وظایت روحانیت و حوزه

مقام معظم رهبری در مورد جایگاه حوزه می فرمایند: حوزه و روحانیت مثل خونی است که در سرتاسر پیکره جامعه در جریان است. درحرکت است، با همه جا مرتبط است.

 

 

وظایف حوزه و روحانیت چیست؟

مقام معظم رهبری در مورد جایگاه حوزه می فرمایند: حوزه و روحانیت مثل خونی است که در سرتاسر پیکره جامعه در جریان است. درحرکت است، با همه جا مرتبط است. (1)

وظیفهای که بر دوش روحانیون به عنوان علمای اسلام و به تعبیر ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ «ورثة الانبیاء»، و نهاد حوزه نهاده شده است بسیار عظیم است که در اینجا به چند نمونه اشاره میشود.

1 ـ تربیت علمای متعهد و متدین

اولین هدف حوزه این است که طلاب را تربیت کند و آنان را تبدیل به افراد وارسته، متعهد و مؤمن نماید. به نظر می‌رسد این هدف از همه مقدم‌تر و مهم‌تر است. زیرا اگر حوزه نتواند افراد وارسته و شایسته تربیت نماید، در رسیدن به اهداف دیگر نیز ناتوان خواهد بود. زیرا اهداف دیگر مانند درک درست از معارف اسلامی و اصلاح جامعه زمانی امکان پذیر خواهند بود که علما و طلاب از ایمان، تقوا و کمالات اخلاقی و انسانی برخوردار باشند. وظیفه علما نیز در قدم اول ساختن خود و برخورداری از فضایل اخلاقی است.

2 ـ شناخت احکام و معارف اسلام

دین اسلام یک آیین نجات بخش است. این دین خود را عهده‌دار سعادت، ترقی و امنیت جامعه بشری می‌داند. لذا شناخت معارف آن و پیاده کردن آن در جامعه خدمت بزرگ برای جامعه است. این وظیفه بزرگ بر دوش حوزه و علمای دین است.

2(شهید مطهری وظایف اصلی حوزه را در 26 مورد بیان نموده‌اند که در بعد علمی و پژوهش به مواردی اشاره می شود: احیای همه علوم و معارف اسلامی مانند، فقه، اصول، فلسفه، تفسیر، کلام، ـ حفظ مواریث فرهنگی اسلامی ـ آشنایی با علوم انسانی جدید مثل روانشناسی و ... ـ تقویت و ترویج زبان عربی و شناخت زبان فارسی)

3 ـ شناخت نیازهای جامعه 

 یک فرد روحانی باید نیازهای فکری و فرهنگی جامعه را شناسایی کنند و با توجه به نیازها و مشکلات فرهنگی و شبهات مطرح شده خود را آماده کند و مشغول کارهای سطحی و غیر ضروری نگردد و به وظیفه اساسی خود بپردازد.

4 ـ تبیین اسلام و پاسداری از آن

3(مباحث اسلامی مباحث کلی است که در هر عصر و زمان نیاز به پیاده شدن مطابق مقتضیات زمان است. این امر زمانی ممکن است که افراد در قدم نخست اسلام را بشناسد و در قدم بعدی آن را مطابق نیازهای فعلی جامعه بیان نماید. حوزه روحانیون هم که وارث انبیاء هستند باید هدف اصلی و اساسی خود را همان مقصد انبیاء قرار دهند و در این هدف باید اسلام اصیل را تبیین کنند و مردم را به سوی آن دعوت نمایند و از انحراف جامعه و شکستن ارزش‌ها جلوگیری نمایند. امام معصوم ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «ارشاد جاهل برتر از نجات اسیر از دست کافر است».)

حوزه این امر خطیر را از رهگذر چند امر، انجام می دهد.

الف) آموزش و تربیت طلاب و روحانیون آشنایی به علوم دینی، چه علومی که مقدمه فهم دین اند و چه دانش هایی که به متن دین می پردازند مانند فقه، اصول، فلسفه، کلام، ادبیات، معانی، تاریخ، تفسیر، منطق و ... .

ب) پژوهش، تحقیق و تألیف کتب در زمینه تعمیق و ترویج معارف اسلامی و پاسداری از میراث علمای سلف و اقدام به نوآوری و گشودن فضاهای نو و عرصه های جدید. همچنین پاسخ گویی به شبهات علیه دین و دفاع از معارف اسلامی و توجه به مقتضیات زمان.

5 ـ تبلیغ دین و رساندن آن در سراسر جهان

4(امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «قَرَأتُ فی کتاب علی ـ علیه السّلام: اِنَّ اللهَ لَمْ یَأخُذْ عَلی الجُهّالِ عَهداً بِطَلَبِ العِلم حَتّی اَخَذَ عَلَی العُلَماء عَهْداً بِبَذلِ العِلم لِلْجُهّالِ لِاَنَّ العِلم قبل الجهل»)

امام صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: در کتاب جدّم امیرالمؤمنین خواندم که خداوند، پیش از آنکه برای تحصیل علم از جاهلان پیمان بگیرد، از علماء عهد گرفته که نسبت به جهّال بذل علم نمایند.

5(بدون شکّ علماء موظفند که مردم گمراه و منحرف را هدایت کنند و وظیفه دارند به دورترین نقاط سفر کرده و اگر زمینه فراهم است به هدایت انسانی بپردازند و وظیفه دینی و عقلی خود را انجام دهند.)

پی نوشت:

1. فیض حضور (متن سخنرانی در 14 و 15 مهرماه 79) دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1379، ص 6.

2. مطهری، مرتضی. پیرامون جمهوری اسلامی، صدرا، اول، 1364، صص 31 – 35.

3. مجلسی،‌ محمد باقر، بحار الانوار، جلد 2، ص 9، باب 8، روایت 18،

4. مجلسی،‌ محمد باقر. بحار الانوار، جلد 2، ص 67، باب 13، روایت 14.

5. مصباح یزدی، محمدتقی. مباحثی دربارة حوزه، انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزه علمیه قم، بهار 1376، ص 65 تا 75.

منبع: مرکز مطالعات و پاسخگویی شبهات مرکز مدیریت حوزه