فواید سحرخیزی در روایات و پزشکی

در پی کار رفتن از آداب نیکی است که در پیشرفت کارها و انجام به موقع آن بسیار مؤثر است.

سحرخیزی و صبح زود برای سحرخیزی فواید زیادی از نظر دینی و علم پزشکی و طبابت بیان شده است که یکی از مهم‏ترین آنها طولانی شدن عمر انسان است. همچنین سحرخیزی موجب ازدیاد طراوت روحی، جسمی و فکری انسان می‏‌شود.

سحرخیزی عامل آرامش اعصاب انسان و مانع افسردگی و بی حوصلگی و باعث افزونی روزی‌های مادی و معنوی است.

پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرمایند: زمین از سه چیز به سوی خدا ناله و فریاد می‌کند که یکی از آنها، خوابیدن پیش از طلوع آفتاب است.

همچنین ایشان در حدیثی دیگر می‌فرمایند: هر که از طلوع صبح تا طلوع آفتاب در جای نماز خود بنشیند خدا او را از آتش جهنم مستور گرداند و گناهانش آمرزیده شود.

حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: خوابیدن قبل از طلوع آفتاب و قبل از نماز خفتن پریشانی و فقر می‏‌آورد.

امام حسین (علیه السلام) به ابی حمزۀ ثمالی فرمود: پیش از طلوع آفتاب خواب مکن که من از برای تو دوست نمی‏‌دارم، زیرا که حق تعالی روزی بندگان را در این وقت قسمت می‌نماید و هر که در این وقت در خواب است از روزی محروم می‌شود.

امیرمومنان (علیه السلام) می‌فرمایند: صبح زود در پی روزی رفتن، روزی را افزون می‌کند؛ همچنین می‌فرمایند: کسی که خواستار جاودانگی است باید سحرخیز باشد.

فواید پزشکی که در نتیجه‌ی سحرخیزی و برخاستن برای نماز صبح نصیب انسان می‌شود فراوان است و از جمله می‌توان به چند مورد از آن اشاره کرد: 

۱-هنگام سحر بیشترین میزان گاز ازن در هوا وجود دارد؛ آن‌گاه به تدریج از مقدار آن کاسته می‌شود تا اینکه هنگام طلوع به کمترین حد خود می‌رسد. اخیرا ثابت شده است که گاز ازن – یکی از مواد تشکیل دهنده‌ی اکسیژن موجود در لایه‌های بالایی زمین که از برخی از اشعه‌های زیان‌بار جلوگیری می‌کند – صبح‌گاهان به طبقات مماس با سطح زمین می‌رسد سپس با برآمدن آفتاب بالا می‌رود. پزشکان از آثار درمانی شگفت‌انگیز این ماده در حیرتند به طوری که ثابت شده است این گاز بسیاری از بیماری‌های روحی و جسمی را درمان می‌کند و هیچ گونه آثار جانبی هم ندارد. این گاز تأثیر مفیدی بر دستگاه عصبی و فعالیت‌های فکری و جسمی انسان بر جای می‌گذارد و باعث می‌شود صبح زود اوج زمان فعالیت فکری و جسمی انسان باشد. هم‌چنین ثابت شده است که تزریق ازن جسم را کاملا فعال می‌کند و احساس بسیار خوبی به انسان دست می‌دهد. به همین خاطر هنگامی که انسان نسیم سحر یا باد صبا را استشمام می‌کند وجد و هیجانی به وی دست می‌دهد که با هیچ یک از ساعات شب و روز قابل مقایسه نیست. نور آفتاب هنگام طلوع به سرخی تمایل دارد و چنان که مشهور است این رنگ باعث تحریک اعصاب می‌شود و هوشیاری و قدرت تحرک انسان را بالا می‌برد. به همین ترتیب نسبت اشعه‌ی ماواء بنفش هنگام طلوع بیش از هر زمان دیگری است و این اشعه باعث می‌شود پوست بدن ویتامین د تولید کند که برای رشد جسم لازم است. 

۲-بیدار شدن در صبح زود، خواب طولانی را قطع می‌کند و ثابت شده است فردی که ساعات طولانی با حالت ثابتی می‌خوابد در معرض بیماری‌های قلبی به ویژه بیماری تصلب شریان یا گرفتگی رگ قرار می‌گیرد که باعث حملات قلبی می‌شود. زیرا خواب آرامش مطلق است و اگر زیاد طولانی باشد باعث ته‌نشین شدن مواد چربی بر دیواره‌های رگ‌های شریانی از جمله رگ‌های کرونر قلبی می‌شود. شاید در امان ماندن از بیماری‌های عروقی یکی از فوایدی سحرخیز برای مؤمنانی باشد که در دل شب برای نزدیکی به پروردگارشان به نماز و دعا مشغول می‌شوند. خداوند در سوره‌ی فرقان فرموده است: 

 «وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَقِیَاماً» [فرقان: ۶۴]. و کسانیند که (بخش قابل ملاحظه‌ای از شب، و گاهی تمام) شب را با سجده و قیام به روز می‌آورند (و با عبادت و نماز سپری می‌کنند). 

۳-از نظر علمی ثابت شده است که بیشترین نسبت کورتیزون در خون هنگام صبح‌ است که از ۷ تا ۲۲ میکروگرم در هر ۱۰۰ میلی‌لیتر پلاسما می‌رسد و کمترین نسبت آن هنگام غروب است که به کمتر از ۷ میکروگرم در هر ۱۰۰ میلی‌لیتر پلاسما می‌رسد. مشهور است که کورتیزون ماده‌ی مؤثری است که فعالیت‌های جسم را افزایش و به طور کلی باعث تنوع فعالیت‌های آن می‌شود. این ماده نسبت قند خود را که نیروی لازم برای بدن را تأمین می‌کند افزایش می‌دهد.

پی نوشت:

بحارالانوار

نهج البلاغه

اصول کافی

منبع: ایسنا