احکام جامع روزه از ده مرجع 7
غلط خواندن قرآن
۹۹: اگر در ماه رمضان آیه قرآن یا حدیث را به طور سهوى غلط بخواند، تکلیف روزه اش چیست؟
همه مراجع: روزه اش باطل نمى شود؛ ولى سعى کند قرآن یا حدیث را درست بخواند.[۱۷۹]
روزه خوارى مجاز
روزه بیمار
۱۰۰: اگر گرفتن روزه باعث شود بیمارى دیرتر بهبود یابد، تکلیف چیست؟
همه مراجع: نباید روزه بگیرد.[۱۸۰]
۱۰۱: اگر بیمار با اعتقاد به اینکه روزه برایش ضرر دارد، روزه بگیرد؛ حکم چیست؟
همه مراجع: اگر روزه بگیرد، صحیح نیست و باید پس از ماه رمضان آن را قضا کند.[۱۸۱]
۱۰۲: کسى که مى داند یا احتمال قوى مى دهد که اگر روزه بگیرد، به زخم معده یا سنگ مثانه دچار مى شود؛ آیا روزه بر او واجب است؟
همه مراجع: اگر احتمال عقلایى مى دهد، روزه بر او واجب نیست.[۱۸۲]
روزه بیمار کلیوى
۱۰۳: کسى که ناراحتى کلیه دارد و باید براى جلوگیرى از آن در طول روز، چندین بار از آب و مایعات استفاده کند، حکم روزه او چه مى شود؟
همه مراجع: اگر براى جلوگیرى از بیمارى کلیه، نیاز به نوشیدن آب یا سایر مایعات در طول روز باشد، روزه گرفتن بر او واجب نیست.[۱۸۳]
روزه بیمار آسمى
۱۰۴: کسى که به نفس تنگى شدید مبتلا شده و در روز باید از اسپرى استفاده کند، تکلیف روزه او چیست؟
آیات عظام امام، فاضل، مکارم و نورى: با توجه به اینکه داروى یاد شده، خوردن و آشامیدن بر آن صدق نمى کند، روزه را باطل نمى کند.[۱۸۴]
آیه اللَّه بهجت: اگر به صورت گاز رقیق باشد، اشکال ندارد و روزه صحیح است.[۱۸۵]
آیات عظام تبریزى و وحید: اگر قبل از رسیدن به حلق به صورت هوا در بیاید، روزه را باطل نمى کند.[۱۸۶]
آیه اللَّه سیستانى: اگر به صورت مایع به حلق نرسد، اشکال ندارد و روزه صحیح است.[۱۸۷]
آیه اللَّه خامنه اى: اگر دارو به صورت گاز یا پودر وارد حلق شود، بنابر احتیاط واجب روزه را باطل مى کند و اگر گرفتن روزه بدون آن، زحمت و مشّقت دارد، استفاده از آن جایز است، و بعد از ماه رمضان، اگر توانست بدون استفاده از اسپرى روزه بگیرد، بنابر احتیاط واجب قضا کند.[۱۸۸]
آیه اللَّه صافى: اگر موادى وارد ریه مى شود، روزه اشکال پیدا مى کند و اگر گرفتن روزه بدون استفاده از آن، زحمت و مشّقت دارد و در طول سال باید از اسپرى استفاده کند، در ماه رمضان روزه بگیرد و بنابر احتیاط واجب براى هر روز یک مد طعام هم به فقیر بدهد و قضا ندارد.[۱۸۹]
ضعف چشم
۱۰۵: چشم من ضعیف است و مى ترسم روزه برایم ضرر داشته باشد، تکلیف من چیست؟
همه مراجع: اگر خوف ضرر عقلایى باشد، روزه بر شما واجب نیست و اگر تا ماه رمضان سال بعد بیمارى ادامه یافت، قضا هم واجب نیست. تنها براى هر روز ۷۵۰ گرم گندم، یا جو، یا آرد و … به عنوان کفّاره به فقیر بدهید.[۱۹۰]
ضعف بدن
۱۰۶: به علت درس خواندن و امتحانات، ضعف و سستى بر من غالب مى شود؛ آیا مى توانم روزه ها را بخورم؟
همه مراجع: این گونه ضعف و سستىها تا حدودى لازمه روزه است و براى نوع افراد پیش مى آید و به جهت آن نمى توان روزه را خورد؛ ولى اگر ضعف به حدى برسد که تحمل آن بسیار سخت و مشکل باشد، خوردن آن اشکال ندارد.[۱۹۱]
تبصره: انسان مى تواند در این شرایط به مسافرت برود (حداقل ۵/۲۲ کیلومتر) و روزه خود را بخورد و به وطن برگردد. در این صورت لازم نیست تا مغرب از خوردن و آشامیدن خوددارى کند و بعد از ماه رمضان، قضاى آن را به جا آورد و کفّاره هم ندارد.
خوردن دارو
۱۰۷: بیمارى که در طول روز تنها به خوردن چند قرص نیاز دارد، در حالى که گرفتن روزه برایش ضرر ندارد؛ آیا خوردن تنها چند قرص روزه را باطل مى کند؟
همه مراجع: آرى، روزه او باطل مى شود.[۱۹۲]
معیار ضرر در روزه
۱۰۸: آیا احتمال ضرر، مجوز ترک روزه مى شود، یا اطمینان به ضرر لازم است؟ میزان در مقدار ضرر چیست؟
همه مراجع (به جز تبریزى، سیستانى و وحید): آنچه که باعث افطار روزه مى شود، خوف ضررى است که منشأ عقلایى داشته باشد و میزان در مقدار آن، عرف عقلا است؛ به گونه اى که اثر مترتب بر روزه را ضرر بدانند.[۱۹۳]
آیات عظام تبریزى، سیستانى و وحید: آنچه که باعث افطار روزه مى شود، خوف ضررى است که منشأ عقلایى داشته باشد و مقدار ضرر، باید قابل توجه باشد.[۱۹۴]
نظر پزشک
۱۰۹: ملاک در ضرر، تشخیص پزشک است یا تشخیص خود شخص؟
همه مراجع: تشخیص خود بیمار ملاک است. همین اندازه که ترس نسبت به ضرر عقلایى باشد، کافى است. خوف ضرر گاهى از قول متخصص و زمانى از تجربه مریض هاى مشابه و گاهى از تجربه خود انسان، به دست مى آید.[۱۹۵]
۱۱۰: اگر انسان شک داشته باشد که روزه برایش ضرر دارد یا نه؛ ولى پزشک او را از گرفتن روزه منع مى کند، تکلیف چیست؟
آیات عظام امام، خامنه اى، صافى، فاضل و نورى: اگر از گفته پزشک براى او ترس پیدا شود و احتمال عقلایى بدهد که روزه برایش ضرر دارد، نباید روزه بگیرد.[۱۹۶]
آیات عظام تبریزى و وحید: در فرض یاد شده اگر پزشک، متخصص و مورد اعتماد باشد، باید به گفته اش عمل کند.[۱۹۷]
آیات عظام بهجت و سیستانى: اگر از گفته پزشک براى او ترس پیدا شود و احتمال عقلایى بدهد که روزه برایش ضرر دارد، مى تواند روزه نگیرد.[۱۹۸]
آیه اللَّه مکارم: اگر از گفته پزشک براى او ترس پیدا شود و احتمال عقلایى بدهد که روزه برایش ضرر دارد، نباید روزه بگیرد، و اگر با تجربه خودش در یافته که ضرر ندارد، باید روزه بگیرد. در صورت شک، مى تواند یکى دو روز را تجربه کند و بعد طبق دستور بالا عمل نماید.[۱۹۹]
