احکام خمس..؟؟؟

قرض، حقوق ماهیانه، بیمه، و بازنشستگی‏

اجوبه الاستفتائات

س 865: آیا بر کارمندانی که گاهی مقداری مال از مخارج سالانه آنها زیاد می‏آید، با توجه به اینکه بدهی‏های نقدی و قسطی دارند، خمس واجب است؟

ج: اگر بدهى بر اثر قرض کردن در طول سال براى مخارج همان سال یا خرید بعضى از مایحتاج سال به‌صورت نسیه باشد، در صورتى که بخواهد دین خود را از منافع همان سال ادا نماید، مقدار دین از باقى‌مانده درآمد آن سال استثنا مى‏شود، و در غیر این صورت، تمام درآمد باقى‌مانده خمس دارد.

س 866: آیا قرضی که برای حج تمتع گرفته می‏شود باید خمس آن داده شده باشد و بعد از پرداخت خمس، باقی‌مانده آن برای مخارج حج پرداخت شود؟

ج: مالى که قرض گرفته مى‏شود، خمس ندارد.

س 867: من در خلال پنج سال مبلغی را به بنیاد مسکن جهت گرفتن زمینی به امید تأمین مسکن پرداخت کردم، ولی تاکنون تصمیمی برای واگذاری زمین گرفته نشده است، لذا تصمیم دارم، آن مبالغ را از بنیاد مسکن باز پس بگیرم، با توجه به اینکه قسمتی از آن را قرض گرفته‏ام و قسمتی را هم از فروش فرش خانه‏ام و باقی‌مانده آن را هم از حقوق همسرم که معلّم است، تهیه کرده‏ام، امیدوارم به دو سؤال ذیل پاسخ فرمایید. 1 ـ اگر بتوانم مبلغ مزبور را پس بگیرم و آن را فقط برای تهیه مسکن (زمین یا خانه) مصرف کنم، آیا خمس به آن تعلّق می‏گیرد؟ 2 ـ چه مقدار خمس به آن تعلّق می‏گیرد؟

ج: در فرض مرقوم که پول از راه هدیه یا قرض یا فروش لوازم زندگى تهیه شده، خمس آن واجب نیست.

س 868: چند سال پیش از بانک وام گرفته و آن را به مدت یک سال به حساب بانکی‏ام واریز کردم، و بدون آنکه موفق به استفاده از آن وام شوم، هر ماه قسط آن را می‏پردازم، آیا به این وام، خمس تعلّق می‏گیرد؟

ج: خمس آن مقدار از وام مزبور که اقساط آن را تا سر سال خمسى از منفعت کسب خود پرداخت کرده‏اید، واجب است.

س 869: اینجانب مبالغی به خاطر ساختمان منزل بدهکار هستم و این بدهکاری تا دوازده سال طول خواهد کشید، خواهشمندم مرا در رابطه با موضوع خمس راهنمایی فرمایید که آیا این بدهی از درآمد سال استثناء می‏شود؟

ج: اقساط بدهى ساخت مسکن و مانند آن را هرچند مى‏توان از درآمد کسب همان سال پرداخت نمود، ولى در صورت عدم پرداخت، از درآمد آن سال استثنا نمى‏شود، بلکه به باقى‌مانده درآمد سر سال خمسى، خمس تعلّق مى‏گیرد.

س 870: کتابهایی که دانشجو از مال پدر خود یا از وامی که دانشگاه به دانشجویان می‏دهد، می‏خرد و منبع درآمدی هم ندارد، آیا خمس دارد؟ در صورتی که بداند پدر خمس پول کتابها را نداده، آیا پرداخت خمس آن واجب است؟

ج: کتابهایی که با پول وام و یا با پولی که پدر به او بخشیده، خریده شده است، خمس ندارد.

س 871: اگر شخصی مبلغی را قرض بگیرد و نتواند آن را قبل از آن سال ادا کند، آیا پرداخت خمس آن بر عهده قرض دهنده است یا قرض گیرنده؟

ج: بر قرض گیرنده خمس مال قرضى واجب نیست، ولى قرض دهنده اگر مال قرضى را از درآمد سالیانه کارش و قبل از پرداخت خمس آن قرض داده است، در صورتى که بتواند تا آخر سال قرضش را از بدهکار بگیرد، واجب است که هنگام رسیدن سال خمسى‏اش خمس آن را بپردازد، و اگر نتواند قرض خود را تا پایان سال بگیرد، فعلاً پرداخت خمس آن واجب نیست، لیکن هر وقت آن را وصول کرد باید خمس آن را بدهد.

س 872: افراد بازنشسته که همچنان حقوق ماهیانه دریافت می‏کنند، آیا باید خمس حقوقی را که در طول سال دریافت می‏کنند، بپردازند؟

ج: در صورتى که از مخارج سال اضافه بیاید، پرداخت خمس آن واجب است.

س 873: اسیرانی که به پدر و مادر آنان از طرف جمهوری اسلامی در طول مدت اسارت، حقوق ماهیانه پرداخت شده و در بانک پس‌انداز گشته است، آیا به مال مزبور خمس تعلّق می‏گیرد یا خیر؟

ج: پول مذکور خمس ندارد.

س 874: من به شخصی مبلغی پول بدهکارم، اگر سر سال برسد وطلبکار قرض خود را مطالبه نکند و مقداری از درآمد سالانه که با آن می‏توانم قرض خود را ادا کنم، نزد من موجود باشد، آیا این بدهی از درآمد سالانه استثناء می‏شود یا خیر؟

ج: بدهى اعم از اینکه بر اثر قرض گرفتن باشد و یا بر اثر خرید نسیه لوازم خانگى، اگر به خاطر تأمین مخارج سالانه زندگى همان سال درآمد باشد اگر بخواهد پرداخت نماید، از درآمد سال کسر مى‏شود، ولى اگر براى بدهى‏هاى سالهاى قبل باشد، هرچند مصرف درآمد سالانه براى پرداخت آن جایز است، ولى اگر تا پایان سال پرداخت نشود از درآمد سالانه استثنا نمى‏شود.

س 875: آیا خمس بر کسی که مالی در حساب سالانه‏اش باقی مانده، و در حالی سال خمسی‏اش رسیده که بدهکار است، با توجه به اینکه چند سال برای پرداخت قرضش فرصت دارد، واجب است؟

ج: بدهى پرداخت نشده چه بدون مدت باشد و چه مدت دار، از درآمد سالانه استثنا نمى‏شود، مگر این که براى تأمین هزینه‏هاى سال درآمد باشد که از درآمد آن سال مقدارى را که مى‏خواهد صرف بدهى خود کند، استثنا مى‏شود و به معادل آن از درآمد سالانه، خمس تعلّق نمى‏گیرد.

س 876: آیا به مالی که شرکت‏های بیمه بر اساس قرارداد برای جبران خسارت به بیمه شده پرداخت می‏کنند، خمس تعلّق می‏گیرد؟

ج: پولى که شرکت‌هاى بیمه به فرد بیمه شده پرداخت مى‏کنند، خمس ندارد.

س 877: در سال گذشته مبلغی را قرض گرفته و با آن زمینی خریدم به این امید که افزایش قیمت پیدا کند و بعد از فروش آن و خانه مسکونی فعلی‌ام، مشکل مسکن خود را در آینده حل کنم، اکنون سال خمسی من فرا رسیده، سؤال من این است که آیا می‏توانم آن بدهی را از منفعت کسب سال گذشته‏ام که خمس به آن تعلّق گرفته، استثنا کنم یا خیر؟

ج: با فرض این که قرض مزبور جهت خرید زمین براى فروش آن در آینده بوده است، از منفعت کسب سالى که در آن قرض گرفته‏اید، استثناء نمى‏شود، و پرداخت خمس درآمد سالانه کسب که از مخارج آن سال زیاد آمده، واجب است.

س 878: من از بانک مقداری وام گرفتم که وقت پرداخت آن بعد از تاریخ سال خمسی‏ام فرا می‏رسد و می‏ترسم که اگر آن مبلغ را امسال نپردازم، سال آینده قادر به ادای آن نباشم، تکلیف من هنگام رسیدن سال خمسی ام در رابطه با پرداخت خمس چیست؟

ج: اگر درآمد سال را پیش از پایان آن در پرداخت قرض خود مصرف کنید و قرض هم براى افزایش سرمایه نباشد، خمس ندارد، ولى اگر قرض براى افزایش سرمایه باشد و یا قصد پس‌انداز درآمد سالانه را داشته باشید، پرداخت خمس آن بر شما واجب است.

س 879: معمول است که برای اجاره خانه مقداری پولِ پیش پرداخت می‏کنند، اگر این پول از منابع کسب باشد، و چند سال در نزد صاحب خانه بماند آیا پس از دریافت بلافاصله باید خمس آن پرداخت شود و در صورتی که بخواهد با همان پول در جای دیگر منزل اجاره کند، چطور؟

ج: خمس تعلّق می‌گیرد ولی اگر به این پول برای اجاره منزل نیاز دارد می‌تواند مهلت بگیرد و پس از رفع نیاز پرداخت نماید.