند اگر می‌خواهید دوستی یا برادری اختیار کنید، توجه کنید که این رابطه تنها یک رابطه دنیایی نیست؛ بلکه رابطه آخرتی نیز هست و ممکن است در آخرت نیز به شفاعت برادر دینی خود احتیاج داشته باشید.

با چه کسانی نشست و برخاست کنیم

این محقق دینی گفت: روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که طی آن داستانی از حضرت عیسی(ع) را نقل می‌کنند؛ ایشان فرمودند: «قالت الحواریون لعیسی یا روح‌الله من نجالس؟» حواریون حضرت عیسی(ع) از ایشان می‌پرسند با چه کسانی مجالست کنیم، حضرت فرمایند: «من یذکرکم الله» با کسی مجالست کنید که هر وقت او را دیدید به یاد خدا بیفتد. این همان مثلث است که وقتی شما با فردی؛ همسر، فرزند، پدر و مادر، همکار، معلم، شاگرد و ... می‌خواهید ارتباط برقرار کنید، باید به ضلع سوم مثلث نیز توجه کنید.

این مدرس دانشگاه افزود: حضرت عیسی(ع) می​فرمایند با کسانی نشست و برخاست کنیم که وقتی آنها را می‌بینیم خدای متعال را یاد کنیم و در ادامه ‌فرمودند: «و یرغبکم بالآخره عمله» و عمل او شما را به آخرت ترغیب کند. یعنی ابعاد او کاملاً آخرتی باشند.

بُعد آخرتی روابط اجتماعی

صانعی​پور گفت: فرامین الهی و فرامین انبیا(ع)، پیامبر(ص) و اهل‌بیت ایشان(ع) به این نکته اشاره دارند که روابط اجتماعی بُعد آخرتی دارند. پس زمانی که می‌خواهید برای زندگی خود برنامه‌‌ریزی کنید، یا می‌خواهید فعالیتی انجام دهید یا یک تصمیم‌گیری برای زندگی روزمره خود داشته باشید(چه در تصمیمات بزرگی برای انتخاب همسر، انتخاب شغل، انتخاب دوست و سایر برنامه‌های زندگی و ...) تنها بُعد دنیایی آن نباید برای شما مطرح باشد؛ بلکه باید بُعد آخرتی این انتخاب را نیز در نظر داشت؛ به گونه‌ای که گویی آن روی سکه عمل ما است و می‌توان گفت مرگ آغاز ورود به آن روی سکه زندگی ما است.

وی ادامه داد: تا زمانی که حیات دنیایی داریم؛ در این روی سکه زندگی می‌کنیم که شامل همین مراودات، ریاست‌ها، قدرت‌ها، کمک کردن‌ها، همکاری، کسب درآمد، مخارج، ابعاد تعلیمی و تعلمی، سیاسی فرهنگی و ... است و تمام این ابعاد(که در زندگی این دنیا با آنها سروکار داریم) روی سکه دیگری دارند که به نظر می‌رسد نبوت نبی اکرم(ص) و آیات قرآن کریم می‌خواهند این بعد غیبی- شهادتی زندگی را به ما نشان دهند که علی‌القاعده در تصمیم‌گیری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و اعمال خود باید این دو بُِعد(دو جهان دنیا و آخرت) را در نظر بگیریم تا هنگامی که پرده‌ها کنار رفت، احساس نکنیم که چیزی در کوله‌بار خود نداریم و برای حیات اخروی خود احساس ‌کنیم ریه‌ای برای نفس کشیدن، چشمی برای دیدن، زبانی برای گفتن و گوشی برای شنیدن و دست و پایی برای حرکت کردن نداریم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: دست و پا و گوش و چشم، اعضا و جوارحی هستند که در نهایت در همین دنیا از بین می​روند اما تلاش کنیم حواسی که قرار است در آخرت به آنها مجهز شویم، از بین نبریم یا طوری نباشد که آنها را رشد نداده باشیم و ناقص‌الخلقه وارد آن روی سکه زندگی خود شویم.