فلسفه وضوء دادن جوارح چهارگانه از بدن

سوال

چرا هنگام وضو این چهار عضو از بدن با آب ملاقات دارد؟

پاسخ

حضرت ابى عبد اللَّه علیه السّلام فرمودند: چند نفر یهودى محضر مبارک رسول خدا (صلّى اللَّه علیه و آله) مشرف شدند و راجع به مسائلى از حضرتش سؤال کردند و در ضمن آنچه پرسیدند عرضه داشتند: اى محمّد بفرمایید: براى چه اعضاء چهارگانه (صورت، دست، پا، سر) را که نظیف ترین و پاکیزه ترین مواضع جسد هستند وضوء مى دهند؟

نبىّ اکرم صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هنگامى که شیطان آدم را وسوسه کرد و او را به درخت منهى نزدیک کرد و آن حضرت به درخت نگریست آب رو و رونق و جلاء صورتش رفت، سپس ایستاد و به طرف درخت حرکت کرد و این اوّلین گامى بود که در عالم وجود به طرف خطاء و لغزش برداشته شد، پس از آن با دستش از میوه درخت تناول کرد پس زینت و پوشش از جسد و اندامش ریخت، آدم دست بر سر نهاد و گریست و زمانى که حقّ تعالى توبه آدم را پذیرفت بر او و بر فرزندانش واجب کرد که این جوارح و اعضاء چهارگانه را وضوء دهند و شرحش چنین است:

چون به درخت نگریست به او امر کرد صورتش را بشوید و چون با دست ها از درخت تناول نمود او را مأمور ساخت که آنها را تا آرنج بشوید و به خاطر آن که دست بر سر نهاد مسح سر را بر او واجب نمود و بالاخره چون با پاها به طرف لغزش و خطاء گام برداشت مسح قدمین را بر او لازم نمود.

همچنین حضرت ابا الحسن الرضا علیه السّلام در جواب مکتوب و نامه اى مرقوم فرمودند:

علّت وضویى که به خاطرش شستن صورت و دو ذراع و مسح سر و پاها واجب شده آن است که بنده در مقابل حقّ تعالى مى خواهد بایستد و با جوارح و اعضاء ظاهرى او را ملاقات نماید لذا شستن صورت به خاطر سجود و خضوع لازم گردیده و شستن دو دست به جهت حرکت دادنشان و این که به توسط آنها رغبت و میل و خوف و وحشت و بریدن و جدا کردن واقع مى شود واجب شد و مسح سر و دو پا به خاطر آن که ظاهر و آشکار بوده و در تمام حالات به واسطه آنها استقبال صورت‏ مى گیرد و این که خضوع و خشوعى که در صورت و ذراعین هست در آنها نیست لازم و واجب گردید.