دوستی و دوست یابی در آیینه حدیث

امام صادق علیه السلام فرمودند:
إصْحَبْ مَنْ تَتَزَیَّنُ بِهِ، وَلاتَصْحَبْ مَنْ یَتَزَّیَنُ لَکَ؛
با کسى دوستى و رفت و آمد کن که موجب عزّت و سربلندى تو باشد، و با کسى که مى خواهد از تو بهره ببرد و خودنمائى مى کند همدم مباش.
وسائل الشیعه : ج 11 ص 412.

امام علی علیه السلام فرمودند :
اِمحَض أخاکَ النَّصیحَةَ حَسَنَةً کانَت أو قَبیحَةً؛
با برادرت اندرز بى‏ غرضانه گوى ، خواه در نیکى باشد یا بازداشتن از ناپسند.
گزیده تحف العقول، ح 500044

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
خَیْرُ المُؤْمِنِینَ مَنْ کَانَ مَأْلَفَةً لِلْمُؤْمِنِینَ ، وَلَا خَیْرَ فِیْمَنْ لَا یُؤلَفُ وَلَا یَألَفُ .
بهترین مؤمنان کسى است که مؤمنان بدو الفت مى گیرند ، و در کسى که با دیگران الفت نگیرد و دیگران نیز با او الفت نیابند خیرى نیست.
بحار الأنوار: 75/265/9

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إنَّ سُرْعةَ ائْتِلَافِ قُلُوبِ الأبْرَارِ إذا الْتَقَوا ـ وَإنْ لَمْ یُظهِرُوا التَّوَدُّدَ بأَلْسِنَتِهِمْ ـ کَسُرْعَةِ اخْتِلَاطِ ماءِ السَّمَاءِ بِماءِ الأنْهَارِ . وإنَّ بُعْدَ ائْتِلَافِ قُلُوبِ الفُجَّارِ إذَا الْتَقَوا ـ وَإنْ أظْهَـرُوا التـَّوَدُّدَ بأَلْسِنَتِهِـمْ ـ کَبُعْـدِ البَهَـائِـمِ مِـنَ التَّعَاطُفِ وَإنْ طَالَ اعْتِلَافُهَا عَلى مِذْوَدٍ واحِدٍ .
نیکوکاران چون با هم روبه رو شوند ـ هر چند به زبان اظهار دوستى نکنند ـ دلهایشان، به سرعتِ درآمیختن باران با آب رودخانه ها، با هم الفت مى گیرد. و بدکاران هر گاه با هم روبه رو شوند ـ هر چند به زبان اظهار دوستى کنند ـ دلهایشان از الفت با یکدیگر دور است، همانند چارپایان که از مهرورزى با هم بدورند، گرچه روزگارى دراز بر سر یک آخور، علوفه خورند.
تحف العقول: 373

امام على علیه السّلام فرمودند:
اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ الْمَرءَ الْمُسْلِمَ الَّذى یُحِبُّ لأَخیهِ ما یُحِبُّ لِنَفْسِهِ وَ یَکْرَهُ لَهُ ما یَکْرَهُ لِنَفْسِهِ وَ یُناصِحُهُ الولایةَ وَ یَعرِفُ فَضلى و یَطَأُ عَقِبى وَ یَنظُرُ عاقِبَتَى؛
خداوند دوست دارد مسلمانى را که آنچه براى خود مى خواهد، براى برادر دینى اش نیز مى خواهد و آنچه براى خود نمى پسندد، براى برادر دینى اش نیز نمى پسندد و او را به ولایت ما سفارش مى کند و فضیلت مرا مى شناسد و پا جاى پاى من مى گذارد و در سرانجام کار من مى اندیشد.
محاسن، ج 1، ص 72.

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَن عَذُبَ لِسانُهُ کَثُرَ إخوانُهُ؛
کسى که زبانش شیرین باشد، برادرانش زیاد شوند.
میزان الحکمه: ح 18062

امام علی علیه السّلام فرمودند:
دارِ عَدُوَّکَ، وأخلِص لِوَدودِکَ؛
با دشمنت مدارا کن و دوستیت را براى دوستانت خالص گردان.
موسوعه امام على: ج 6 ص 204 ح 5497

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَن تَأَلَّفَ النّاسَ أحَبّوهُ؛
هر که با مردم الفت بگیرد، مردم او را دوست مى دارند.
میزان الحکمه: ح 2375

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اِختَبِرُوا النّاسَ بِأخدانِهِم فَإنَّما یُخادِنُ الرَّجُلُ مَن یُعجِبُهُ نَحوُهُ؛
مردم را به دوستانشان بیازمایید؛ زیرا آدمى با کسى که از رفتارش خوشش بیاید، دوستى مى کند.
تنبیه الخواطر، ج 2، ص 249

امام علی علیه السّلام فرمودند:
اِتَّقُوا اللَّهَ، وکونوا إخوَةً بَرَرَةً، مُتَحابّینَ فِی اللَّهِ، مُتَواصِلینَ مُتَراحِمینَ؛
از خدا بترسید و برادرانى نیکوکار باشید، در راه خدا یکدیگر را دوست بدارید و با هم ارتباط برقرار سازید و به هم مهر و شفقت بورزید.
الکافی: ج 2، ص 175، ح 1

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَن رَدَّ عَن عِرضِ أخیهِ کانَ لَهُ حِجاباً مِنَ النّارِ؛
هر که از آبروى برادر خود دفاع کند این کار حجابى میان او و آتش است.
میزان الحکمه: ح 12290

امام علی علیه السّلام فرمودند:
المَوَدَّةُ قَرابَةٌ مُستَفادَةٌ؛
دوستى، خویشاوندىِ اکتسابى است.
میزان الحکمه: ح 3197

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اختبروا اخوانکم بخصلتین فان کانتا فیهم و الا فاعزب ثم اعزب ثم اعزب المحافظة على الصلوات فى مواقیتها و البر بالاخوان فى العسر و الیسر؛
برادران خود را در زمینه دو خصلت ، آزمایش کنید، اگر این دو خصلت را دارا بودند (به دوستى و رفاقت باآنان ادامه دهید)، وگرنه از آنان دورى کنید، دورى کنید، دورى کنید، و آن دو خصلت عبارت است از: 1 - مراقبت بر نماز در وقت . 2 - احسان و نیکى به برادران در حالت تنگدستى و گشایش .
وسائل الشیعه ، ج 8، ص 503

امام حسین علیه السّلام فرمودند:
لا تَقُولَنَّ فی أخیکَ الْمُؤمِنِ إذا تَواری عَنْکَ إلاّ مِثْلَ ماتُحِبُّ أنْ یَقُولَ فیکَ إذا تَوارَیْتَ عَنْهُ ؛
سخنی ـ که ناراحت کننده باشد ـ پشت سر دوست و برادر خود مگو، مگر آن که دوست داشته باشی که همان سخن پشت سر خودت گفته شود.
بحارالأنوار، ج 75، ص 127، ح 10

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
لَقَضاءُ حاجَةِ أخ لی فِی اللّهِ أحَبُّ مِنْ إعْتِکافِ شَهْر؛
هر آینه برآوردن حاجت و رفع مشکل دوست و برادرم، از یک ماه اعتکاف، در مسجد ـ و عبادت مستحبّی، نزد من ـ بهتر و محبوب تر است.
کلمة الإمام الحسن علیه السلام ، ص 139

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
مَنِ اسْتَخَفَّ بِإخوانِهِ فَسَدَتْ مُرُوَّتُهُ؛
کسی که دوستان و برادرانش را سبک شمارد و نسبت به آن ها بی اعتناء باشد، مروّت و جوانمردیش فاسد گشته است.
کلمة الإمام الحسن علیه السلام ، ص 209

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
القَریبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ بَعُدَ نَسَبُهُ، وَالْبَعیدُ مَنْ باعَدَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ قَرُبُ نَسَبُهُ؛
بهترین دوست نزدیک به انسان، آن کسی است که در تمام حالات دلسوز و با محبّت باشد گرچه خویشاوندی نزدیکی هم نداشته باشد. و بیگانه ترین افراد کسی است که از محبّت و دلسوزی بیگانه باشد گرچه از نزدیک ترین خویشاوندان باشد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 106، ح 4

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
إنَّ مَنْ خَوَفَّکَ حَتّی تَبْلُغَ الاْمْنَ، خَیْرٌ مِمَّنْ یُؤْمِنْکَ حَتّی تَلْتَقِی الْخَوْفَ؛
همانا کسی که تو را ـ در برابر عیب ها و کم بودها ـ هشدار دهد تا آگاه و بیدار شوی، بهتر است از آن کسی که فقط تو را تعریف و تمجید کند تا بر عیب هایت افزوده گردد.
شرح نهج البلاغه ابن عبده، ج 3، ص 165

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
إذا لَقی أحَدُکُمْ أخاهُ فَلْیُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ؛
وقتی انسان برادر مؤمن ـ و دوست ـ خود را ملاقات نمود، باید پیشانی و سجده گاه او را ببوسد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اِذا رَآى اَحَدُکُمْ مِنْ نَفْسِهِ اَوْ مالِهِ اَوْ مِنْ اَخیهِ ما یُعْجِبُهُ فَلْیَدْعُ لَهُ بِالْبَرَکَةِ فَاِنَّ الْعَیْنَ حَقٌ؛
هرگاه یکى از شما در خودش، یا مالش، یا برادرش، چیز جالب توجهى دید، براى برکت یافتن آن دعا کند؛ زیرا چشم زخم، واقعیت دارد.
نهج الفصاحه ، ح 206 .