آیا می‌شود قرآن را در تمام لحظات زندگی پیاده کرد؟

---

برای اینکه بتوانیم قرآن را در لحظه لحظه زندگیمان پیاده کنیم، لازم است علاوه بر خواندن واطلاع از محتویات این کتاب آسمانی ، با دستورات نجات بخش آن انس داشته باشیم والاّ در مواقع حساس ممکن است نتوانیم وظیفمان را تشخیص دهیم و به آن عمل کنیم، حتی ممکن است اصلا به یاد تدبیرات خدا در این کتاب شریف نباشیم و بعد از برگشتن به حالت عادی، تازه به غفلتمان پی ببریم.

---

همانطور که خیلی وقت ها دیده ایم کسانی که عزیزی را از دست داده اند و به جای عمل به آیه شریفه:

وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ

الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَیْهِ رَاجِعونَ(بقره-155 و 156)

و حتما شما را به اندکى از ترس و گرسنگى و کاهشى از مال‏ها و جان‏ها و محصولات (درختان، یا ثمرات زندگى از زن و فرزند) آزمایش خواهیم نمود و شکیبایان را مژده ده.

همان کسانى که چون مصیبتى بر آنها وارد شود گویند: همانا ما از آن خداییم (ملک حقیقى اوییم به ملاک آنکه خلق و حفظ و تدبیر امور و اعدام ما به دست اوست) و همانا به سوى او باز خواهیم گشت.

یعنى آنهایى را که وقتى مصیبتى به ایشان مى‏رسد می گویند: (إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ) ما ملک خدائیم و بسوى او باز خواهیم گشت.

کفر می گویند و خدا را غیر عادل وستمکار یاد می کنند ، ولی وقتی به حالت اولیه بر می گردند و مدتی از آن زمان می گذرد، پشیمان می شوند ؛ دلیلش این است که با این آیات شریفه انس ندارند.

 

روش انس با قرآن چیست؟

مثل همیشه در این زمینه بهترین راه برای پیدا کردن روش صحیح، تأسی به سیره ودستورات پیامبر (صلی الله علیه وآله) و ائمه (علیهم السلام) می باشد.

امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ و اولیاء خدا با قرآن انس بسیار داشتند، در ظاهر و باطن همواره با قرآن بودند و قرآن نصب العین آنها بود، در اینجا چند نمونه ذکر می‎شود:

یکی از توصیه های همیشگی معصومین (علیهم السلام) به یاران وخویشان خود، مداومت بر تلاوت قرآن است به طوری که امام صادق (علیه السلام) توصیه می فرمودند:

«الْقُرْءَانُ عَهْدُ اللهِ إلَی‌ خَلْقِهِ؛ ینْبَغِی‌ لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ ینْظُرَ فِی عَهْدِهِ، وَ أَنْ یقْرَأَ مِنْهُ فِی‌ کُلِّ یوْمٍ خَمْسِینَ ءَایةً»(کافی ج 2 ص 609)

«قرآن‌ کریم‌ عهدنامه‌ و پیمان‌ نامه‌ای‌ است‌ از خدا به‌ سوی‌ خلقش‌؛ بنابراین‌ سزاوار است‌ فرد مسلمان‌ در این‌ عهدنامه‌ نظر افکند و هر روز، از آن‌ به‌ مقدار پنجاه‌ آیه‌ بخواند.»

توصیه به خواندن 50 آیه از قران کریم یکی از نکات مهمی است که امام رضا (علیه السلام) حتی به بهترین زمان آن هم اشاره فرموده اند:

ینبغی للرجل اذا اصبح ان یقرء بعد التعقیب خمسین آیة. (طوسی، تهذیب الاحکام، ج 2 ص 138)

شایسته و سزاوار است برای انسان چون صبح کند پس از تعقیب پنجاه آیه از قرآن را بخواند.

آغاز روز با تلاوت قرآن وخاتمه روز با آن سیره امام رضا (علیه السلام) بوده است.

علامه طباطبایی شبهای ماه رمضان تا صبح بیدار بود، مقداری مطالعه می‌کرد و بعد به دعا و قرائت قرآن، نماز و ذکر می‌پرداخت

رجاء ابن ضاحک در گزارش سفر امام رضا علیه السلام به خراسان، از حالات سحر گاهی ایشان این طور یاد می کند:

امام (علیه السلام) شب ها در بستر خویش بسیار قرآن می خواندن وچون به آیه ای درباره بهشت یا دوزخ می رسیدن می گریستن و از خدا بهشت می خواستند و از دوزخ به او پناه می بردند.(بحارالانوار، ج 73، ص 193)

 

حضرت علی ـ علیه السّلام ـ و قرآن

انس علی ـ علیه السّلام ـ با قرآن چنان بود که پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود:

هذا عَلیَّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنِ مَعَ عَلیٍّ ـ علیه السّلام ـ وَ لا یَفْتَرِقا حَتّی یَردا عَلَیّ الْحوضَ.[ ینابیع الموده، ص 55]

او به قدری با قرآن مأنوس بود که حتی وقتی شمشیر کینه مفسدان بر سرش فرود آمد، اندکی از خاک محراب را روی زخم سر ریخت و این آیه را خواند:

مِنْهَا خَلَقْنَاکُمْ وَفِیهَا نُعِیدُکُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُکُمْ تَارَةً أُخْرَى .[ طه، آیة 55]

«ما شما را از خاک آفریدیم و در آن باز می‎گردانیم و بار دیگر نیز شما را از آن بیرون می‎آوریم.»[ منتهی الآمال، ج 1، ص 126]

محقق معروف اهل سنت محمد احمد نواوی می‎نویسد:

علی ـ علیه السّلام ـ همه قرآن را حفظ کرد، بر اسرارش آگاه شد و گوشت و خونش با قرآن در آمیخت، چنانکه بررسی کنندة نهج البلاغه این مطلب را در می‎یابد.[ مصادر نهج البلاغه، ج 1، ص 92]

انس امام حسین ـ علیه السّلام ـ با قرآن

امام حسین علیه السلام از دوران کودکی به قرآن مجید عشق فراوانی داشت و در تمام مراحل زندگی خود، چه در کودکی و چه در جوانی و چه در دوران های دیگر، همیشه از قرآن سخن می گفت و قرآن می خواند و لحظه ای از قرآن جدا نبود.

عصر روز تاسوعا، عمر سعد تصمیم گرفت به سوی خیمه های امام حسین علیه السلام حمله ور شده و عرصه را بر یاران امام تنگ کند، آن هنگام که حضرت ابوالفضل، خبر هجوم دشمن را به ایشان داد، امام حسین علیه السلام فرمود: به نزد اینها برگرد و اگر می توانی از آن‌ها مهلت بگیر، تا امشب را به نماز و راز و نیاز با پروردگارم بپردازیم؛ خدا می داند که من به نماز و تلاوت قرآن عشق می ورزم و دعا و استغفار را دوست دارم. (مجلسی، 1403 هـ. ق، ج 44، ص 391)

در شب عاشورا، عاشقان جان بر کف امام حسین دور ایشان حلقه زده و ضمن اعلام وفاداری خویش، آن شب را به راز و نیاز و تلاوت آیات الهی سپری کردند؛ به گونه ای که راوی می گوید: آن شب، همچون کندوی زنبور عسل از خیمه های حسینی، تا پگاه صبح، صدای قرآن و مناجات به گوش می رسید. (سیدبن طاوس، 1417 هـ. ق، فصل سوم، ص 132)

حتی پس از شهادت، از سر مقدس امام حسین علیه السلام در چند نوبت، در کوفه و شام، صوت قرآن شنیده شد، که در یکی از موارد، از زید بن ارقم نقل شده (محققین، 1416 هـ. ق، ص 571) که از سر مطهر امام که بالای نی بود، آیه نهم سوره مبارکه کهف «أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْکَهْفِ وَالرَّقِیمِ کَانُوا مِنْ آیَاتِنَا عَجَبًا» شنیده شد.

 

انس حضرت رضا ـ علیه السّلام ـ با قرآن

حضرت رضا ـ علیه السّلام ـ با مردم کم سخن می‌گفت: گفتار، پاسخ و مثال هایی که در ضمن گفتارش می‌آورد از قرآن نشأت گرفته بود.

آن حضرت در هر سه روز یک بار تمام قرآن را تلاوت می‌کرد و می‌فرمود:

«اگر خواسته باشم، می‌توانم در کمتر از سه روز قرآن را ختم کنم، ولی هرگز به هیچ آیه‌ای نمی‌رسم مگر اینکه در معنی آن می‌اندیشم و درباره اینکه در چه موضوع و چه وقت نازل شده، فکر می‌کنم.[ترجمه انوار البهیة، ص 331]»

امام حسین علیه السلام از دوران کودکی به قرآن مجید عشق فراوانی داشت و در تمام مراحل زندگی خود، چه در کودکی و چه در جوانی و چه در دوران های دیگر، همیشه از قرآن سخن می گفت و قرآن می خواند و لحظه ای از قرآن جدا نبود

سیره علما و اولیاء الهی درباره انس با قرآن

محدث قمی می‌نویسد: «... میرداماد قرآن مجید را بسیار تلاوت می‌نمود به طوری که یکی از افراد مورد اعتماد برای من نقل کرده که در هر شب پانزده جزء قرآن می‌خواند.[سیمای فرزانگان، ص 172]»

علامه مجلسی اوّل در اجازه‌ای که برای فرزندش ملا محمد باقر (صاحب بحار الانوار) نوشته، او را به قرائت یک جزء قرآن در هر روز و... سفارش کرده است.[همان، ص 167]

عباداتی که شیخ انصاری از سن بلوغ تا آخر عمر بر آن مداومت می‌کرد گذشته از فرائض... قرائت یک جزء قرآن، نماز جعفر طیار، زیارت جامعه و عاشورا در هر روز بود.[ همان، ص 162]

علامه طباطبایی شب های ماه رمضان تا صبح بیدار بود، مقداری مطالعه می‌کرد و بعد به دعا و قرائت قرآن، نماز و ذکر می‌پرداخت.[همان، ص 164]

 

علاقه امام خمینی(ره) به تلاوت قرآن

حضرت امام خمینی(ره) با قرآن انس بسیار داشت، در شبانه‌روز، به خصوص هنگام نماز شب، به تلاوت قرآن می‌پرداخت و در هر فرصتی که به دست می‌آورد، مشغول تلاوت قرآن می‌شد، هنگامی که در پاریس بود، وقتی خبرنگارها برای مصاحبه به محضرش می‌آمدند، معمولاً حدود ده دقیقه یا یک ربع برای آماده کردن دوربین‌هایشان معطل می‌شدند، امام در همین فرصت به تلاوت قرآن مشغول می‌شد، بعضی از حاضران می‌گفتند: خود را برای مصاحبه آماده کنید (یعنی فعلاً قرآن نخوانید).

فرمود: آیا در این چند دقیقه وقتم ضایع شود.

علاوه بر این، هر سال چند روز قبل از ماه رمضان، حضرت امام دستور می‌داد برای افرادی که مورد نظر مبارکش بود، چند بار قرآن قرائت شود.[سرگذشت های ویژه از زندگی امام خمینی، ج 5، ص 68 ـ 70]

حتی در روزهای آخر عمر، که در بستر بیماری بود، دوربین مخفی لحظه‌های دشوار زندگی‌اش را ثبت کرد و همه دریافتند که در نیمه‌های شب قرآن به دست داشت و مشغول تلاوت بود.