شنبه, ۱۳ خرداد ۱۳۹۶، ۰۹:۰۹ ق.ظ
«رمضونیکه»؛ نماد مهرورزی و نوع‌دوستی مردم سیستان
یکی از سنت‌های زیبای مردم سیستان در ماه مبارک رمضان، سنت رمضان‌خوانی است که در گویش محلی به آن «رمضونیکه» می‌گویند؛ «رمضونیکه» در سیستان سابقه‌ای به قدمت اسلام؛ یعنی ۱۴۰۰ سال دارد و نمادی از مهرورزی و نوع‌دوستی مردم سیستان است.
سیستان و بلوچستان، ماه رمضان، ماه گشودن شدن درهای رحمت الهی و ماه دعوت عاشقانه معبود است؛ ماهی که در آن عبد به‌دنبال معبود و عاشق به‌دنبال معشوق می‌گردد.
ایرانیان مسلمان، در هر کجای این خاک پهناور، سنت‌هایی ویژه این ماه مبارک دارند که بر زیبایی و برکت آن افزوده است. منطقه سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان نیز که مردمی مذهبی و پایبند به سنت‌های دینی و ملی دارد، از این قاعده مستثنی نیست.
یکی از سنت‌های زیبای مردم سیستان در ماه مبارک رمضان، سنت رمضان‌خوانی است که در گویش محلی به آن «رمضونیکه» می‌گویند. «رمضونیکه» در سیستان سابقه‌ای به قدمت اسلام، یعنی ۱۴۰۰ سال دارد و نمادی از مهرورزی و نوع‌دوستی مردم سیستان است.
رضا کیخا آریا، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان زابل در این خصوص به خبرنگار ما گفت: آیین رمضونیکه از ۱۳ ماه مبارک رمضان آغاز و تا شب قبل از ضربت خوردن حضرت علی(ع) (شب نوزدهم ماه مبارک) ادامه دارد و فلسفه آن جمع‌آوری کمک برای مستمندان و نیازمندان است.
رئیس اداره میراث فرهنگی زابل افزود: در زمان قدیم، این سنت جمع‌آوری غذا و یا کمک‌های مالی برای مردم نیازمند، از آداب و رسوم عیاران منطقه سیستان بوده است که بعدها توسط مردم دنبال شد.
وی بیان کرد: در گذشته این آیین توسط ریش‌سفیدان و بزرگان صورت می‌گرفت، اما امروزه توسط جوان‌ترها انجام می‌شود؛ به این صورت که عده‌ای از جوانان و نوجوانان محله دور هم جمع شده، اشعاری در مدح حضرت علی می‌خوانند و آمدن ماه مبارک رمضان را نوید می‌دهند. مردم نیز در حد بضاعت خود هدایایی شامل گندم، آرد، خرما، نان، پول و غیره به آنان می‌دادند. سپس این کمک‌ها میان مستمندان و یتیمان توزیع می‌شود.
وقتی رمضان‌خوانان به در منزلی می‌رسند، به دستور و یا پیشنهاد سردسته خود، اول صلوات فرستاده و پس از آن شروع به خواندن شعر می‌کنند. آنقدر ادامه می‌دهند تا صاحبخانه چیزی به‌عنوان خوش خبری به آنان بدهد. شعرهایی از این دست:
«مَلمَل آوَردَه ماهِ رِمَضو
روزَه می‌گیره مَع خورد و کَلو
روزَه می‌گیرِه لاغر مِشَوِ
روزَه مِخوارِه کافَر مِشَوِ
رمضو الله ، الله رمضو ؛ رمضو الله خوش ماه خدا
رِمَضو آمد مهمانش کُنِه
خروسِ یَک سالَه رَ قُربانَش کُنِه
خروسِ یَک سالَه کِه چیزِ نَمِشَه
گو و گوسالَه رَ قربانش کُنِه
رمضو الله ، الله رمضو؛ رمضو الله خوش ماه خدا»
احمد ملایی، سرپرست مرکز علمی ـ کاربردی جهاد دانشگاهی سیستان و بلوچستان نیز در این خصوص اظهار کرد: نکته جالب در سنت حسنه رمضونیکه، تقارن آغاز آن با ایامی است که در میانه ماه مبارک قرار دارد و به نوعی مختص کمک به ایتام است؛ اغلب ریش‌سفیدان تاریخ و زمان «رَمَضونیکه» را از ۱۴ تا ۱۹ رمضان عنوان کرده‌اند و این ایام در واقع مختص ایتام و مستمندان است.
وی ادامه داد: در این سنت حسنه، گروهی از جوانان و جوانمردان برای جمع‌آوری کمک دور هم جمع می‌شوند؛ این امر در واقع پرورش روحیه نوع‌دوستی و کمک به مستمندان در باطن جوانان خداجوی منطقه است. این عمل یادآور جوانمردی و عیاری است که میان مردم سیستان از دیرباز مشهور بوده است.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: در اشعار «رَمَضونیکه» خوانندگان برای صاحبان خانه، عاقبت به خیری را آرزو می‌کنند و در پایان خواسته خود را ذکر می‌کنند؛ اگر صاحبخانه تمکن مالی نداشته باشد، به گرفتن کاسه آبی قناعت می‌کنند.
گفتنی است، بهمن‌ماه ۹۱، این اثر معنوی سیستان و بلوچستان پس از بررسی در هفتمین اجلاس شورای عالی سیاست‌گذاری ثبت کشور که در شهرستان شاهرود برگزار شد، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
ایرانیان مسلمان، در هر کجای این خاک پهناور، سنت‌هایی ویژه این ماه مبارک دارند که بر زیبایی و برکت آن افزوده است. منطقه سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان نیز که مردمی مذهبی و پایبند به سنت‌های دینی و ملی دارد، از این قاعده مستثنی نیست.
یکی از سنت‌های زیبای مردم سیستان در ماه مبارک رمضان، سنت رمضان‌خوانی است که در گویش محلی به آن «رمضونیکه» می‌گویند. «رمضونیکه» در سیستان سابقه‌ای به قدمت اسلام، یعنی ۱۴۰۰ سال دارد و نمادی از مهرورزی و نوع‌دوستی مردم سیستان است.
رضا کیخا آریا، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان زابل در این خصوص به خبرنگار ما گفت: آیین رمضونیکه از ۱۳ ماه مبارک رمضان آغاز و تا شب قبل از ضربت خوردن حضرت علی(ع) (شب نوزدهم ماه مبارک) ادامه دارد و فلسفه آن جمع‌آوری کمک برای مستمندان و نیازمندان است.
رئیس اداره میراث فرهنگی زابل افزود: در زمان قدیم، این سنت جمع‌آوری غذا و یا کمک‌های مالی برای مردم نیازمند، از آداب و رسوم عیاران منطقه سیستان بوده است که بعدها توسط مردم دنبال شد.
وی بیان کرد: در گذشته این آیین توسط ریش‌سفیدان و بزرگان صورت می‌گرفت، اما امروزه توسط جوان‌ترها انجام می‌شود؛ به این صورت که عده‌ای از جوانان و نوجوانان محله دور هم جمع شده، اشعاری در مدح حضرت علی می‌خوانند و آمدن ماه مبارک رمضان را نوید می‌دهند. مردم نیز در حد بضاعت خود هدایایی شامل گندم، آرد، خرما، نان، پول و غیره به آنان می‌دادند. سپس این کمک‌ها میان مستمندان و یتیمان توزیع می‌شود.
وقتی رمضان‌خوانان به در منزلی می‌رسند، به دستور و یا پیشنهاد سردسته خود، اول صلوات فرستاده و پس از آن شروع به خواندن شعر می‌کنند. آنقدر ادامه می‌دهند تا صاحبخانه چیزی به‌عنوان خوش خبری به آنان بدهد. شعرهایی از این دست:
«مَلمَل آوَردَه ماهِ رِمَضو
روزَه می‌گیره مَع خورد و کَلو
روزَه می‌گیرِه لاغر مِشَوِ
روزَه مِخوارِه کافَر مِشَوِ
رمضو الله ، الله رمضو ؛ رمضو الله خوش ماه خدا
رِمَضو آمد مهمانش کُنِه
خروسِ یَک سالَه رَ قُربانَش کُنِه
خروسِ یَک سالَه کِه چیزِ نَمِشَه
گو و گوسالَه رَ قربانش کُنِه
رمضو الله ، الله رمضو؛ رمضو الله خوش ماه خدا»
احمد ملایی، سرپرست مرکز علمی ـ کاربردی جهاد دانشگاهی سیستان و بلوچستان نیز در این خصوص اظهار کرد: نکته جالب در سنت حسنه رمضونیکه، تقارن آغاز آن با ایامی است که در میانه ماه مبارک قرار دارد و به نوعی مختص کمک به ایتام است؛ اغلب ریش‌سفیدان تاریخ و زمان «رَمَضونیکه» را از ۱۴ تا ۱۹ رمضان عنوان کرده‌اند و این ایام در واقع مختص ایتام و مستمندان است.
وی ادامه داد: در این سنت حسنه، گروهی از جوانان و جوانمردان برای جمع‌آوری کمک دور هم جمع می‌شوند؛ این امر در واقع پرورش روحیه نوع‌دوستی و کمک به مستمندان در باطن جوانان خداجوی منطقه است. این عمل یادآور جوانمردی و عیاری است که میان مردم سیستان از دیرباز مشهور بوده است.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: در اشعار «رَمَضونیکه» خوانندگان برای صاحبان خانه، عاقبت به خیری را آرزو می‌کنند و در پایان خواسته خود را ذکر می‌کنند؛ اگر صاحبخانه تمکن مالی نداشته باشد، به گرفتن کاسه آبی قناعت می‌کنند.
گفتنی است، بهمن‌ماه ۹۱، این اثر معنوی سیستان و بلوچستان پس از بررسی در هفتمین اجلاس شورای عالی سیاست‌گذاری ثبت کشور که در شهرستان شاهرود برگزار شد، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
