غشّ در معامله
یکی از مصادیق کم فروشی غشّ در معامله است. غشّ اصطلاحاً آمیخته کردن چیزی سالم با معیوب یا درجه یک با درجه دو، و یا پوشاندن عیب جنس و فروش آن به عنوان مبیع مرغوب می باشد.
غشّ کننده کالائی که عرفاً ارزش برابری با ثمن را ندارد می فروشد، و لذا در واقع کالا در مقابل جزئی از پول قرار می گیرد و این مصداق بارزی از کم فروشی است.
روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله از بازار مدینه می گذشتند، به غذائی که جلوه می نمود بر خوردند و آن را پاکیزه یافتند، و از قیمتش پرسیدند، خدای تبارک و تعالی به وی وحی رساند که دست به زیر کالا ببرد، حضرت چنین کرد و جنسی پست یافت.
فروشنده چهره های زیبای کالا را بالا گذاشته بود و ردیف های زیرین رااز جنس نامرغوب پر کرده بود، حضرت به صاحب کالا فرمودند:
«ما اراک الّا وَ قَدْ جَمَعْتَ خِیانةً وَ غِشّاً لِلْمُسْلِمینَ»[1]
نمی بینم تو را مگر اینکه، خیانت و غشّ به مسلمانان را با هم جمع کرده ای.
پیامبر صریحاً از مخلوط کردن شیر با آب و عطر با چیزی دیگر نهی می فرمود:
قال الصادق علیه السلام:
«نَهی رَسُولُ اللَّه صلی الله علیه و آله انْ یشابَ اللَّبَنُ بِالْماءِ لِلْبَیعِ»[2]
رسول خدا صلی الله علیه و آله، نهی می فرمود از اینکه شیر را با آب برای فروش مخلوط کنند.
آن حضرت به «زینب عطر فروش» می فرماید:
«اذا بِعْتِ فَاحْسِنی وَ لاتَغُشّی فَانَّهُ اتْقی (لِلّهِ) وَ ابْقی لِلْمالِ»[3]
وقتی می فروشی به نیک بفروش و غشّ مکن که آن سبب تقوای الهی و موجب بقاء سرمایه است.
مستفاد از این خبر این است که غشّ موجب زوال مال می گردد.
گویند:
شیر فروش هر صبح شیر را با آب مخلوط می نمود و به عنوان شیر خالص می فروخت، از قضا روزی سیل آمد و گاو را با خود برد. شیرفروش به شدّت سر بفکر داشت و زانوی غم در بغل گرفته بود و برای یگانه سرمایه اش اندوهگین بود، دختر زیرکش پدر را دلداری داد و گفت: آبی که همه عمر در شیر می ریختی، اینک جمع شد و گاو را با خود برد!
در همین باره امام صادق علیه السلام می فرماید:
«ایاک وَ الغِشَّ فَانَّهُ مَنْ غَشَّ غُشَّ فی مالِهِ فَانْ لَمْ یکنْ لَهُ مالٌ غُشَّ فی اهْلِهِ»[4]
از غشّ بپرهیز که هرکس غشّ کند در مالش غشّ می شود و اگر سرمایه ای نداشته باشد در اهلش(عیالش) غشّ می شود.
انسانی که می توانست دعای ملائک را شامل حال خود کند، با انجام چنین گناهی برای جلب سرمایه دنیوی دائماً تحت نفرین آنان قرار می گیرد.
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:
«مَنْ باعَ عَیباً لَمْ یبَینْهُ لَمْ یزَلْ فی مَقْتِ اللَّهِ وَ لَمْ تَزَلِ الْمَلائِکةُ تَلْعَنُهُ»[5]
کسی که کالائی معیوب را بفروشد و عیب آن را آشکار ننماید، دائماً در غضب خداست و همیشه مورد لعن ملائک است.
و اینک عذاب اخروی غشّ را ملاحظه فرمائید.
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:
«وَ مَنْ غَشَّ مُسْلِماً فی شِراءٍ اوْ بَیعٍ فَلَیسَ مِنَّا وَ یحْشَرُ یوَمَ الْقِیمَةِ مَعَ الْیهُودِ لِانَّهُمْ اغَشُّ الْخَلقِ لِلْمُسلِمینَ»[6]
کسی که در خرید و فروش با مسلمانی غشّ کند، از ما نیست، و روز قیامت با یهود محشور می شود چون آنان غشّ کننده ترین مردم با مسلمانان بودند.
پی نوشت ها
