مضرات پرخوری

پرخوری از دو بعد مادّی و معنوی مورد توجّه است:

1- بُعد مادّی

اعتدال در غذا مسأله ای است که ما به اهمّیت آن واقف نیستیم و نمی دانیم چه اثر مهمّی هم از نظر جسمانی و بهداشتی دارد و هم از نظر روحانی و معنوی. ثابت شده که بیشتر بیماری های انسان به سبب پرخوری است.

برخی پزشکان استدلالی برای آن دارند و می گویند: میکروب ها دائم از چهار طریق معروف: هوا، غذا، آب و گاهی هم پوست وارد بدن می شوند و هیچ راهی برای جلوگیری از آنها نیست.

وقتی پوست که سدّ بسیار محکمی در برابر نفوذ میکروب هاست خراش برمی دارد ممکن است از طریق همین خراشیدگی، میکروب وارد بدن شود و سدّ دفاعی آن را بشکند. بنابراین ما همیشه در معرض هجوم انواع میکروب ها و بیماری ها هستیم و در صورتی بدن ما آمادگی دفاع پیدا می کند که مراکز عفونی در بدن نباشد. می گویند جاهای آماده در بدن برای میکروب ها و پرورش انواع آنها عبارت است از انواع چربی های اضافی که در لابه لای بافت های بدن ذخیره می شوند، درست مثل زباله ای که وقتی در جایی مدّت زیادی بماند عامل بیماری و پخش میکروب می شود. از جمله چیزهایی که می تواند این بیماری ها را درمان کند سوزاندن این موادّ اضافی در بدن است و سوزاندنش هم از طریق روزه گرفتن صورت می گیرد. این استدلالی است همه فهم، زیرا هرکسی متوجّه می شود که وقتی مقداری غذای اضافی در بدن باشد و جذب بدن نشود در بدن ذخیره و در نتیجه کار قلب زیادتر می گردد.

بار سنگین به کلّیه دستگاه های بدن ضربه می زند لذا قلب و سایر دستگاه ها زود بیمار و طبعاً عمر آدمی کوتاه می شود. بنابراین اگر کسی طالب سلامتی است باید از پرخوری بپرهیزد و به کم خوری عادت کند، به خصوص کسانی که فعّالیت جسمانی کمتری دارند.

یکی از پزشکان می گفت: بیست سال است که به درمان بیماران می پردازم و تمام تجربیات من در دو جمله خلاصه می شود: اعتدال در غذا و ورزش.

2- بُعد معنوی

سه مطلب بسیار مهم که در این حدیث آمده عبارت است از اینکه پرخوری قساوت می آورد و موجب می شود انسان در انجام دادن عبادات سستی ورزد.

و این مطلب کاملًا محسوس است که انسان وقتی غذای سنگینی می خورد نمی تواند مثلًا نماز صبح را راحت بخواند و اگر بیدار هم بشود مثل آدم های گیج و مست است، امّا وقتی غذای سبک و ساده ای می خورد وقت اذان یا لحظاتی پیش از اذان صبح بیدار است، نشاط دارد، حال مطالعه و حال عبادت دارد.

و سوم اینکه پرخوری، گوش شنوا در مقابل مواعظ را از انسان می گیرد.

روشن است انسان وقتی روزه می گیرد رقّت قلب پیدا می کند و معنویتش بیشتر می شود، امّا وقتی شکم پر است، فکر انسان درست کار نمی کند و خودش را از خدا دور می بیند.

شاید به این نکته توجّه کرده اید که مردم در ماه رمضان قلبشان برای پذیرش موعظه خیلی آماده است، چرا که آن حال گرسنگی و روزه، صفای قلب می آورَد. این مطلبی است که خودم در طول زندگی بسیار تجربه کرده ام.

 منبع : مکارم شیرازی، ناصر؛ انوار هدایت، مجموعه مباحث اخلاقی، ص: 130