ادب در گفتار از منظر قرآن

دستوراتی که اسلام برای نوع سخن و گوینده و چگونگی بیان او دارد، اشاره کنیم:

1- سخن باید واقعی و حقیقی باشد. «بِنَباءٍ یقین»[1]

2- گفتار بایستی دل پسند باشد. «الطّیب مِن القَول»[2]

3- سخن باید رسا و شفّاف باشد. «قَولًا بَلیغاً»[3]

4- گفتار باید نرم بیان شود. «قولًا لَینّاً»[4]

5- سخن باید بزرگوارانه بیان شود. «قَولًا کریماً»[5]

6- سخنی باشد که پذیرش و عمل آن آسان باشد. «قَولًا مَیسوراً»[6]

7- در گفتار هیچ گونه لغو و باطلی نباشد. «اجتَنِبوا قَول الزّور»[7]، «عن اللَّغو مُعرضون»[8]

8- گفتار باید همراه با کردار باشد وگرنه قابل سرزنش است. «لِمَ تَقولون مالا تَفعلون»[9]

9- مستدل و محکم باشد. «قولًا سدیداً»[10]

10- پسندیده و به اندازه باشد. «قولًا معروفاً»[11]

11- زیبا، نیکو و مطلوب باشد. «قولوا للناس حسناً»[12]

12- بهترین ها گفته شود. «یقولوا الّتی هی احسن»[13]

13- حتّی مجادلات وگفتگوهای انتقادی، به بهترین وجه باشد. «جادلهم بالّتی هی احسن»[14]

پی نوشت ها

[1] . نمل، 22

[2] . حج، 24

[3] . نساء، 63

[4] . طه، 44

[5] . اسراء، 23

[6] . اسراء، 28

[7] . حج، 30

[8] . مؤمنون، 3

[9] . صف، 2

[10] . نساء، آیه 9

[11] . بقره، آیه 235

[12] . بقره، 83

[13] . اسراء، 53

[14] . نحل، 125