آزار همسایه
ضرر و زیان رساندن و آزار دادن هر مؤمنی از گناهان کبیره محسوب می شود. در باب همسایه، این گناه حرمت شدیدتری داشته و حتی سایر همسایگان از ادیان دیگر را نیز شامل می شود.
به روایاتی در این باره توجه فرمایید:
قال رسول الله صلی اللَّه علیه و آله: مَنْ کانَ یؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیوْمِ الْآخِرِ فَلا یؤَذی جارَهُ.[1]
کسی که به خدا و روز قیامت ایمان دارد، همسایه اش را نمی آزارد.
و ایضا عنه صلی اللَّه علیه و آله: مَنْ آذی جارَهُ حَرَّم اللَّهُ عَلَیهِ ریحَ الْجَنَّةِ وَ مَأواهُ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصیرُ وَ مَنْ ضَیعَ حَقَّ جارِهِ فَلَیسَ مِنَّا.[2]
کسی که همسایه اش را بیازارد، خداوند بوی بهشت را بر او حرام می دارد، و جایگاه او جهنم و چه بد سرنوشتی است، و کسی که حق همسایه اش را ضایع کند از ما نیست.
به پیامبر صلی اللَّه علیه و آله عرضه داشتند، زنی شب ها به عبادت سپری می کند و صدقه می دهد ولی با زبانش همسایگان را می آزارد، حضرت فرمودند:
لا خَیرَ فیها هِی مِنْ اهْلِ النَّارِ.[3]
خیری در او نیست، او اهل آتش است.
البته یکی از محسنات، صبر در بدی همسایه بد است و اصولًا چنین صبری در روایات حسن همجواری شمرده شده است. امام باقر علیه السلام می فرماید: شخصی شکوه از همسایه اش نزد رسول خدا نمود، آن حضرت وی را سفارش به صبر کرد، بار دگر نیز شکوه آورد و باز پیامبر خدا صلی اللَّه علیه و آله او را دعوت به صبر نمود.
قال الکاظم علیه السلام لَیسَ حُسْنُ الْجَوارِ کفُّ الْاذی وَلکنْ حُسْنُ الْجَوارِ صَبْرُک عَلَی الْاذی.[4]
نیکویی با همسایه، آزار نرسانیدن نیست بلکه نیکی با همسایه، صبر بر آزار اوست.
به این روایت مهم و البته عجیب در این زمینه توجه کنید.
قال الصادق علیه السلام: ما کانَ وَ لا یکونُ وَ لَیسَ بِکائِنٍ مُؤْمِنٌ الّا وَلَهُ جارٌ یؤذیهِ وَ لَوْ انَّ مُؤْمِناً فی جَزیرَةٍ مِنْ جَزائِرِ الْبَحْرِ لَبَعَثَ اللَّهُ لَهُ مَنْ یؤْذیهِ.[5]
میسر نشده و نمی شود و نخواهد شد برای مؤمنی مگر اینکه همسایه ای داشته باشد که او را بیازارد و حتی اگر مؤمنی در جزیره ای از جزایر دریا زندگی کند، خداوند کسی را بر می انگیزد تا او را آزار دهد.
امام باقر علیه السلام می فرماید: همسایه بد کمر انسان را می شکند. توجه کنید.
مِنَ الْقَوْاصِمِ الَّتی تَقْصِمُ الظَّهْرَ جارُالسُّوءِ، انْ رَای حَسَنَةً اخْفاها وَانْ رَای سَیئَةً افْشاها.[6]
از چیزهای شکننده ای که کمر را می شکند، همسایه بد است، همسایه ای که اگر خوبی بیند مخفی کند و بدی می بیند افشا می نماید.
گویند: اسب خوبی برای سلطانی به هدیه آوردند، سلطان به اصحاب خویش گفت؟ این اسب برای چه خوب است؟ اطرافیان هر کدام چیزی گفتند، یکی گفت: برای شکار، دیگری گفت: برای اسب دوانی و.. . سلطان هیچ کدام را نپسندید و گفت: این اسب برای فرار از زن بد و همسایه بد، خوب است.
از اثرات سوء همسایه بد همین بس که هنگام خرید خانه، ابتدا بایست سراغ موقعیت خانه و کیفیت آن و نیز قیمت و ارزش منزل نرفت، بلکه اولین سؤال بایستی از همسایگان آن منزل باشد.
شخصی نزد حضرت رسالت صلی اللَّه علیه و آله آمد و عرض کرد: می خواهم خانه ای بخرم، کجا خریداری کنم؟ حضرت فرمودند:
الْجَوارُ ثُمَّ الدَّارُ، الرَّفیقُ ثُمَّ السَّفَرُ.[7]
اوّل همسایگان سپس خانه، اوّل رفیق سپس سفر.
روابط همسایگان در زمانه ما
زندگی عصر صنعت و تکنولوژی با همه فن آوری ها و نوآوری ها برای تهیه امکانات رفاهی برای بشر، چنان انسان را به خود مشغول داشته که او را از همه ارزش های اصیل جدا نموده و بیگانه ساخته است. امروزه دیگر خبری از ارتباط بین اقوام و بستگان چون گذشته وجود ندارد و همسایگان در شهرهای بزرگ گاه همدیگر را نمی شناسند چه رسد به اینکه ارتباطی با یکدیگر داشته و یا نیازهای هم را برطرف سازند.
بارها در جراید خوانده ایم که همسایه ای از بوی تعفن منزل همسایه خویش متأذی می شود و به مأمورین انتظامی شکوه می کند و آنها پس از طی مراحلی وارد منزل همسایه شده و در مقابل بدنی که چندین روز است که از مرگ وی گذشته است و یا در مقابل اجسادی که قلع و قمع گشته اند، روبرو می شوند.
پی نوشت ها
