قرآن برای کسب روزی حلال چه می فرماید؟؟؟

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی مزینانی، تلاش برای امرار معاش و کسب روزی حلال از منظر قرآن کریم پرداخته است که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:
جایگاه تلاش برای امرار معاش در نزد خداوند
انسان در طول زندگی دنیایی خودش محتاج تأمین نیازهای جسمی و مادی است تا علاوه بر گذران زندگی، بتواند به امور معنوی خودش نیز بپردازد و فلسفه اصلی خلقتش که بندگی درگاه حق تعالی است را بجای آورد؛ همانگونه که خدای متعال در قرآن کریم فرموده است: «وماخلقتُ الجنّ والإنس إلّا لِیعبدون» یعنی نیافریدم جن و انس را جز برای درک عبادت و بندگی در جهت رسیدن به رشد و تعالی ، تالیاقت حضور در بهشت جاویدان را پیدا کنند.
نکته‌ای که در این بحث قابل توجه است، این است که خدای مهربان، تلاش برای امرار معاش -  اگر در چارچوب شرع مقدس باشد -  را به عنوان عبادتی با ارزش منظور فرموده است.
این یکی از الطاف بیکران خداست که ما برای فراهم کردن آسایش و آرامش و لوازم و ضروریات زندگی تلاش کنیم و علاوه بر آنچه در دنیا نصیبمان می‌شود، اجر و پاداش اخروی هم بگیریم، لذا یکی از عوامل مؤثر در تلاش برای کسب حلال، همین موضوع است.

زیبایی این لطف، زمانی مشخص می‌شود که ببینم میزان این پاداش به استناد آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع)، در چه حدی بیان شده است. فراموش نکنیم که از نگاه قرآن کریم، ما موظف هستیم به دنبال درآمد حلال باشیم؛ چنانکه در آیه شریفه  ١٦٨ سوره مبارکه  بقره می‌فرماید: «یا أَیهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلاَلاً طَیباً وَلاَتَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ؛ ای مردم، از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه‌اش را بخورید و از شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است.
پاداش کسب روزی حلال در قرآن
این تعیین جهت در تأمین خورد و خوراک، یعنی دستوری که اطاعتش واجب است و اگر از آن تخلف شود، بازخواست خواهیم شد که از آن به عنوان پیروی از شیطان یاد شده، همان شیطانی که به تعبیر قرآن ، مورد لعن خدا قرار گرفته (  وَإِنَّ عَلَیْکَ اللَّعْنَةَ إِلَى یَوْمِ الدِّینِ«(حجر/ ۳۵) اما برای کسی که به این امر توجه داشته و عمل نموده، پاداشی در خور شأن تعیین کرده است.
این پاداش در روایات با عناوین مختلف، تعبیر شده است؛ از جمله روایتی که از قول پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند:«الْعِبَادَةُ سَبْعُونَ جُزْءً أَفْضَلُهَا جُزْءً طَلَبُ الْحَلَالِ؛ عبادت هفتاد جزء است که برترین جزء آن طلب حلال است.(مستدرک الوسائل  ج۱۳، ص۱۲ ) یعنی تلاش برای کسب معاش اگر با رعایت حلال و حرام الهی باشد، برترین نوع عبادت محسوب می‌شود و ثوابش از سر به سجده گذاشتن هم بالاتر است.
کسب روزی حلال؛ ضامن خشنودی انسان در قیامت
البته به این معنا نیست که اگر کسی کسب حلال دارد، دیگر به انجام واجبات و فرائض نیاز ندارد، بلکه می‌خواهد جایگاه کسب حلال را بیان کند. همچنین روایاتی که توجه به درآمد حلال را ضامن خشنودی فردای قیامت و شادمانی در آن روز وانفساه معرفی کرده، از جمله کلام امام باقر(ع) در این باره که مى‌فرماید: «مَنْ طَلَبَ الرِّزْقَ فِی الدُّنْیا اسْتِعْفَافاً عَنِ النَّاسِ وَ تَوْسِیعاً عَلَى أَهْلِهِ وَ تَعَطُّفاً عَلَى جَارِهِ لَقِی اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یوْمَ الْقِیامَةِ و َوَجْهُهُ مِثْلُ الْقَمَرِ لَیلَةَ الْبَدْرِ؛ هر کس براى حفظ آبروى خود در بین  مردم، تلاش براى خانواده و نیکى و کمک به همسایه ها، در جستجوى رزق حلال باشد خدا را در حالى ملاقات مى کند که چهره اش چون ماه شب چهاردهم نورانی  باشد».(کافى، ج۵، ص۷۸)
وجالب اینکه در اهمیت تلاش برای رزق حلال به حدی تأکید شده  که بالاترین مصداقش را جهاد در راه خدا بیان کرده‌اند و امام صادق(ع) در اینخصوص فرموده است: الْکَادُّ عَلَى عِیالِهِ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّه؛ کسى که تلاش و کوشش براى خانواده مى کند (در کسب روزى حلال) مانند مجاهد در راه خدا است.(کافى، ج۵، ص۸۸)
حال با عنایت به روایات متعددی که فقط نمونه‌هایی از آنها بیان شد، مسئله اهمیت کسب حلال و توجه به حلال و حرام الهی در امور اقتصادی، از نظر اسلام عزیز مشخص می‌شود و اینکه اگر طالب عاقبت بخیری دنیا و آخرت هستیم و اگر مایلیم علاوه بر کار اقتصادی و مادی، بهره معنوی هم ببریم؛ هر عقل سلیمی که اعتقاد به معاد و قیامت را به عنوان یک اصل برای بی‌هدف نبودن عالم خلقت می‌داند، همین عقل هم حکم می‌کند که امرار معاشمان را هدفمند کنیم و با رعایت دستورات الهی، بهره مضاعف ببریم؛ یعنی علاوه بر تأمین معاش، تحصیل معاد هم داشته باشیم تا ان شاء الله فردای قیامت هم با دست پُر، در صحرای محشر حاضر شویم.