آثار فردی و فرهنگی نماز

اگر جوانان بر اساس آنچه خداوند متعال خواسته نماز را اقامه نموده و آن را به پادارند، یقینا به تمامى آثار و برکات نماز که به بخشى از آن در پاسخ به سوال هاى گفته شد دست مى یابند، در خصوص نقش نماز در تربیت نسل نو باید گفت: این فریضه دینى پنج اثرعمده در تربیت نسل جوان ما ایفا مى نماید...

سوال

آثار نماز در جوانان چیست؟ و چه نقشى در تربیت نسل نو دارد؟

پاسخ

اگر جوانان بر اساس آنچه خداوند متعال خواسته نماز را اقامه نموده و آن را به پادارند، یقینا به تمامى آثار و برکات نماز که به بخشى از آن در پاسخ به سوال هاى گفته شد دست مى یابند که در اینجا به دلیل پرهیز از تکرار مباحث گذشته از ذکر مجدد این آثار و برکات خود دارى مى نمائیم. اما در خصوص نقش نماز در تربیت نسل نو باید گفت: این فریضه دینى پنج اثرعمده در تربیت نسل جوان ما ایفا مى نماید:

اول. توحید مدارى‏      

نتیجه تمامى تعالیم انبیاء و اولیاء در توحید خلاصه مى شود و بهترین ابزار یادآورى توحید و جارى نمودن آن در زندگى بشر نماز مى باشد. جوانى که در روز پنج نوبت نماز را اقامه مى کند و براى این که بتواند به مراتب عالى نماز دست پیدا کند خدا متعال را در تمامى عرصه هاى زندگى در نظرگیرد چنین جوانى همواره بر مدار توحید بوده و از آن منحرف نمى شود.

دوم. ایجاد انزجار و تنفر از گناه‏

از آنجا که نماز بازدارنده ازفحشا و منکر مى باشد، روح نمازگزار بیگانه با گناه تربیت مى شود، از همین رو اگر جوانى با نماز انس گرفته و آموزه هاى آنرا به خوبى فرا گرفته باشد، به خاطر روح پاکى که در این مسیر کسب نموده از آلوده شدن به هرگونه گناه و فحشا احساس تنفر نموده و از آن پرهیز مى نماید مانند کسى که سالیان سال شامه او با بوى خوش عطر انس گرفته باشد، چنین فردى با احساس کمترین بوى نامطلوبى منقلب شده و نسبت به آن احساس تنفر مى نماید و خود را سریع از آن دور مى کند.

سوم. کسب فضائل اخلاقى همچون تواضع و فروتنى‏

انسان نمازگزار به هنگام نماز در مقابل قدرت مطلق جهان، بارها پیشانى خود را بر خاک مى گذارد، سر خم کرده و اظهار ناتوانى و عجز مى نماید و این امر باعث از بین رفتن رذایل اخلاقیى همچون کبر و غرور و در مقابل رشد فضائل اخلاقى همچون تواضع و فروتنى مى گردد. از همین رو نسل جوانى که در محضر نماز تربیت یافته باشد نسلى سپاسگذار، متواضع و فروتن و بدور از هرگونه عجب و غرور خواهد بود.

چهارم. کنترل هیجانات کاذب با کسب آرامش قلبى از نماز

مقطع حساس جوانى همراه با فوران احساسات و هیجانات درونى باشد و به طور طبیعى بخشى از این هیجانات کاذب بوده و موجب بروز مشکلاتى براى این نسل مى گردد اما از آنجا که خداوند متعال در انس با نماز و یاد خودش آرامش و طمانینه قرار داده کما این که که فرموده است: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ).(1) (تنها با یاد خدا دلها آرامش مى یابد» لذا جوانانى که همراه با نماز رشد مى نمایند جوانانى با وقار، آرام و بدور از هرگونه هیجانات کاذب مى باشند. بررسى ها و تحقیقات به عمل آمده نیز نشان داده است که جوانان و نوجوانانى که گرایش به نماز دارند از میزان اعتماد به نفس و کنترل درونى بالا و هیجان خواهى کمى برخوردارند..(2)

پنجم. معرفى الگوهاى مناسب به نسل جوان‏

از ویژگى هاى دوران جوانى تحت تاثیر قرار گرفتن از الگوهاى گوناگون مى باشد جوان نمازگزار با گفتن «صراط الذین انعمت علیهم» در نماز خود از خداوند مى خواهند که الگویش را کسانى قرار دهد که مورد لطف او هستند، او را شناختند و به او عشق ورزیده اند، در راه او گام برداشته و استقامت کردند و از او جدا نشده اند. بر اساس آیه 69 سوره نساء که خداوند متعال فرموده است: «وَ مَنْ یطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِمْ مِنَ النَّبِیینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً».(3) (و کسى که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانى خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیقهاى خوبى هستند» کسانى که خداوند به آنها نعمت داده، عبارتند از: انبیا و شهدا و صدیقین و صالحان. و این همان معرفى الگوهاى مناسب در زندگى براى نسل نو مى باشد.

پی نوشت:

1.رعد، آیه 28.

2.این مساله نتیجه تحقیقاتى است که توسط آقاى امیرى در سال 1380 با جهت بررسى ویژگى شخصیتى و خانوادگى دانش آموزان مدارس راهنمایى پسرانه منطقه جى شهراصفهان که گرایش به نماز دارند صورت پذیرفته است و در کتاب:» بررسى شیوه هاى تشویق و ترغیب کودکان و نوجوانان به نماز جماعت- نویسنده: ملیحه اسلامیان» درج گردیده است.

3.نساء، آیه 69.