چگونه از گناه کبیره توبه کنیم؟
چگونه از گناه کبیره توبه کنیم؟
توبه دارای ارکان و مراحلی است که ما ابتدا اقسام گناه را ذکر می کنیم و سپس ارکان و مراحل توبه از گناه کبیره را ذکر می کنیم.
اقسام گناه
گناهانی را که ممکن است انسان مرتکب شود می توان به سه دسته تقسیم کرد:
الف. ستم به خویشتن
یعنی انسان از این ناحیه به جان، مال و حیثیت خویش صدمه زده و موجب عدم پیشرفت یا فقر و عقب افتادگی و گرفتاری خود شده است. امیرالمؤمنین علی علیه السلام در دعای کمیل از آن تعبیر به « ظلم به نفس » می کند . در این گونه موارد، گرچه گنهکار در حق خود ظلم کرده، ولی چون معمولا پای شخص دیگر و حق دیگری در بین نیست، با استغفار و جبران خطاها و ضررها، آسانتر می توان از آنها توبه کرد و راه خیر و صلاح و سعادت دنیوی و اخروی را در پیش گرفت.پس برای توبه از این گونه گناهان ، راه جبران آنها را باید شناخت وعمل کرد.
ب. حق الله
فطرت پاک و سالمی که خداوند در نهاد انسان قرار داده، اعضاء و جوارح و نعمتهای فراوان مادی و معنوی، پانزده میلیارد سلولی که در مغز اوست و سرانجام «ارسال رسل و انزال کتب» همه برای پویایی و سعادت اوست، اما با تأسف آدمی بر اثر تأثیرپذیری از عوامل درونی و بیرونی، همه این نعمتها را نادیده انگاشته و راه تمرد و عصیان را در پیش می گیرد!
اما راه کارتوبه، که برای این دسته گناهان وجود دارد این است که: اگر شرک و کفر صورت گرفته، باید «توحید» و یکتاپرستی را جایگزین آن نمود، و اگر در احکام و فروع دین کوتاهی و تعلل شده, باید به تکمیل و جبران آنچه از دست رفته اقدام کند . نمازوروزه ای، اگر فوت شده قضا کند ودر انجام آنها کوتاهی وتعلل نکند وبه این خیال که خدا اورا می بخشد، در انجام واجبات وترک محرمات سستی نکند؛ شخص سهل انگار، مستحق عذاب است مگر این که واقعا توبه کند وتوبه اش هم این است که تا وقتی خدا به او، از جهت جسمی ، توان تدارکش را داده، نمازها وروزه هایش را قضاکند ودیگر واجباتش رانیز انجام دهد .
ج: حق الناس
شرایط توبه در «حق الناس» سنگین تر از توبه در «حق الله» است و این گناه, یعنی تجاوز به حقوق دیگران را امام علی(علیه السلام) از آن به مظالم العباد (کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۴۴۳) و امام زین العابدین(علیه السلام) به «تضییع حقوق الاخوان» (مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۴۱۵) یاد کرده اند.
در روایت آمده: پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله) به خانه کعبه نگاه کرد، آن را مورد تعظیم قرار داد و سپس خطاب به کعبه ، ادامه داد: حق واحترام یک مؤمن از تو بالاتر است، چون خداوند خانه کعبه را دارای یک احترام و عظمت دانست درحالی که راجع به مؤمن سه چیز را مورد احترام قرار داده: «مال-خون-آبرو (یعنی به مؤمن نباید بدگمان شد)» (همان، ج۶۷، ص۷۱) ؛
بنابراین اولا، چون مال مؤمن محترم است ، راه توبه اش این است که آنچنان دربه دست آوردن مال دقت کنی که حق کسی درمال تو نیاید واز شرکت در کاری که مال شبهه ومخلوط به مال دیگران (مال مخلوط به حرام) است، پرهیز کنی واز اموالی که در دست داری ، باریزبینی حرامش را از حلالش جدا کنی ، وبه صاحبانش برگردانی .
وثانیا ؛ چون خون مؤمن محترم است ، باید مراقب کرد، که مبادا در ریختن خون مؤمنی مستقیم ویاحتی غیر مستقیم شرکت نداشته باشد واگرچنین گناهی درنامه عملش هست، راه توبه اش را طی کند .
وثالثا ؛ چون آبروی مؤمن ، محترم است ؛ پس بسیار دقت کند که زبانش چه میگوید وچه ها گفته ! نکند بازبانش غیبتی کرده ویا سخن چینی نموده ویا تهمتی زده ویا… خلاصه آبروی شخصی را به گونه ای برده باشد ، حتی اگر آبروی شخص درنزد فقط یک نفر هم ریخته شده باشد! باز هم برای آن توبه لازم را باید انجام دهد،مثل اینکه ، اول از شخص غیبت شده ، رضایت بطلبد وسپس به درگاه خدا ندبه کند وطلب بخشش کند.
هرکدام ازاقسام گناهان بالا بوده باشد ، برای آن، باید سختی تدارک آن گناه را بچشد ، والا سختی بعدش بیشتر است
