عید واقعی کدام روز است؟
آیه:
قالَ عیسَی ابْنُ مَرْیمَ اللَّهُمَّ رَبَّنا أَنْزِلْ عَلَینا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ تَکونُ لَنا عیداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا وَ آیةً مِنْک وَ ارْزُقْنا وَ أَنْتَ خَیرُ الرَّازِقینَ [1]
ترجمه:
عیسی بن مریم گفت: خدایا! ای پروردگار ما! برای ما از آسمان سفره ای پر از غذا نازل کن تا [روز] عیدی باشد برای اهل زمان ما و نسل آینده ما، و نشانه ای از سوی تو؛ و ما را روزی بخش که تو بهترین روزی دهندگانی.
شرح و تفسیر عید واقعی
در قرآن مجید اشاره به یکی از اعیاد مسیحیان شده و آن روزی است که برای حواریین مائده آسمانی فرارسید. آن ها قبلًا به حضرت مسیح علیه السلام چنین گفته بودند که آیا پروردگار تو می تواند مائده ای از آسمان برای ما فرو فرستد که از آن بخوریم و اطمینان کامل به نبوت تو پیدا کنیم؟
در این جا حضرت مسیح علیه السلام به پیشگاه خداوند چنین عرضه داشت:
خداوندا! پروردگارا! از آسمان مائده ای بر ما بفرست تا برای اول و آخر ما، عیدی باشد و نشانه ای از تو؛ و به ما روزی ده! تو بهترین روزی دهندگانی؛ «اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَینَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَکونُ لَنَا عِیداً لِاوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیةً مِنْک وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیرُ الرَّازِقِینَ»[2] .
یکی از علمای اهل سنت به نام ابوالفتح دیرینی در کتاب طهارة القلوب چنین نقل می کند که مردی در یکی از روزهای عید خدمت علی علیه السلام رسید. مشاهده کرد آن حضرت نان خشکی می خورد عرض کرد: ای امیرمؤمنان! روز عید، شما نان خشک و خشن می خورید؟
امام علیه السلام فرمود:
«الیومَ عِیدُ مَن قُبِل صَومُه و شُکرَ سَعیه و غُفِر ذَنبُه ثم قال: الیومَ لَنا عِیدٌ و کلُّ یومٍ لا نَعصِی اللَّهَ تَعالی فیهِ فَهُوَ عِیدٌ» امروز عید است برای کسانی که روزه آن ها قبول شده و به سعی آن ها پاداش داده شده و گناهانشان بخشوده شده است.
سپس فرمود: «امروز برای ما عید است و هر روزی که در آن معصیت خداوند را نکنیم آن روز هم برای ما عید است».[3]
و در کتاب من لا یحضره الفقیه چنین آمده که در یک روز عید فطر امام حسن علیه السلام گروهی را دید که بازی می کنند و (بیهوده) می خندند امام علیه السلام به یارانش فرمود: خداوند ماه رمضان را وسیله آزمایش خلق خود قرار داده که از طریق اطاعتش برای رسیدن به بهشت و رضایت او از یکدیگر پیشی گیرند. جمعی به سرعت در آن شتافتند و به مقصد رسیدند و گروهی تخلف کردند و گرفتار خسران شدند. بسیار مایه تعجب است از کسی که در این روز بیهوده می خندد و به بازی مشغول است؛ روزی که نیکوکاران پاداش داده می شوند و مقصران ناامید می گردند. به خدا سوگند اگر پرده ها کنار رود نیکوکاران به اعمال نیکشان سرگرم خواهند بود و بدکاران به بدی هایشان.[4]
نکته ها:
معمولًا دعاهای قرآن با اسم «رب» آغاز می شود؛ ولی در این آیه با دو کلمه ی «اللَّهُمَّ رَبَّنا» آمده است. شاید به خاطر اهمیت این حادثه و پیامدهای آن باشد.
پیام ها:
1- توسّل به اولیای خداوند برای قضای حوائج، جایز است. قالَ الْحَوارِیونَ یا عِیسَی...قالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیمَ اللَّهُمَ ...
2- برای پیامبران، مردم تاریخ و نسل ها مطرح اند. «لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا»
3- از نشانه های الهی، باید برای همیشه درس گرفت. «وَ آیةً مِنْک»
4- عید وجشن مذهبی از نظر قرآن کار صحیحی است. «تَکونُ لَنا عِیداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا» (میلاد اولیای خدا وبعثت پیامبر، کمتر از نزول مائده آسمانی نیست)
5- حضرت عیسی، در دعا به جای مسأله ی خوردن، به الهی بودن مائده توجّه می کند. «آیةً مِنْک»
6- در دعا، خدا را با ادب کامل و با صفت مناسب با خواسته، صدا بزنیم. ابتدای آیه «اللَّهُمَّ رَبَّنا» آمده و آخر آیه «خَیرُ الرَّازِقِینَ»
7- به درخواست های مادی جهت معنوی دهیم. (حواریون اوّلین هدف خود را خوردن و سپس اطمینان داشتن «نَأْکلَ مِنْها وَ تَطْمَئِنَّ» بیان کردند، ولی حضرت عیسی ابتدا برجا گذاشتن نشانه ی سرور برای تاریخ «عِیداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا» سپس نشانه قدرت خداوند «وَ آیةً مِنْک» و در مرحله سوم مسئله رزق را مطرح فرمود «وَ ارْزُقْنا وَ أَنْتَ خَیرُ الرَّازِقِینَ» و بدین گونه به همه فهماند که مسائل معنوی و اجتماعی بر مسائل گروهی و اقتصادی مقدّم است).
8- به خدا توجّه کنیم و به سراغ دیگران نرویم. «وَ أَنْتَ خَیرُ الرَّازِقِینَ»
پی نوشت ها
[1] مائده 114
[2] مائده، آیه 114
[3] شرح احقاق الحق، ج 17، ص 594.
[4] من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 511، ح 1479.
