سبک زندگی اقتصادی امام رضا(علیه السّلام) چگونه بوده است؟؟؟

محمدجواد توکلی، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در یادداشتی به بررسی اقتصاد مقاومتی در سبک زندگی امام‌‌ رضا(ع) پرداخته که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:

توصیه امام رضا(ع) به قناعت

سبک زندگی اقتصادی امام رضا(ع) تابع سه اصل تولید حداکثری، مصرف اعتدالی و انفاق مازاد بود؛ سبک زندگی که زمینه‌ساز تحقق اقتصاد مقاومتی است.
تولید حداکثری :حضرت امام رضا(ع) در زمین‌های اطراف مدینه کشاورزی می‌کردند. ایشان کسی‌که در راه تأمین معیشت خانواده خود را به سختی می‌اندازد را همانند جهادگر در راه خدا می‌دانند

علی بن ابی حمزه نقل می‌کند: روزی حضرت رضا(ع) را مشغول کار کشاورزی دیدم و عرق از تمام بدنش جاری بود. گفتم: فدیت شوم کارگرانتان کجایند؟ فرمود: ای علی، از من بهتر هم با دست خود کار می‌کردند. گفتم: آنها چه کسانی بودند؟ فرمود: رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و همه پدرانم (ع) با دست خود کار می‌کردند. کار کردن از اخلاق انبیاء و مرسلین و صالحان است. حضرت کسی که در راه تامین معیشت خانواده خود را به سختی می‌اندازد را همانند جهادگر در راه خدا می‌داند

مصرف اعتدالی: مصرف به اندازه و قناعت، سیره آن حضرت بود. ایشان همواره توصیه می‌فرمودند که در مصرف میانه‌روی کنید، چه در زمان فقر و چه در زمان توانگری؛ از دیگران دستگیری کنید چه زمانی که اموال اندکی دارید چه وقتی مال زیادی دارید، زیرا خداوند در روز قیامت یک نصفه خرما را چنان بزرگ نماید که مانند کوه احد باشد.

زندگی همانند پائین‌ترین طبقات جامعه

امام رضا(ع) می‌فرمودند: اگر زمام حکومت را به دست گیرم غذای پست و بد خواهم خورد، پس از غذای خوب که قبل از دوره زمامداری‌ام روا بود و لباس درشت و زبر خواهم پوشید و راحتی و آسایش را کنار خواهم گذاشت.

ایشان همچنین می‌فرمایند: در دورانی که به عنوان فردی در میان امت به سر می‌برم رواست که خوراک و لباسی همچون دیگران داشته باشم، و کمی آسایش ببینم، اما اگر زمام جامعه را در دست بگیرم، می‌باید با پایین‌ترین طبقات زندگی کنم، و شب از روز نشناسم و همواره برای آسایش مردم و سامان یافتن زندگی انسان‌ها بکوشیم.

توصیه به انفاق مازاد درآمد

انفاق مازاد درآمد: امام رضا(ع) رئوف و کمک کار فقرا و مستمندان بود. نقل شده روزی غلامان حضرت میوه‌ای را نصفه نیمه خورده بوده و باقیمانده را دور انداخته بودند، حضرت به آنان فرمود: سبحان الله اگر شما از آن بی‌نیازید کسانی هستند که به آن نیازمندند، آن را به کسی بدهید که نیازمند آن باشد.
این سبک زندگی اقتصادی سبکی است که باعث افزایش قدرت مقاومت جامعه اسلامی در مقابل فشارهای اقتصادی دشمنان می‌شود؛ زیرا پرکاری موجب تقویت قدرت تولیدی جامعه می‌شود، مصرف اعتدالی موجب می‌شود که مصرف در حد کفاف شکل گیرد و از اسراف و تبذیر جلوگیری شود. هنگامی که فرد مسلمان همه درآمدش را مصرف نکرد، می‌تواند مازاد درآمدش را برای کمک به فقرا و بهبود عدالت استفاده کند. نتیجه رعایت این سه اصل رفتاری این است که کارایی و عدالت به صورت همزمان به‌دست می‌آید.

منابع:

تحف العقول، ص 808.
چهل حدیث، ص 30
مسند امام رضا ، ج2، ص 362
همان، ص 363.
فروع کافی، ج6، ص 29