زندگینامه امام جواد (ع)
امام محمّد تقى (ع): نهمین امام شیعیان نام مبارکش على و یازدهمین تن از چهارده معصوم (ع) است. به سال 195 ه. در مدینه زاده شد و در بیست و پنج سالگى به شهادت رسید. پدر ارجمندش امام رضا (ع) هشتمین امام معصوم و مادرش خیزران (سَبیکه) است.
شناسنامه امام جواد(ع)
امام محمّد تقى (ع): نهمین امام شیعیان نام مبارکش على و یازدهمین تن از چهارده معصوم (ع) است. به سال 195 ه. در مدینه زاده شد و در بیست و پنج سالگى به شهادت رسید. پدر ارجمندش امام رضا (ع) هشتمین امام معصوم و مادرش خیزران (سَبیکه) است.
کنیه و القاب امام جواد(ع)
از لقبهاى مشهور او است: جواد و تقى و کنیه گرامىاش ابو جعفر ثانى است. به دلیل اشتراک کنیه آن حضرت با کنیه امام محمدباقر علیهالسلام، در منابع رجال و حدیث شیعه از وی با کنیه ابوجعفر ثانی یاد شده است. کنیه خاص آن حضرت ابوعلی است.
همسران امام جواد(ع)
سمانه مغربیه همسر امام جواد(ع)، زنی است که در عصر خود همه او را بانویی باتقوا، مؤمن، هوشمند و خردمند می دانستند. امام هادی(ع) بخشی از دانش مادر خود را این چنین بیان می داشت: «امی عارفة بحقی؛ مادرم عارف به حق من در امامت است.»
مأمون پس از ولایتعهدی امامرضا علیهالسلام، دخترش امحبیب را بهعقد وی و دختر دیگرش، امفضل، را به عقد امامجواد علیهالسلام درآورد.
در اینکه ازدواج حضرت با امفضل، پیش یا پس از وفات امامرضا بوده، اختلاف هست.
سمانه مغربیه همسر امام جواد(ع)
ازدواج امام جواد(ع) با دختر مامون
فرزندان امام جواد(ع)
در همه منابع از دو پسر امام به نامهای علیالهادی (امامدهم شیعیان) و موسی مُبَرقَع یاد شده است که نسل امام از طریق این دو ادامه یافت. در برخی کتابهای انساب، با اختلاف، پسران دیگری به امام نسبت داده شده است. که در منابع کهن ذکری از آنان نیست. نامهای دختران گوناگون ذکر شده است؛ شیخمفید از دو دختر وی به نامهای فاطمه و اَمامه یاد کردهاست، اما در دلائلالامامه نام دخترانامام، خدیجه، حکیمه و امکلثوم ضبط شده است.
فخر رازی نامهای بهجت و بَریهه را نیز بر آنها افزوده و یادآور شده که از هیچیک از دختران نسلی نمانده است. ظاهراً مادر همگی فرزندان امام، سمانه بوده است.
امام جواد(ع) از ولادت تا شهادت
امام جواد علیهالسلام هفت سال و اندی از عمر پدرش، امام رضا علیهالسلام، را درک کرد و با دو خلیفه عباسی، مأمون و معتصم، معاصر بود. آگاهیهای تاریخی درباره وقایع زندگی امامجواد علیهالسلام اندک است.
افزون بر محدودیتهای سیاسی، که مانع نشر اخبار راجع به امامان میشد، کوتاهی عمر آن حضرت نیز عامل مؤثری در نبود اخبار در منابع تاریخی است. به علاوه، امام بیشتر عمر خود را در مدینه، دور از مرکز خلافت، به سر آورده است.
امام جواد علیه السلام در سایه پدر
در سال۲۰۰، رجاء بن ابیضحاک (از امرای مأمون) به دستور مأمون، امام رضا علیهالسلام را از مدینه به مرو فرستاد. به نوشته بیهقی در تاریخ بیهق ، امام جواد در ۲۰۲، برای زیارت پدرش، از راه بیهق به طوس رفت. گزارش برخی منابع مبنی بر اینکه مأمون در همان سال دختر خود، امحبیب، را به عقد امام رضا علیهالسلام و دختر دیگرش، امفضل، را به عقد امام جواد علیهالسلام در آورد، میتواند قرینهای بر درستی گزارش بیهقی باشد همچنین بنابر پارهای روایات شیعی ، امامجواد، که در زمان شهادت پدرش در سال۲۰۳، در مدینه اقامت داشت، برای غسل دادنِ پدر و اقامه نماز بر پیکر او، به طوس رفت.
امامت امام جواد(ع) در طفولیت
امام جواد (علیه السلام) نخستین تن از دوازده امام شیعه بود که در خردسالی به امامت رسید. پس از ایشان، امام هادی (علیه السلام) و امام مهدی) علیه السلام) نیز در خردسالی به امامت رسیدند. برخی این موضوع را به عنوان شبهه مطرح ساخته و کوشیدهاند مسئله امامت ایشان را به ابهام کشانند.
هر چند در تاریخ بشر، کسانی را میتوان یافت که در کودکی از نبوغ ذاتی فوق العادهای بهرهمند بودهاند و بدین روی، نمیتوان خردسالی امام (علیه السلام) را دلیلی بر ردّ امامت ایشان به شمار آورد، امّا شیعیان دلایلی دیگر نیز بر این افزودهاند..
بررسی امامت حضرت جواد(ع) در خردسالی
دوران امامت امام جواد علیه السلام
مهمترین برنامه امامت امام محمّد تقى (ع) ادامه راه پدر و پى جستن برنامههاى ایشان براى گسترش مذهب تشیّع و هدایت امّت بود. نخستین گام امام (ع) در این راه آن بود که پایتخت عبّاسیان را ترک جست و به مدینه رفت. این کار به معناى ردّ مشروعیّت حکومت عبّاسى و گونهاى مقابله با آن تلقّى مىگشت.
با حضور امام (ع) در مدینه، فقیهان و عالمان بسیارى پیرامونش گرد آمدند و از محضرش کسب فیض کردند. امام (ع) براى پیگیرى برنامههاى خود، دانشمندانى را به بلاد اسلامى گسیل کرد که با عنوان «ثقات» مشهورند. آنان وظیفه داشتند مردم را از علوم آل محمّد (ع) بهرهمند سازند و تعالیم اصیل دینى را بگسترانند
مقام علمى ـ سیاسى امام جواد(علیه السلام)
فضایل امام جواد(ع)
امام محمّدتقی همانند دیگر امامان معصوم (علیهم السلام) در خصال نیک و اخلاق پسندیده همچون جدّ خویش، پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)بود. در عبادت و طاعت شهرتی تمام داشت و بیشتر روزها در روزه بود و شبها به عبادت و راز و نیاز. پیوسته این حدیث پیامبر (صلی الله علیه وآله)را بر زبان داشت که «هر کس نماز شب بگزارد، چهرهاش در روز زیبا و نورانی گردد.»
جود و بخشش او زبانزد همه بود و امروزه نیز آن امام (علیه السلام) را بدین صفت میشناسند و بدین روی از القاب مشهورش «جواد الائمّه» است. هر کس نیازی بدو میآورد، حاجت روا بازمیگشت. آنچه از موقوفات بنیهاشم و پدران معصومش به دست میآورد، میان نیازمندان تقسیم میکرد.
در منقبت امام جواد علیه السلام
از حضرت جواد الائمه علیه السلام بیاموزیم (1)
علم امام
نگاهی گذرا به سیره قرآنی حضرت جواد الائمه(ع)
امام جواد علیه السلام پاسدار حریم وحى
کرامات امام جواد علیه السلام
در منابع شیعی ، برخی کرامات و امور خارقالعاده به امامجواد علیهالسلام نسبت داده شده است، از جمله سخن گفتن در هنگامولادت، طیالارض از مدینه به خراسان برای مراسم تجهیز امامرضا علیهالسلام شفا دادن بیماران استجابت دعاهای او برای یاران و علیه دشمنانش، اطلاع دادن از باطن و اسرار درونی افراد خبر دادن از رویدادهایآینده؛ و آگاهی از زمان شهادت خود. این کرامات و، به ویژه اظهاراتی که نشانه علم غیرمتعارف آن حضرت بود، حتیدر دل مخالفان و منکران آن حضرت تأثیر میگذاشت، به طوری که امامت او را تصدیق میکردند.
قطره ای از دریای عنایات حضرت جواد علیه السلام
دست خدا(معجزات و کرامات جوادالائمه(ع) )
سخنان نورانی امام جواد علیه السلام
با اینکه امامجواد علیهالسلام در خردسالی به امامت رسید و مدت امامتش هم کوتاه بود، در منابع شیعی و شماری از منابع اهلسنّت ، بیش از دویست حدیث به آن حضرت منسوب است که نشان از مقام علمی و احاطه وی بر مسائل فقهی، تفسیری، اعتقادی و اخلاقی دارد. شرایط دشوار سیاسی باعث شد که حضرت مدتی امامت خود را پنهانکند؛ از اینرو، سادهترین راه ارتباط شیعیان با امام، نامه نگاریبود.
بسیاری از معارف و مطالبی که از آن حضرت باقی مانده، در نامههای وی به شیعیان مندرج است. شیعیان در نامههایشان سؤالات خود را، که بیشتر در مسائل فقهی بود، طرح میکردند و امام به آنان پاسخ میداد.
نمی از یمِ سخنان امام جواد (ع)
سخنان امام جواد(ع) در وادی اعتقادات
احتجاجات، و مناظرات امام جواد(ع)
بخش دیگری از احادیث روایت شده از آن حضرت، متضمن مناظرات و احتجاجات وی در مسائل فقهی و کلامیاست. امامجواد علیهالسلام از جانب دو گروه به مناظره خواندهشد: از سوی برخی شیعیان به دلیل خردسالیاش، و از سوی مأمون و معتصم ، در اصل برای به چالشکشیدن مسئله علمالاهی ائمه علیهمالسلام، و در ظاهر به سبب علم دوستی و علاقه به امامان.
سیرۀ عملى امام جواد(ع)
در منابع، در باره اوصاف ظاهری امام روایاتی آوردهاند، اما بیش از همه، بر صفات و رفتارهای اخلاقی ایشان تأکید شدهاست؛ چنان که لقب جواد حاکی از آن است که آن حضرت اهل دهش و بخشش و به سخاوت مشهور بود. ایشان در آغاز هر ماه صدقه میداد، با مردم به نیکی معاشرت و به ایشان سلام میکرد، برای رفع گرفتاریهای مردم نزد صاحبان مناصب شفاعت میکرد، از خطاها درمیگذشت و برای اصحابش دعا میفرمود. مردم نیز به او احتراممیگذاشتند و به او علاقهمند بودند.
نگاهى به سیرهى تبلیغى امام جواد(ع)
خدمت در سیره و سخن جواد الائمه(ع)
دوستی و تعامل با همنوعان در سیره امام جواد(ع)
خاطراتی از امام جواد علیه السلام
امام جواد علیه السلام غریب بغداد
اصحاب و شاگردان امام جواد(ع)
راویان احادیث حضرتجواد علیهالسلام فراواناند. شیخطوسی یکصد و شانزدهتن از آنان را برشمرده است؛ گرچه فقط تعدادی از آنان اصحاب خاص و معتمد بودهاند.
علی بن مهزیار اهوازی ، ابوهاشم داوود بن قاسم جعفری ، عبدالعظیم حسنی ، احمد بن محمد بَزَنطی و علی بن اسباط کوفی ، از اصحاب معتمد و ثقه امام بوده و، بیش از دیگران از وی حدیث نقل کردهاند.
همچنین احمد بن ابیخالد و موفق بن هارون ، هر دو از خادمان امام، و عثمان بن سعید عَمْری و عمرو بن فرات ، بابهای حضرت بوده، از وی روایت کردهاند.
جرعه نوشان اقیانوس بیکران جواد الائمه(ع)
خورشید ری /نگاهی کوتاه به زندگی و شخصیت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)
امام جواد(ع) از دیدگاه اهل سنت
سیمای پرفروغ و عالمتاب امام جواد علیه السلام نه تنها شیعیان را شیدای جمال و جلال خویش ساخته، که دانشمندان اهل سنّت را نیز از سکوت و خاموشی رهانیده است. آنان در منابع تاریخی و حدیثی خویش، به قدر ایمان و معرفت خود، زبان به حقیقت گشوده اند و شخصیت آسمانی پیشوای نهم شیعیان را چنین به تصویر کشیده اند
امام جواد(ع) به روایت اهل سنّت
شهادت امام جواد(ع)
اغلب منابع کهن به صراحت سخنی از شهادت امام جواد علیهالسلام به میان نیاوردهاند. اما در کتاب اثبات الوصیه ، منسوب به مسعودی، درباره مسموم شدن امام به دست همسرش، ام فضل، گزارش مفصّلی آمده است. بنابراین گزارش، امفضل به تحریک معتصم عباسی و جعفر، برادر تنی امفضل، و از روی حسادت به همسر دیگر امام، امام را مسموم کرد، اما بعد پشیمان شد. بنا بر روایاتی دیگر، یکی از وزرای معتصم به دستور خلیفه، امام جواد علیهالسلام را مسموم کرد.
شهادت امام محمدتقی علیهالسلام
زیارتگاه امام جواد(ع) و ستارگان حرم
مدفن حضرت جواد علیهالسلام مقابر قریش در بغداد، پشت قبر جدّش، موسی بن جعفر علیهماالسلام، است که امروزه کاظمین نامیده میشود.
امام جواد(ع) در آینۀ شعر و ادبیات
در ستایش سلطان ملک صفا، سر حلقهی اهل تقوا، امام جواد علیهالسلام
در مدح حضرت جواد الائمه علیهالسلام
قطعه ادبی
شهادت حضرت امام محمدتقى جواد الائمه علیهالسلام
شهادت حضرت امام محمدتقی(جوادالائمه) علیهالسلام
شهادت امام محمدتقی علیهالسلام
شهادت حضرت امام محمد تقی علیه السلام جواد الائمه
کتاب و کتاب شناسی امام جواد(ع)
در کتاب ها و متون فراوانی چون کشف الغمه اثر علی بن عیسی اربلی، ارشاد شیخ مفید، بحارالانوار از علامه محمدباقر مجلسی، سیره پیشوایان نوشته مهدی پیشوائی، روضة الواعظین اثر محمد فتال نیشابوری، وسائل الشیعه به قلم محم بن حسن حر عاملی، معدن الجواهر نوشته ابوالفتح کراجکی و المستطرف از محمد بن احمد ابشیهی، روایات و اشارات های گوناگونی از امام جواد(ع) یا درباره ایشان نقل شده است.
کتابشناسى امام جواد علیه السلام
«فرهنگ جامع سخنان امام جواد(ع)»
منبع:برگرفته از دانشنامه جهان اسلام و پایگاه حوزه نت