سرّ تسبیحات اربعه

حضرت حسن بن علی بن ابی طالب علیهما السّلام، حضرت فرمودند: چند نفر یهودی محضر رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله رسیدند دانشمندترین آنها به حضرت عرض کرد: بفرمایید تفسیر: سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر چیست؟

نبی اکرم صلّی اللَّه علیه و آله فرمودند: خداوند عزّ و جلّ می داند که بنی آدم بر خدا دروغ می بندند لذا فرموده: سبحان اللَّه یعنی خدا منزّه و مبرّا است از آنچه انسانها می گویند.

و امّا الحمد للَّه: خداوند عزّ و جلّ می داند که بندگان شکر نعمتش را اداء نمی کنند لذا پیش از آن که بندگان او را حمد کنند او خودش را ستوده و این حمد الهی و ستودنش اوّلین کلامی است که اگر نمی بود هرگز خدا به احدی نعمتی نمی داد.

و عبارت لا اله الّا اللَّه یعنی شهادت به وحدانیت حقّ تعالی، اعمال بندگان قبول نمی شود مگر به آن و این کلمه تقوی است که در روز قیامت ترازوی عمل به واسطه اش سنگین می شود.

و امّا اللَّه اکبر: بالاترین کلمات و نزد خدا محبوب ترین آنها است یعنی شیئی در عالم وجود بزرگتر از حقّ تعالی نیست و نماز صحیحا واقع نمی شود مگر به واسطه آن زیرا نماز بر خداوند عزیز و ارجمند است و اللَّه اسم عزیز و ارجمند حقّ عزّ و جلّ می باشد.

یهودی گفت: ای محمّد راست گفتی، پاداش کسی که این کلمات را بگوید چیست؟

حضرت فرمودند: هنگامی که بنده بگوید: سبحان اللَّه تمام موجودات زیر عرش با او خدا را تسبیح می کنند پس حقّ تعالی به گوینده اش ده مقابل اجر و ثواب می دهد و زمانی که بگوید: الحمد للَّه، حقّ تعالی نعمت های دنیا در حالی که وصل به نعمت های آخرت شده اند را به او ارزانی می فرماید و این کلمه، کلمه ای است که هر گاه اهل بهشت داخل آن می شوند بر زبان جاری می سازند و تمام کلماتی که در دنیا شخص می گوید قطع و محو شده مگر الحمد للَّه و همین معنا مراد حقّ تعالی از آیه شریفه است که می فرماید:

دَعْواهُمْ فِیها سُبْحانَک اللَّهُمَّ وَ تَحِیتُهُمْ فِیها سَلامٌ وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ (در بهشت زبان شوق به تسبیح و تقدیس خدا گشایند که بار الها تو از هر نقص و آلایش پاک و منزّهی و ثنای آنها در بهشت سلامت ابدی می بخشد و آخرین سخنشان حمد پروردگار عالمیان است).

و امّا لا اله الّا اللَّه، پاداش آن بهشت است و همین معنا را حقّ تعالی در قرآن فرموده:

هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ^[1] (آیا جزاء و پاداش احسان غیر از احسان است) حضرت فرمود: آیا جزاء کسی که بگوید لا اله الّا اللَّه غیر از بهشت می باشد.

یهودی گفت: ای محمّد راست گفتی.

پی نوشت

[1] الرّحمن: 60