چگونه می توان سال خمسی را انتخاب نمود؟؟؟ 2

س230: آیا می‌شود خمس مواد خوردنی را به صورت پول حساب کرد و داد یا باید مثلاً همان برنج را داد؟

ج) مانع ندارد و لازم نیست که خمس از عین مال پرداخت شود.

س231: اینجانب در محاسبات خمس سال گذشته، مبلغی را بدهکار شدم و در طول سال، مقداری از آن بدهی را پرداخت کرده‌ام. آیا باقی‌مانده بدهی فوق جزء مؤونه محسوب می‌‌شود یا خیر؟

ج) آن بدهی جزء مؤونه سال جدید محسوب نمی‌شود. و باید خمس هر مقدار از درآمد خود را که صرف ادای خمس سال قبل کرده‌اید پرداخت نمائید.

س232: آیا اگر کسی مقداری پول در حساب قرض‌الحسنه داشته باشد و خمس به او تعلّق بگیرد ولی به آن پول دست نزند و از پولی که نزد خودش است بخواهد خمس آن را بدهد، وظیفه‌اش چیست؟

ج) اگر آن پول هم از درآمد است، باید خمس آن را نیز محاسبه کند و سپس بدهی مربوط به خمس را ادا نماید.

س233: فردی برای اولین بار می‏‌خواهد خمس اموالش را حساب کند، خانه مسکونی که نمی‏‌داند با چه مالی آن را خریده، چه حکمی دارد؟ در صورتی که بداند آن را با مالی که چند سال پس‏‌انداز شده، خریده است، حکم آن چیست؟

ج) خانه مسکونی یا سایر لوازم زندگی را اگر احتمال می‏‌دهد که با مالی که شرعاً متعلّق خمس نبوده (مانند ارث یا هبه) خریده باشد چیزی از بابت خمس آن بر او نیست، ولی اگر یقین دارد که آن را با درآمد کسب خود خریده است، لیکن نمی‏‌داند که آیا درآمد کسب را در بین سال صرف خرید آن کرده است یا پس از پایان سال و پیش از پرداخت خمس درآمد، باید با یکی از وکلای ما مصالحه نماید و اگر یقین دارد خانه را از درآمد کسبی که چند سال پس انداز کرده است پیش از پرداخت خمس آن خریده است، باید خمس آن درآمد پس انداز شده را بپردازد. و در مورد تنزّل ارزش پول احوط مصالحه با حاکم شرع است.

س234: در محاسبه خمس سالانه خود به نتیجه رسیده بودم که بایستی مبلغی را بابت خمس پرداخت نمایم و پرداخت نمودم و از آن بابت 4 برابرهمان مبلغ را بعنوان مال مخمّس جدا و در حساب قرض الحسنه نگهداشته‌ام. در رسیدگی و کنترل سال بعد متوجه شدم که سال قبل واجد شرایط پرداخت خمس نبوده‌ام. با عنایت بمراتب فوق الذکر و خمس پرداخت شده آیا وجه در نظر گرفته و جدا شده بعنوان مال مخمّس محسوب می‌‌شود یا خیر؟

ج) آنچه پرداخت کرده‌اید بابت خمس حساب نمی‌شود و آنچه باقی مانده تا سر سال خمسی بعد اگر مشمول خمس بوده، باید خمس آن را بپردازید و پرداخت قبلی در فرض سؤال کفایت از پرداخت فعلی نمی‌کند.

س235: آیا مبلغی را که به عنوان خمس مالی که متعلّق خمس نبوده، پرداختم، می‏‌توانم بابت خمس مالی که فعلاً بدهکارم، حساب کنم؟

ج) اگر در مصارف شرعی آن مصرف شده، بابت ادای بدهی کنونی شما از خمس محسوب نمی‏‌شود.ولی اگر عین آن موجود باشد می‏‌توانید آن را مطالبه نمایید.

س236: در صورتی که شخصی خمس اضافه در سال مالی پرداخت کرده است، آیا می‌تواند در سال‌های بعد آن مبلغ را بابت خمس حساب نماید؟

ج) اگر پول پرداختی بابت خمس اضافی، در دست گیرنده در سال بعد موجود نباشد، نمی‌تواند آن را بابت بدهی خمس سال آینده حساب نماید.

س237: آیا می‌توان با نیت پولی را که هنوز سال خمسی آن نرسیده با پولی که خمس داده شده است عوض کرد؟

ج) در هر صورت اگر پولی که خمس آن داده نشده تا سر سال خمسی باقی بماند متعلّق خمس است.

س238: اگر صاحب مغازه‏‌ای نداند که مشتری که با او معامله می‏‌کند، خمس مالش را پرداخته است یا خیر، آیا دادن خمس آن اموال بر او واجب است؟

ج) چیزی برعهده او نیست و وظیفه‏‌ای هم نسبت به فحص ندارد.

س239: اگر در چیزی شک داشته باشیم که خمس آن را داده‏‌ایم یا خیر، ولی ظنّ غالب به پرداخت خمس آن باشد، وظیفه ما چیست؟

ج) اگر مشکوک از چیزهایی باشد که خمس به آن تعلّق گرفته است، تحصیل یقین به پرداختِ خمس آن واجب است.

س240: من به توفیق خداوند هر سال خمس اموالم را می‏‌پردازم، ولی در طی سال‌هایی که اقدام به محاسبه خمس اموالم کرده‏‌ام، همیشه در حساب آنها شک داشته‏‌ام، این شک چه حکمی دارد؟ آیا واجب است امسال همه اموال نقد خود را حساب کنم یا اینکه به شک در این مسأله اعتنا نمی‏‌شود؟

ج) اگر در صحّت‏ حساب خمس منفعت کسب سال‌های گذشته شک داشته باشید، به آن اعتنا نمی‏‌شود و پرداخت مجدد خمس بر شما واجب نیست. ولی اگر در منفعت کسب شک داشته باشید که آیا جزء منفعت کسب سال‌های قبل است که خمس آن پرداخت شده، یا جزء منفعت کسب امسال است که خمس آن داده نشده، بر شما واجب است که احتیاطاً خمس آن را بپردازید، مگر اینکه احراز کنید که خمس آن را قبلاً پرداخته‏‌اید.

س241: اگر در حساب پس‌‌انداز (بدون سود)، مثلاً 1000 تومان مبلغ مخمّس داشته باشیم و پس از آن، 500 تومان غیر مخمّس هم بر مبلغ قبلی بیفزاییم، در صورتی که در طول سال مقداری از آن پول برداشت کنیم، آیا در پایان سال خمسی لازم است تا خمس مجموع را محاسبه کنیم یا این ‌که تنها لازم است خمس مقدار اضافه را که باقی‌مانده است، پرداخت نماییم؟

ج) اگر مالی که خمس آن داده شده، در سال جدید مصرف نشود و باقی بماند، دوباره خمس ندارد، و اگر درآمد آن سال به‌طور مشترک با مال مخمّس در مؤونه سال مصرف شود، واجب است که خمس باقی‌مانده در پایان سال به نسبت غیر مخمّس به مخمّس پرداخت شود.

س242: پس از پرداخت خمس در فروردین امسال مبلغ 5500000 ریال در حساب اینجانب باقی ماند، به مرور حقوق ماه‌‌های بعد هم اضافه شده به‌طوری که پول خمس داده شده و نشده باهم مخلوط شده است. وظیفه من در هنگام هزینه کردن این پول‌ها چیست؟

ج) با نیّت خود می‌‌توانید مشخص کنید که پول مخمّس را از حساب خود دریافت می‌کنید یا پول مربوط به حقوق سال جدید را.

س243: مالی متشکل از هدیه عروسی و وام ازدواج و حقوق شخص است اگر از کل پول به اندازه خود وام و هدیه مانده باشد آیا به آن خمس تعلّق می‌گیرد؟

ج) واجب است که خمس مبلغ باقی‌مانده را به نسبت مال غیر مخمّس به مخمّس، بپردازد. مگر این‌که هنگام برداشت به قصد حقوق برداشت کرده باشد.

س244: اگر شخصی پس‌‌اندازی داشته باشد که مخلوطی از مال مخمّس و غیر مخمّس است و گاهی از آن برای مخارج خود برداشت کرده و گاهی هم به آن اضافه می‏‌کند. با توجه به این‌که مقدار مال مخمّس معلوم است، آیا پرداخت خمس مجموع مبلغ باقی‌مانده واجب است یا این‌که باید فقط خمس مال غیر مخمّس را بدهد؟

ج) واجب است که خمس مبلغ باقی‌مانده را به نسبت مال غیر مخمّس به مخمّس، بپردازد.

س245: طبق فتوای جنابعالی تفکیک مال مخمّس و غیرمخمّس موجود در یک حساب بانکی واحد با نیت میسر است آیا نیت کلی برای این امر کفایت می‌کند؟ مثلاً فردی مایل است که اموال مخمّس به حال خود باقی مانده و در طول سال تنها از در آمد جاری استفاده کند. ولی به طور موردی در برداشت‌ها این امر را نیت نکرده است. در این شرایط تکلیف شرعی چگونه است؟

ج) چنانچه ابتداءً نیّت کند که هر چه از بانک برداشت می‌کند از اموال غیر مخمّس باشد، مادامی که خلاف آن را قصد نکرده لازم نیست به‌طور موردی در هر مرتبه چنین نیتی داشته باشد.

س246: مقصود از سال خمسی چیست و چگونه سال خمسی قرار می‌دهند؟

ج) سال خمسی، قراردادی نیست بلکه یک امر قهری و واقعی است(1) یعنی تاریخ دریافت اولین درآمد، ابتدای سال خمسی شما بوده و در هر سال همان روز سر سال خمسی شماست و آنچه از درآمد بین سال در زندگی مورد نیاز و در حدّ شأن صرف شده، خمس ندارد و آنچه تا سر سال خمسی باقی مانده به اضافه جنس‌های مصرفی از قبیل برنج، نخود و امثال آن که تا آخر سال مصرف نشده و چیزهای خریداری شده که مورد نیاز نبوده یا بیش از حدّ شأن بوده، متعلّق خمس هستند؛ البته مهریه، ارث، هدیه، عیدی و پاداش، خمس ندارد با این وجود اگر در محاسبه خمس مشکلی دارید می‌توانید به دفتر یا یکی از نمایندگان مجاز مقام معظم رهبری «دام ظله» در امر وجوهات مراجعه و محاسبه نمایید. (1) معنای جمله مذکور این است که ابتدای سال خمسی با تعیین از جانب مکلّف مشخص نمی‌‏شود، بلکه یک امر واقعی است که برای کسی که ‏شغل او کاسبی ‏است با شروع کاسبی و برای کشاورز با رسیدن وقت برداشتِ محصول و برای کارگر و کارمند با دستیابی به اولین ‏درآمد، ‏آغاز می‏‌شود.‏

س242: اگر در حساب پس‌‌انداز (بدون سود)، مثلاً 1000 تومان مبلغ مخمّس داشته باشیم و پس از آن، 500 تومان غیر مخمّس هم بر مبلغ قبلی بیفزاییم، در صورتی که در طول سال مقداری از آن پول برداشت کنیم، آیا در پایان سال خمسی لازم است تا خمس مجموع را محاسبه کنیم یا این ‌که تنها لازم است خمس مقدار اضافه را که باقی‌مانده است، پرداخت نماییم؟

ج) اگر مالی که خمس آن داده شده، در سال جدید مصرف نشود و باقی بماند، دوباره خمس ندارد، و اگر درآمد آن سال به‌طور مشترک با مال مخمّس در مؤونه سال مصرف شود، واجب است که خمس باقی‌مانده در پایان سال به نسبت غیر مخمّس به مخمّس پرداخت شود.

س248: سر سال خمسی‏‌ام را اول ماه سوم سال گذشته قرار داده‏‌ام و در همین تاریخ برای محاسبه خمس سود حساب بانکی‏‌ام مراجعه کردم، آیا این روش برای حساب سال مالی درست است؟

ج) ابتدای سال خمسی شما، روزی است که برای اولین بار سود قابل دریافت برای شما حاصل شده است، و تأخیر ابتدای سال از آن روز برای شما جایز نیست.

س247: تعیین ابتدای سال برای پرداخت خمس چگونه است؟

ج) شروع سال خمسی نیاز به تعیین از سوی خود مکلف ندارد، بلکه قهراً بر اساس چگونگی حصول درآمد سالانه متعیّن می‏‌شود. بنابراین ابتدای سال خمسی امثال کارگران و کارمندان از اولین روز امکان دریافت اولین درآمد از درآمدهای کار و کارمندی است، و سال خمسی تجّار و مغازه‌داران از تاریخ شروع به خرید و فروش و سال خمسی امثال کشاورزان از تاریخ برداشت اولین محصول کشاورزی سال شروع می‏‌شود.

س249: کسی که اطمینان دارد به اینکه چیزی از درآمد سالانه‏‌اش تا پایان سال باقی نمی‏‌ماند، بلکه تمامی درآمد و منفعت او در خلال سال خرج هزینه‌‌های زندگی او می‏‌شود، آیا واجب است برای خود سال خمسی تعیین کند؟ کسی که بر اثر اطمینان به اینکه چیزی از درآمدش زیاد نمی‏‌‌اید، سال خمسی تعیین نکرده، چه حکمی دارد؟

ج) ابتدای سال خمسی با تعیین از جانب مکلّف مشخص نمی‏‌شود، بلکه یک امر واقعی است که برای کسی که شغل او کاسبی است با شروع کاسبی و برای کشاورز با رسیدن وقت برداشتِ محصول و برای کارگر و کارمند با دستیابی به اولین درآمد، آغاز می‏‌شود. حساب سر سال خمسی و محاسبه درآمد سالانه واجب مستقلی نیست، بلکه راهی برای شناخت مقدار خمس است و وقتی محاسبه واجب می‏‌شود که بداند خمسی به او تعلّق گرفته، ولی مقدار آن را نمی‏‌داند و اگر از منفعت کسب چیزی نزد او نماند و همه آن در مؤونه زندگی مصرف شود، خمس هیچ‌کدام از آنها بر او واجب نیست.

س250: آیا ابتدای سال مالی همان ماه اول کار است یا اولین ماهی که حقوق دریافت می‏‌کند؟

ج) شروع سال خمسی حقوق بگیران اعم از کارگران و کارمندان و غیره همان روز اولی است که مزد یا حقوق خود را دریافت می‏‌کنند و یا می‏‌توانند دریافت نمایند.

س251: آیا تاریخ گرفتن اولین چک را باید برای سال خمسی در نظر گرفت یا تاریخ نقد شدن آن را؟

ج) سال خمسی زمانی است که امکان دریافت وجه باشد.

س252: آیا سال خمسی باید شمسی باشد یا قمری؟

ج) مکلّف در این مورد مخیّر است.

س253: شخصی می‏‌گوید که سر سال خمسی‏‌اش ماه دهم سال بوده است، ولی بر اثر فراموش کردن آن، قبل از پرداخت خمس در ماه دوازدهم برای خانه‏‌اش فرش و ساعت و موکت خریده است و در حال حاضر تصمیم گرفته که سال خمسی‌اش را به ماه رمضان تغییر دهد، نظر شریف حضرتعالی راجع به سهم امام و سادات کالاهای مذکور چیست؟

ج) تقدیم و تأخیر سال خمسی جایز نیست مگر با اجازه ولی امر خمس و بعد از حساب مدت گذشته و مشروط است به اینکه موجب وارد شدن ضرر به صاحبان خمس نشود، و در مورد اجناسی که پول پرداختی بابت خرید آن از درآمد سال قبل بوده است، باید خمس آن پول‏‌ها پرداخت شود.

س254: قصد دارم به محض کسب هر گونه درآمد خمس آن را پرداخت نمایم تا نیاز به تعیین سال خمسی و محاسبه اموال باقی‌مانده نباشد آیا این کار صحیح است و کفایت از خمس می‌کند؟

ج) مانع ندارد ولی چون ممکن است در پرتو چنین محاسباتی بخاطر کثرت و تنوع آنها دچار مشکل شوید، لازم نیست این کار را بکنید بلکه می‌توانید اولین درآمدی که بدست آوردید، همان روز را اول سال خمسی خود قرار دهید و خرج‌های لازم را از درآمد خود بردارید و سر سال خمسی خمس آنچه که از مخارج اضافه آمده را بپردازید.

س255: من در دوران دانشجویی خودم چند بار به‌صورت موردی کاری انجام داده و حقوق دریافتی را در طی همان سال مصرف کرده‌ام در حال حاضر هم فقط دانشجو می‌‌باشم، آیا باید سال خمسی تعیین می‌کردم؟

ج) سال خمسی، قراردادی نیست بلکه یک امر قهری و واقعی است یعنی تاریخ دریافتِ اولین درآمد، ابتدای سال خمسی شما بوده و در هر سال همان روز سر سال خمسی شماست.

س256: آیا تعیین سال خمسی بر جوانان مجردی که با پدر و مادر خود زندگی می‏‌کنند، واجب است؟ ابتدای سال خمسی آنان از چه زمانی است و چگونه باید آن را حساب کنند؟

ج) اگر جوان مجرد درآمد شخصی هرچند به مقدار کم داشته باشد، واجب است که سال خمسی تعیین نموده و درآمد سالانه خود را محاسبه کند تا در صورتی که چیزی از درآمد تا پایان سال باقی ماند، خمس آن را بپردازد و ابتدای سال خمسی او هنگام حصول اولین درآمد است.

س257: آیا زن و شوهری که حقوق خود را به طور مشترک در امور منزل مصرف می‏‌کنند، می‏‌توانند سال خمسی مشترک داشته باشند؟

ج) هر یک از آنان سال خمسی مستقلی به حساب درآمد خودش دارد، و واجب است، هر کدام خمس باقی‌مانده حقوق و درآمد سالانه خود را در پایان سال خمسی بپردازد.

س258: من زنی خانه‌‏دار و مقلد حضرت امام (قدس سره) هستم و همسرم سال خمسی دارد که در آن هنگام خمس اموال خود را می‏‌پردازد و من نیز گاهی درآمدی دارم، آیا می‏‌توانم برای خود سال خمسی جهت پرداخت خمس قرار دهم و ابتدای آن را زمان دستیابی به اولین سودی که خمس آن را نداده‏‌ام، قرار دهم و در پایان سال خمس باقی‌مانده را بعد از کم کردن مؤونه بپردازم؟ آیا به آنچه در طول سال خرج زیارت، هدیه و مانند آن کرده‏‌ام، خمس تعلّق می‏‌گیرد؟

ج) بر شما واجب است که زمان دستیابی به اولین درآمد سال را ابتدای سال خمسی خود قرار دهید، و هر چه را در طول سال از منفعت کسب خرج مصارف شخصی خود از قبیل آنچه ذکر کرده‏‌اید، می‏‌کنید خمس ندارد و هر چه از منفعت کسب سال، از مؤونه و مخارج سالانه‏‌تان تا سر سال زیاد بیاید، واجب است که خمس آن را بپردازید.