چرا هوای نفس برخی را چند قبضه گرفتار کرده است؟؟؟
آیتالله محمدتقی مصباح یزدی، تحلیل روانشناختی از تحولات صدر اسلام گفت: معنای هوای نفس یک عمل خاص مانند غذاخوردن و ... نیست، مفهوم هوای نفس انتزاعی است و یک کلمه گفتن و گوش دادن و اشاره دست و بلند و نشستن و ... میتواند مصداق اتباع هوای نفس باشد تا موارد بسیار پیچیده از این رو طیف وسیعی از رفتارهای اجتماعی را در بر میگیرد.
وی با بیان اینکه این مسئله چیزی نیست که در فقه بگوییم هوای نفس حرام است یا نیست، اظهار کرد: هوای نفس درجاتی دارد و ممکن است برخی از درجات آن مباح باشد مانند خوردن آب خنک در هوای گرم که هیچ عقوبتی ندارد بنابراین هوای نفس به عنوان امری که اخلاقا مذموم است شامل این مسائل نیست بلکه شامل مسائلی است که انسان چند گزینه فراروی خود دارد که برخی از آنها خیر دنیا و آخرت و رضایت خدا دارد ولی برخی عقوبت دنیا و آخرت دارد.
آیتالله مصباح یزدی تصریح کرد: هوای نفس ترجیح یک لذت پست بر یک لذت بالاتر است بنابراین چیزی مشخص و همیشه حرامی نیست؛ یا مثلا ممکن است انسان در ماه رمضان دعاهایی بخواند که او را از عذاب جهنم نجات دهد ولی میتواند همان را با نیت گرفتن ثواب بهشتی انجام دهد یا میتوانند همتش را بلندتر کند و صرفا چون خدا دوست دارد آن را انجام دهد اما اگر تنبلی کرد و برای نجات از جهنم این را انتخاب کرد این هم یک نوع هوای نفس است ولی نمیگویند در اینجا اتباع هوای نفس کرده است.
تعریف هوای نفس
استاد برجسته حوزه با بیان اینکه پس اتباع هوای نفس ترجیح یک لذت آنی و پست بر یک لذت درازمدت و پایدار است، گفت: خود این کار که ما میخواهیم اتباع هوای نفس نداشته باشیم یک عمل اختیاری است و چون اختیاری است هیچ عمل اختیاری نیست که تابع نفع و ضرری نباشد.
وی اظهار کرد: هرقدر ما از منافع و مضار مخالفت و پیروی از هوای نفس بیشتر مطلع باشیم و به آن توجه هم داشته باشیم، انگیزه قویتری برای مخالفت با هوای نفس خواهیم داشت به همین دلیل بیانات قرآن و کلمات ائمه(ع) منافع دوری از هوای نفس و مضار پیروی از هوای نفس را ذکر کرده است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: مهمترین ضرری که هوای نفس دارد این است که علاوه بر گمراهی خود انسان دیگران را هم به این مسیر میکشاند که چنین تعبیری در قرآن در مورد شیطان وجود دارد که البته این شیطنت مخصوص ابلیس نیست بلکه شیطان انسی هم این خاصیت را دارد.
آیتالله مصباح یزدی اظهار کرد: گاهی کار به جایی میرسد که کسی با عنوان مبارزه با بیدینی و دفاع از حق کسانی را فریب میدهد و به راهی میکشاند که خیال کنند از دین دفاع میکنند در حالی که ریشه دین را میکنند و این عجیبترین کاری است که از انسان بر میآید.
وی گفت: قرآن فرموده برخی آنچنان سخن میگویند و حرفهای زیبا میزنند که این سخن گفتن موجب جلب و جذب انسانها میشود؛ این افراد شاگردان درجه یک ابلیس هستند و دیگران را نیز فریب میدهند و جالب اینکه این افراد به خدا قسم هم میخورند که ما خیرخواه شما هستیم ولی به تعبیر قرآن اینها سرسختترین دشمنان اسلام هستند.
وی بیان کرد: یک وقت دشمن سلاح بر روی انسان میکشد و انسان میفهمد که دشمن کیست ولی این گونه افراد قسم میخورند که ما خیرخواه شما هستیم در حالی که بدترین دشمنان خدا و دین هستند؛ البته خداوند علامتی برای این دسته افراد معرفی کرده که ما آنان را بشناسیم و آن این است که اینها اهل افساد هستند و اگر قدرت و مقامی بیابند کشاورزی و زراعت و نعمتهای خدادادی را از بین میبرند که شنیدهاید اسرائیلیها درختان زیتون فلسطینیها را آتش میزنند و آنان را هم میکشند.
وحشیترین قوم تاریخ
آیتالله مصباح تاکید کرد: خداوند سه حد شدید شامل گردن زدن، به دار آویختن و یا تبعید را برای مفسدان فیالارض مطرح فرموده است تا کیفر اعمالشان باشد زیرا خداوند دنیا را قرار داده تا انسان به رحمت بی نهایت الهی برسد ولی این دسته افراد مانع چنین چیزی هستند.
استاد برجسته حوزه بیان کرد: شاید در تاریخ انسانیت قومی به وحشیگری و جنایتپیشگی و قساوت و پستی و شیطنت مانند آمریکا نداشته باشیم زیرا هر فسادی در دنیا هست زیر سر آنان است اما چنان پردهپوشی میکنند با چندین واسطه، که برخی در داخل همان کشوری که نهایت ظلم به آنان شده طرفدارشان میشوند و میگویند اینها خیرخواه و مهربان هستند و میخواهند با بربریت و توحش مقابله کنند.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) عنوان کرد: در چند سال اخیر چند کشور اسلامی را به بدترین و فجیعترین وضعی به جان هم انداختهاند و در دهههای گذشته نیز که اسرائیل را در این منطقه کاشتهاند و جالب اینکه مردم یمن را که هم دین و هم نژاد و هم خاک هستند را میکشند و مدارس و بیمارستانها را از بین میبرند و بعد هم میگویند ما کودککشی را محکوم میکنیم که اینها سرسختترین دشمنان هستند البته در ظاهر هم خیلی جنتلمن و طلبکارند.
وی با بیان اینکه خداوند انسان را برای کمال آفریده تاکید کرد: کار انسان در خداپرستی میتواند به جایی برسد که خداوند فرشتگان را محافظ چنین افرادی قرار دهد همان طور که فرشتگان مراقب بسیاری از بچه ها هستند.
وی تاکید کرد: برای اینکه بتوانیم در مسیر شیطانی و تابع هوای نفس نباشیم باید به منافع و مضار متابعت و مخالفت بیشتر پی ببریم تا انگیزه بالاتری برای این کار داشته باشیم.