صلوات کلید استجابت دعا
آیه:
إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَی النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلَّوا عَلَیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیماً[1]
ترجمه:
در حقیقت، خدا و فرشتگانش بر پیامبر دعا (: صلوات) می فرستند؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، بر او دعا (: صلوات) بفرستید و به طور کامل سلام کنید (و کاملًا تسلیم او باشید).
نکات و اشارت:
1.«صلوات» در اصل به معنای دعاست و هرگاه به خدا نسبت داده شود، به معنای فرستادن رحمت است و هرگاه به فرشتگان و مؤمنان نسبت داده شود، به معنای طلب رحمت است.[2]
2.در این آیه نخست با فعل مضارع از صلوات خدا و فرشتگان بر پیامبر صلی الله علیه و آله یاد شده است تا نشان دهد که آنان به طور مستمر بر ایشان صلوات می فرستند و مؤمنان از این کار خدا و فرشتگان الگو بگیرند و از آنان پیروی کنند و بر پیامبر صلوات بفرستند.
3.مقصود از «تسلیم» در این آیه سلام فرستادن بر پیامبر صلی الله علیه و آله و تقاضای سلامتی برای ایشان است و یا تسلیم مسلمانان در برابر دستورات ایشان است. البته معنای اول با لغت سازگارتر است و معنای دوم در احادیث اهل بیت علیهم السلام آمده است.[3] که جمع آن در تسلیم قولی و عملی در برابر پیامبر صلی الله علیه و آله است.
4.این آیه مقام والای پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را نزد خدا و فرشتگان نشان می دهد که همگی بر او درود و رحمت می فرستند.
5.صلوات فرستادن بر پیامبر صلی الله علیه و آله در تشهد نماز بر مسلمانان واجب و در غیر آن مستحب است [4] و حتی در حدیثی از عایشه حکایت شده که پیامبر فرمود: «نماز بدون طهارت و صلوات بر من قبول نمی شود».[5]
6.در روایات متعددی از شیعه و سنی آمده است که
مردی خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله رسید و عرض کرد: روش سلام کردن بر شما را می دانیم اما چگونه بر شما صلوات بفرستیم؟
حضرت فرمود: بگو: «اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم انک حمید مجید، اللهم بارک علی محمد وعلی آل محمد کما بارکت علی ابراهیم وآل ابراهیم انک حمید مجید».[6]
- ۱. در برخی احادیث از صلوات ناقص (یعنی: اللهم صل علی محمد) منع شده و دستور داده اند که بگویید: اللهم صل علی محمد وآل محمد.[7]
آموزه ها و پیام ها:
1.از صدر تا ذیل هستی به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله احترام می گذارند و به او درود می فرستند (شما هم این گونه باشید).
2.سلام و صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله شیوه ای الهی است.
3.از صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله غفلت نکنید.
پی نوشت:
[1] سوره احزاب، آیه 56
[2] المفردات فى غریب القرآن.
[3] تفسیر مجمع البیان، ج 8، ص 578؛ تفسیر نمونه، ج 17، ص 415- 416 و الدرالمنثور، ج 5، ص 216.
[4] فقهاى شیعه صلوات را در نماز واجب مىدانند و نیز شافعى و احمد در یکى از دو قولشاز اهل سنت آن را در تشهد دوم واجب مىداند( تذکرة الفقهاء، ج 1، ص 126).
[5] .« لاتقبل الصلوة الّا بطهور وبالصلوة علىّ»( بحارالانوار، ج 82، ص 278).
[6] ر. ک: تفسیر ابوحمزه ثمالى، ص 269؛ تفسیر مجمع البیان، ج 8، ص 579؛ بحارالانوار، ج 17، ص 19؛ درّ المنثور، ج 5، ص 216؛ صحیح بخارى، ج 6، ص 51 و صحیح مسلم، ج 1، ص 305.
[7] صواعق، ص 144.
