ابتدا باید علل بد حجابی و بی عفتی به عنوان پدیده های اجتماعی ریشه یابی گردد و بعد از آن راه صحیح مبارزه با آن در پیش گرفته شود. زیرا کسانی که تمایل به بی عفتی و بدحجابی دارند، دارای انگیزه واحدی نیستند و نمی توان نسخه واحدی برای آنها پیچید و با یک روش با آنها برخورد کرد.
بعضی از زمینه ها و ریشه های بی عفتی و بدحجابی عبارتند از:
1- عدم آگاهی از فواید عفاف و ضررها و آثار بی عفتی در میان افراد جامعه؛
2- عدم اعتماد به نفس و استقلال شخصیت در مقابل افراد بی عفت؛
3- لجبازی با افراد با ایمان و با عفت؛
عوامل روان شناختی و جامعه شناختی متعددی در گرایش به بدحجابی مؤثر است که بدون توجه به عوامل و ریشه های گرایش به بدحجابی نمی توان به خوبی در این زمینه امر به معروف و نهی از منکر نمود. برخی از این عوامل که باید مدّ نظر داشت از قرار ذیل می باشد:
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ...»[1]
ای مؤمنان از بسیاری از گمانها بپرهیزید چرا که برخی از آنها گناه است.
شخصیت هر انسانی همانند مال و جان او محترم است و هتک حرمت اشخاص کمتر از قتل آنها نیست و چه بسا تبعات منفی بیشتری داشته باشد.
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:
«انَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَی المُسْلِمِ دَمَهُ وَمالَهُ وَعِرْضَهُ وَانْ یظُنَّ بِهِ سُوءُ الظَّنِ»[2]
خداوند خون و مال و آبروی مسلمان را محترم و نیز سوء گمان به وی را تحریم نموده است.
1- برای درآمد خود برنامه ریزی کنید.
علی علیه السلام فرمود:
حسنُ التَّدبیرِ ینمی قلیلُ المالِ وَ سوءُ التَّدبیرِ یفنی کثیرُه[1]
برنامه ریزی نیکو در امور مال، مال اندک را افزایش می دهد و برنامه ریزی بد، مال فراوان را نابود می کند.
2- سعی کنید موازنه ای معقول و منطقی بین دخل و خرج خود ایجاد کنید.
3- در هر شرایطی قسمتی از درآمد خود را پس انداز کنید.
شخصی که مبتلا به بیماری خودبزرگ بینی است برای کسی فضیلت و برتری نمی شناسد و فضیلت های دیگران را کوچک می شمارد و متقابلًا عمل خود را بزرگ می پندارد. امام صادق علیه السلام در این خصوص فرمود:
«مَنْ لایعْرِفُ لِاحَدٍ الْفَضْلَ فَهُوَ الْمُعْجِبُ»[1]؛
کسی که برای احدی فضیلت و امتیازی نمی شناسد. خود پسند محسوب می شود.
آدم خود پسند با دیگران مشورت نمی کند از مردم تشکر نمی کند و انتقاد پذیر نیست.
هر انسانی جائز الخطاست و ممکن است گناهانی را در طول حیات خود مرتکب شود امّا خداوند متعال دوست دارد کسی که مرتکب خطا شده با توبه حقیقی، دوباره به راه راست باز گردد و در این مورد می فرماید: یا ایها الَّذینَ آمَنُوا تُوبُوا الی الله تَوْبَة نُصوحاً[1] «ای اهل ایمان به سوی خدا توبه کنید، توبه ای خالص.»
آیت اللَّه آخوند ملا حسینقلی همدانی (رحمه الله)- از فقهای بزرگ شیعه و معلم اخلاق و عارف نامدار حوزه علمیه نجف- به یکی از شیوخ و بزرگان عرب دستور توبه داده بود و او در نخستین گام توبه موظّف بود که هر چه حقّ الناس بر ذمّه دارد ادا کند. آن مرد نیز به فرموده استادش عمل کرد چرا که گفته اند: