دشمنان نزدیکتر را دریابید

آیه

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا قاتِلُوا الَّذِینَ یلُونَکمْ مِنَ الْکفَّارِ وَ لْیجِدُوا فِیکمْ غِلْظَةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ [1]

ترجمه

ای کسانی که ایمان آورده اید! با کسانی از کفّار که نزدیک شمایند بجنگید. باید آنان در شما خشونت و صلابت بیابند و بدانید که خداوند، با پرهیزکاران است.

نکته ها:

پرداختن به دشمنانِ نزدیک تر و جنگیدن با آنان، مزایایی دارد، از جمله: به هزینه و امکانات کمتری نیاز است، اطلاعات ما از آنان بیشتر است، تدارک جبهه آسانتر و آمادگی عمومی برای مقابله با آنان بیشتر است، خطرشان مقدّم تر است، راه دفع آنان ودسترسی به منطقۀجنگ سریعتر است، هم خودش دشمن است، هم می تواند بازوی دشمنان دورتر باشد.

«غِلْظَةً» به معنای صلابت، قدرت و هیبت است، نه سنگدلی و بدخلقی. از این رو در مسائل نظامی، مانور و قدرت نمایی ورژه ولباس وشعار وهرچه که قوای اسلام را قدرتمند نشان دهد، مورد ستایش است. پیامبرخدا صلی الله علیه و آله نیز هنگام فتح مکه، مسلمانان را فرمان داد تا در مقابل چشم ابوسفیان رژه رفتند تا با نشان دادن قدرت و شکوه سپاه اسلام، روحیۀمشرکان تضعیف شود.

مسألۀ«الاقربُ فالاقرب»، یعنی اولویت دادن به آنچه نزدیکتر به انسان است، در همۀامورِ تعالیم اسلامی مطرح است، در انفاق و صدقه، ابتدا یتیم و فقیرِ خویشاوند، در پرداخت زکات ابتدا نیازمندان محلّی و نزدیک، در جنگ، نخست دشمنان نزدیکتر، در دعوت وتبلیغ، ابتدا بستگان نزدیک و اهل منطقه، در مسجد، تقدّم همسایۀمسجد، در سفره و مهمانی، طعام نزدیک انسان و در نماز جماعت و در صف اوّل، آنان که به امام جماعت در کمالات نزدیکترند.

این آیه، جهاد آزادیبخش را می گوید، نه جهاد دفاعی را. از این رو به صفات مبارزان اسلامی پرداخته، نه به شرایط هجوم کافران. [2]

در سیرۀپیامبر، نمونه های بسیاری دیده می شود که به سپاه اسلام توصیه می فرمود: با تقوا باشند، به زنان کفّار آسیبی نرسانند، به درختان لطمه نزنند. حتّی یک بار کشتۀدختر کافری را دید و به شدّت ناراحت شد. [3]

پیام ها:

1- ایمان باید همراه با عمل و مبارزه باشد. «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا قاتِلُوا»

2- دفع شرّ دشمنان نزدیکتر، اولویت دارد. «یلُونَکمْ مِنَ الْکفَّارِ» (استراتژی جنگی اسلام، ابتدا مقابله با دشمنان نزدیکتر است، همچنان که در مبارزۀفکری و عقیدتی نیز باید ابتدا شبهاتِ رایج و موجود را پاسخ داد)

3- هر چه برای ایجاد صلابت و شدّت لازم است باید تدارک دید، چه شجاعتِ رزمندگان و چه ابزار و سلاحهای پیشرفته و چه آموزش های پیشرفته و تخصّصی. «وَ لْیجِدُوا فِیکمْ غِلْظَةً»

4- سپاه اسلام، باید صلابت و هیبت داشته باشد. «غِلْظَةً»

5- شجاعت درونی باید با صلابت بیرونی همراه باشد. «وَ لْیجِدُوا»

6- غلظت وصلابت اسلامی، همراه با تقواست. «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ»

7- جهاد، جلوه ای از تقوای الهی است. قاتِلُوا. . . أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ

8- چون در جنگ، غرائز، هوسها و کینه ها ممکن است پیش آید، تقوا برای رزمندگان شرطِ اساسی است. «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ»[4]

پی نوشت ها

[1] سوره توبة، آیه 123

[2]  تفسیر فى‏ ظلال ‏القرآن.

[3]  تفسیر فى ‏ظلال ‏القرآن.

[4] محسن قرائتى، تفسیر نور، 10جلد، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن - تهران، چاپ: 4، 1389.

منبع : تفسیر نور؛ ج 3؛ ص524؛ تفسیر نمونه، ج‏8، ص: 195