حرمت ترک حج
چشم: عامل ترک حج کیست؟
پا: ترک حج عوامل زیادی دارد که یکی از آنها منم.
چشم: بلکه بفرمائید: عامل عمده آنها منم زیرا حج بوسیله شما انجام می گیرد.
پا: یعنی شما می فرمائید کسی که پا ندارد نمی تواند حج کند؟
چشم: عامل ترک حج کیست؟
پا: ترک حج عوامل زیادی دارد که یکی از آنها منم.
چشم: بلکه بفرمائید: عامل عمده آنها منم زیرا حج بوسیله شما انجام می گیرد.
پا: یعنی شما می فرمائید کسی که پا ندارد نمی تواند حج کند؟
زبان: اذیت همسایه چه ربطی به من دارد؟
چشم: البته همسایه آزاری منحصر به شما نیست، ولی بیشتر از راه تو همسایه افسرده گشته و ناراحت می گردد درباره حق همسایه چنین تعبیری شده که حرمت همسایه بر همسایه مانند حرمت مادر انسان است.
و در روایتی از پیغمبر اکرم (ص ) چنین نقل شده: کسی که همسایه خود را اذیت کند خداوند بر او بوی بهشت را حرام گرداند، و جایگاه او جهنم و بد جایگاهی است.
امام رضا (ع) گاهی برای تبیین خصلت پسندیده ی زهد و تجمل گریزی، به رفتار اولیاء الهی و مردان صالح اشاره کرده و خاطره هائی را از آنان نقل میکرد. آن حضرت در روایتی که به فرزندش امام جواد (ع) نقل کرده میفرماید:
روزی جناب سلمان، دوست صمیمی اش ابوذر را به منزل دعوت کرد و از او با نان خشکی که در داخل سفره اش با آب کوزه خیسانده بود پذیرائی نمود. ابوذر هنگام تناول غذا گفت: چه نان خوشمزه و دل چسبی است اگر نمکی هم به همراه آن بود! سلمان سریعا بلند شده و با گرو گذاشتن کوزه اش مقداری نمک تهیه کرده و در سر سفره ی میهمان عزیزش قرار داد.
جوانی بود یهودی که بسیاری از اوقات خدمت رسول خدا می رسید، رسول الهی رفت و آمد زیادش را مشکل نمی گرفت و چه بسا او را دنبال کاری می فرستاد یا به وسیله او نامه ای را به جانب قوم یهود می فرستاد.
چند روزی از جوان خبری نشد، پیامبر عزیز سراغ او را گرفت، مردی به حضرت عرضه داشت: امروز او را دیدم در حالی که از شدّت بیماری باید روز آخر عمرش باشد.
مجازات دزدی و تعرض به اموال دیگران در کتاب خدا معین گردیده است: وَ السّارِق و السّارِقَة فَاقْطَعُوا ایدیهُما جَزاءً بِما کسْبا نَکالًا مِنَ اللَّه وَ اللَّه عَزیزٌ حَکیمٌ[1] «دست مرد و زن دزد را، به کیفر عملی که انجام داده اند به عنوان یک مجازات الهی قطع کنید و خداوند توانا و حکیم است.»
حرث بن حریصه می گوید: روزی یک مرد حبشی را در حال شستن دست هایش دیدم که چهار انگشت او بریده شده بود. با تعجب پرسیدم: چه حادثه ای موجب قطع انگشتان دستت شده است؟ او گفت: بهترینِ مردم علی بن ابی طالب (ع) دست های مرا بریده است. گفتم: برای چه؟
خیلی ها آرزو دارند که عاقبت به خیر شوند، امّا گاهی برخی افراد بر اساس عملکردهای ناپسند خود عاقبت کارشان به خیر ختم نمی شود. در داستان زیر قرآن کریم یکی از این افراد را معرفی می کند:
خداوند متعال در سوره طه در این مورد می فرماید: اذْ رَآ نَاراً فَقَالَ لَاهْلِهِ امْکثُوا إِنی آنَست نَاراً لَّعَلی آتِیکم مِّنهَا بِقَبَسٍ اوْ اجِدُ عَلی النَّارِ هُدًی[1] «هنگامی که موسی (ع) آتشی (از دور) مشاهده کرد، به خانواده خود گفت اندکی مکث کنید که من آتشی دیدم شاید شعله ای از آن را برای شما بیاورم، یا به وسیله این آتش راه را پیدا کنم.» در این آیه به همسر موسی (ع)، صفورا اشاره شده است و آن در هنگامی است که موسی (ع) مدت قراردادش با شعیب در مدین پایان یافته بود، همسر و همچنین گوسفندان خود را برداشت و از مدین به سوی مصر رهسپار شد، راه را گم کرد، شبی تاریک و ظلمانی بود، گوسفندان او در بیابان متفرق شدند، می خواست آتشی بیفروزد تا در آن شب سرد، خود و خانواده اش گرم شوند، اما به وسیله آتش زنه آتش روشن نشد. در این اثناء همسر باردارش دچار درد وضع حمل شد.
امانتداری یکی از ارزشمندترین آموزه های کلام وحی است. خداوند متعال در سوره نساء آیه 158 می فرماید: «پروردگار متعال به شما فرمان می دهد که امانت ها را به صاحبانشان بازگردانید.» با توجه به این نکته مهم کسی که در انجام فرمان الهی کوتاهی کند و در رعایت امانت سهل انگاری ورزد عاقبت وخیم نافرمانی در دنیا و آخرت گریبانگیر او خواهد شد.