علامه شیخ حسن حلّی کیست؟؟؟

محقق حلی

 

شیخ جعفر بن شیخ حسن حلی¹ معروف به محقق حلی در سال 602 هجری در حله واقع در عراق بدنیا آمد. وی از ابتدا دارای هوشی سرشار و استعدادی شگرف بود. در محضر پدر، ابن زهره حلی، تاج الدین حسن بن علی دربی و دیگران تحصیلات خود را ادامه داد و خود بر مسند تدریس نشست. این بزرگوار از جمله فقهاى بزرگ شیعه در قرن هفتم و از مراجع و اساتید سترگ شیعه در عراق بود.

نام آورانی چون علامه حلی، ابن داود حلی، سید بن طاووس و ابن سعید هذلی حلی از جمله دست پروردگان مکتب درس حلی اند. وی مورد احترام خاص خواجه نصیرالدین طوسی بود و خواجه به او ارج فراوان می نهاد.

شرایع الاسلام؛ که از عالى ‏ترین متن‏ هاى فقهى است، المختصرالنافع فی فقه الامامیه و آثار دیگر وی چون نگینی در میان کتب اسلامی می درخشند. محقق حلی در سال 676 ق، در هفتاد و چهار سالگی رحلت نمود و در خانه خود مدفون شد. آرامگاه وى امروزه در «محلة الطاق‏» شهر حله قرار دارد و بر قبرش گنبد و سرایى ساخته اند. در پیرامون قبر او، آرامگاه گروهى از بزرگان شیعه نیز قرار دارد. روحش شاد.

هر یک از علما و دانشمندان درباره او  سخن به مدح و ثنا گشوده اند علامه حلی درباره او می گوید: ²

عـلامـه حـلـى در درباره او نوشته است: (کان هذا الشیخ افضل اهل عصره فى الفقه ) (این بزرگ، فقیه ترین مردم روزگار خویش بوده است.)

او رئیس علما و فقیه حکما، آفتاب درخشان فضلا، ماه چهارده شبه (بدر) عرفا بود 

 

علامه نورى او را این چنین مى ستاید: (کـشـف کننده حقایق شریعت با ظریف ترین نکته هایى که تاکنون هیچ انس و جنى با آنها انس و آشنایى نداشته است او رئیس علما و فقیه حکما، آفتاب درخشان فضلا، ماه چهارده شبه (بدر) عرفا و نام و دانش او بازگو کننده قصه جزیره خضرا او وارث علوم پیشوایان معصوم (علیهم السلام) و حجتهاى حق بر جهانیان مى باشد اوبرافرازنده پرچم تحقیق بر جهانیان مى باشد، وقتى محقق گفته شد، هدف تـنـهـا اوسـت. خـداونـد مـتـعـال اشعه رحمت آشکار و پنهان خود را نثار قبر او کند و در بهشت جایگاه شایسته و مکان عالى به او عنایت فرماید)

 

خانواده محقق حلی:

پدر محقق حلی، «شیخ حسن بن یحیی بن سعید هذلی حلی» از کبار علماء عصر خویش در حله بوده که از راویان حدیث هم به شمار می‌رفته است.³

جد محقق حلی، «شیخ ابو زکریا یحیی بن حسن بن سعید هذلی حلی» از فقها و مشهورترین علماء در عصر خویش بوده و صاحب أمل الآمل هم از او یاد کرده است.⁴

علاوه بر پدر و جد محقق که هر دو دانشمند بودند می‌توان از سدیدالدین حلی (متوفی بعد از 685 هـ ق) داماد محقق وابن سعید حلی (متوفی 690 هـ. ق )پسر وی وعلامه جمال الدین حلی (متوفی 728 هـ ق) خواهر زاده‌اش و فرزند نابغه علامه یعنی فخرالمحققین نام برد که همگی از أعاظم فقها در عصر خویش بوده‌اند. ⁵

 

 

منبع: مرکز پژوهش های اسلامی صداوسیما

تهیه برای تبیان: مرتضی رستمی

---

1- حله: شهرى است در میانه عراق، در منطقه‏ اى به نام‏«الفرات الاوسط‏» و آن در نیمه راه بغداد - نجف، به فاصله 80 کیلومتر از بغداد در سمت جنوب شرقى این شهر واقع است. این شهر کهن یکى از مراکز مهم و حوزه‏ هاى علمى شیعه است و امروزه یکى از استانهاى شیعه نشین مهم عراق است.

2- - آشنایى با علوم اسلامى ، ص 299.

3- ریاض العلما، ج 1 ، ص 104 .

4- ریاض العلما، ج 1 ، ص 104

5- ریاض العلما، ج 1 ، ص 104