اسباب آمرزش الهی - توبه

آیه:

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَی اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسَی رَبُّکمْ أَن یکفِّرَ عَنکمْ سِیئَاتِکمْ وَیدْخِلَکمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ یوْمَ لَا یخْزِی اللَّهُ النَّبِی وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یسْعَی بَینَ أَیدِیهمْ وَبِأَیمَانِهِمْ یقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّک عَلَی کلِّ شَی ءٍقَدِیرٌ[1]

ترجمه:

ای کسانی که ایمان آورده اید! با توبه ای نیک (و خالصانه واستوار) به سوی خدا بازگردید؛ امید است که پروردگار شما بدی هایتان را از شما بزداید و شما را در بوستان های (بهشتی) وارد کند که از زیر [درختان] ش نهرها روان است، در روزی که خدا پیامبر و کسانی را که با او ایمان آوردند رسوا نمی کند؛ درحالی که نورشان پیش رویشان و در سمت راستشان شتابان می رود، می گویند: « [ای ] پروردگار ما! نور ما را برای ما تمام کن و ما را بیامرز! [چرا] که تو بر هر چیزی توانا هستی.»

نکته ها و اشاره ها:

1.«توبه» به معنای پشیمانی از گناه و بازگشت به سوی خداست؛ یعنی شخص به طور کامل از کرده ی خود پشیمان شود و تصمیم بگیرد که در آینده به سوی آن گناه باز نگردد. نشانه ی این توبه گفتن استغفار و طلب آمرزش است، بنابراین ارکان توبه پنج چیز است: پشیمانی، ترک گناه، تصمیم بر ترک آن در آینده، استغفار و جبران گذشته.

2.«نَصُوح» به معنای خیرخواهی خالصانه و گاهی به معنای محکم کاری است؛ زیرا خیرخواهی واقعی باید همراه با محکم کاری باشد.

بنابراین توبه ی نصوح آن است که خالص و محکم باشد و ارکان پنج گانه ی توبه در آن رعایت شود، یعنی توبه ای کامل باشد.

3.حکایت شده که معاذ بن جَبَل از پیامبر صلی الله علیه و آله درباره ی توبه ی نصوح پرسید و حضرت فرمود:

 (توبه نصوح) آن است که شخص توبه کننده به سوی گناه بازنگردد، همان طورکه شیر به پستان بازنمی گردد.[2]

توبه ی نصوح آن است که انقلابی در انسان ایجاد کند که راه بازگشت به گذشته را ببندد.

4.توبه یکی از درهای رحمتی است که خدا به روی بندگان خود گشوده است تا به سوی او بازگردند و ناامید نشوند.

 بیا که دوش به مستی، سروش عالَم غیب نوید داد که عام است فیض رحمت او

 (حافظ)

از امام باقر علیه السلام روایت شده که خدا نسبت به توبه ی بنده اش بیش تر شاد می شود از کسی که در شب تاریکی مرکب و توشه ی خود را گم کرده و آن را می یابد.[3]

و در حدیث دیگری از آن حضرت آمده است:

کسی که از گناهی توبه کند، هم چون کسی است که اصلًا گناه نکرده است، ولی کسی که به گناه خود ادامه می دهد و «استغفر اللَّه» می گوید، همانند کسی است که ریشخند می کند.[4]

5.توبه ی نصوح پنج نتیجه و فایده دارد:

الف) آمرزش گناهان وپوشیده شدن بدی های انسان.

ب) ورود به بهشت پرنعمت.

ج) رسوا نشدن در روزی که پرده ها کنار می رود و حقایق و اعمال مردم آشکار می شود و گناهکاران رسوا می شوند. در آن روز پیامبر صلی الله علیه و آله و مؤمنان آبرومند می مانند.

د) در رستاخیز نور ایمان و عمل شایسته ی مؤمنان توبه کار، همراه آنان است و مسیر آنان را به سوی بهشت روشن می کند.

ه) توجه مؤمنان توبه کار به خدا بیش تر می شود و روبه درگاه الهی می آورند و از او تقاضای آمرزش و تکمیل نور خود را می کنند.

6.مقصود از نوری که در رستاخیز از جلو و سمت راست مؤمنان در حرکت است، چیست؟

این همان نور ایمان و اعمال شایسته ی مؤمنان است که در رستاخیز آنان را به سوی بهشت راه نمایی می کند، همان طور که مؤمنان در دنیا در پر تو نور ایمان و کارهای نیک در راه راست گام برمی داشتند.[5]

آموزه ها و پیام ها:

1.خالصانه به سوی خدا بازگردید و ترک گناه کنید.

2.هرکس آمرزش و بهشت می خواهد، توبه ای خالص و استوارکند.

3.اگر خواری رستاخیز را نمی خواهید، ایمان بیاورید (و توبه ی نصوح کنید).

4.ایمان و توبه در رستاخیز به انسان نور می دهد.

5.از خدا آمرزش و نور کامل بخواهید.

پی نوشت:

[1] سوره تحریم، آیه 8

[2]  تفسیر مجمع البیان، ج 10، ص 478؛ الدر المنثور، ج 6، ص 245 و تفسیر قرطبى، ج 18، ص 197.

[3]  اصول کافى، ج 2، ص 435، باب التوبه، ح 8؛ بحارالانوار، ج 6، ص 40 و وسائل الشیعه، ج 16، ص 73.

[4]  اصول کافى، همان جا؛ بحارالانوار، ج 6، ص 41 و وسائل الشیعه، ج 16، ص 74.

[5]  مشابه این آیه در سوره‏ى حدید، آیه‏ى 12 آمده است.