سال روز شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی (ره)
شهید مصطفی خمینی فرزند رهبر کبیر انقلاب در سال1349ق. تولد یافت. داری هوش و ذکاوت خاصی بود. دارای آثار علمی در علوم مختلف است. نقش وی در نضج و تداوم انقلاب مهم و چشمگیر است. سرانجام در سال 56توسط حزب بعث شهادت رسید. حضرت امام شهادت وی را از الطاف خفیه الهی برشمرد.
زندگی نامه آیت الله شهید مصطفی خمینی(ره)
شهید مصطفی خمینی در رجب سال 1349 هجری قمری، در شهر مقدس قم به دنیا آمد، تحصیلات مقدماتی را در قم گذراند و توانست در سطوح عالی دروس حوزه از محضر آیات بزرگ قم در آن زمان بهره برد؛ بزرگانی چون: مرحوم آیت الله العظمی بروجردی؛ مرحوم آقا سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، و علامه طباطبایی و حضرت امام خمینی.
در بیست و هشت سالگی به درجه اجتهاد نایل آمد و پس از نیل به این مقام، گستره تحقیقات خود را به تفسیر و کلام و فلسفه و عرفان کشاند.
اهتمام و عشق او به علوم رایج و دینی، بدان پایه بود که می توان وی را ـ ورای نسبتش با امام و رویدادهای سیاسی ـ اجتماعی که مربوط به نهضت اسلامی می شود، مورد کاوشهای علمی قرار داد، و به طرح دیدگاههایش در خصوص مسائل فقهی، تفسیری و کلامی پرداخت.
شهید مصطفی خمینی، سیاستمداری آگاه و فقیهی روشن بین بود و به حتم از استوانه های استوار انقلاب تا زمان شهادتش به شمار می رفت. همین ویژگیها و خصایل برجسته بود که وی را امید آینده اسلام می کرد. نام و آثارش، همیشه در فرهنگ غنی اسلام، پرآوازه خواهد بود.( اشارات، شماره 8)
روز شمار زندگی سید مصطفی خمینی از تولد تا شهادت
دوران کودکی، محیط تربیتی و روابط خانوادگی
نیم نگاهی به زندگی فرزند فرزانه امام راحل، شهید آیت اللّه سید مصطفی خمینی قدس سره
نگاهی گذرا به زندگی بزرگان: آیه الله حاج آقا مصطفی خمینی(ره)
مشعل معرفت؛ زندگی اندیشه و اخلاق حاج سید مصطفی خمینی
سیره علمی
در 15 سالگی بنا به گزینش خود و ارشاد پدر به تحصیل دانشهای حوزوی پرداخت. با تلاش و پشت کار و استعداد ذاتی که داشت در کم ترین زمان ممکن دانشهای مقدماتی را فرا گرفت:
ایشان درطی دو سال و چند ماه کتابهای: سیوطی معالم حاشیه ملاعبداللّه شمبه مجموع مطوّل و بخشی از شرح لمعه را با درس خصوصی به پایان رسانید
سطح عالی را از حوزه درس اساتید برجسته حوزه علمیه قم حضرات آیات: مرتضی حائری شهید صدوقی سلطانی محمد جواد اصفهانی و… آموخت. در 22 سالگی دوره تخصصی اصول و فقه (خارج) را آغاز کرد. فقه را از محضر مراجع عصر آیات عظام: حجت بروجردی محقق داماد. و اصول را از حوزه درس حضرت امام بهره برد. پس از رحلت آیت اللّه بروجردی در حوزه درس فقه پدر شرکت جست و پس از چندی به مقام بلند اجتهاد دست یافت.
در کنار فراگیری دانش فقه و اصول دانشهای دیگر را نیز فرا می گرفت. فلسفه و حکمت را از بزرگان فن: فکور یزدی والد محقق علامه طباطبائی سید ابوالحسن رفیعی قزوینی استفاده برد.
در راه کسب دانش به درسهای رایج حوزه بسنده نکرد. در آثار علمی غیر درسی با ژرف نگری تمام به مطالعه و مباحثه می پرداخت. کم تر کتاب علمی در رشته ای از دانشهای حوزوی یافت می شد که آن را مطالعه یا مباحثه نکرده باشد.
نگاهی به زندگی علمی و آثار شهید آقا مصطفی خمینی
معرفی کتبی از آیت الله حاج سید مصطفی خمینی
تفسیر ناتمام/نقد و نظری بر کتاب تفسیر قرآن کریم نوشته شهیدایت الله حاج سید مصطفی خمینی
سیره اخلاقی
شهید مصطفی خمینی در برخوردهای اجتماعی و مسایل سیاسی بسیار عمیق قاطع و دقیق بود، و در موارد اصولی و ارزشی تقید وافری داشت و به هیچ وجه مماشات، تساهل و تسامح را روا نمی داشت. او مصداق آیه شریفه: «اشداء علی الکفار رحماء بینهم » بود; نسبت به علاقه مندان و حامیان نهضت اسلامی و حضرت امام صمیمیت، عطوفت و رافت توام با فروتنی از خود بروز می داد. حجة الاسلام والمسلمین دعائی می گوید: در اولین برخورد با ایشان هنگامی که به عنوان طلبه ای مبارز از کرمان وارد قم شدم، حاج سید مصطفی بدون صحبت با نگاه نافذ و چهره متبسم خود نشان داد که قدردان و مشوق یک فرزند مبارز است. دستم را به گرمی فشرد و از همان لحظه اول که این شیوه برخورد را دیدم با آنکه هنوز امام را مشاهده نکرده بودم، توانستم به عظمت و صالت خانواده ای، پی ببرم که چنین فرزندانی را پرورش داده است. » ولی همین بزرگوار که با دوستان چنین رئوفانه و محبت آمیز رفتار می کرد، در برابر اشخاص مرتبط با هیات حاکمه ایران و مخالفان قیام اسلامی و کسانی که نسبت به مسایل ارزشی و بنیادی اسلام متعهد و مقید نبودند، به شدت واکنش منفی و نفرت آلود نشان می داد و حاضر نبود حتی یک لحظه با آنان نشست و برخاست و معاشرت داشته باشد.
نگاهی به زندگی و شخصیت علامه شهید حاج آقا مصطفی خمینی
سیره سیاسی
سیزدهم آبان 1343 و همزمان با تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه، رژیم طاغوت فرزند ارشد امام خمینی را دستگیر و روانه زندان قزل قلعه در تهران نمود.
فشار اعتراضات گسترده مردم شهر قم و سایر شهرهای ایران باعث شد رژیم پهلوی ناگزیر، تصمیم به آزادی سید مصطفی خمینی بگیرند و ایشان را پس از 57 روز حبس، در هشتم دی ماه سال 1343 آزاد کنند. (با این شرط که بدون سر و صدا راهی قم شوند.)
اما استقبال گسترده ای که مردم از آزادی ایشان انجام دادند و نیز مشایعت ایشان تا منزل شان، باعث شد خشم سران رژیم به جایی بینجامد که بار دیگر و تنها پس از پنج روز از آزادی ایشان، سید مصطفی خمینی را دستگیر نموده و این بار به ترکیه تبعید نمایند. (دیدار آشنا، دی 1388)
حدود ساعت 45/11 صبح، روز سیزدهم دیماه 1343؛ رییس ساواک قم همراه با عدهای از مأموران خود که همگی لباس شخصی بر تن داشتند، به خانه حضرت امام(ره) یورش بردند و حاج سید مصطفی را دستگیر و بیدرنگ روانه تهران کردند. یورش ناگهانی و وحشیانه ساواکیها به بیت شریف امام برای دستگیری حاج سید مصطفی سبب ترس و وحشت همسر وی شد و همین امر منجر به کسالت ممتد ایشان گردید و ضایعاتی به بار آورد که بهبودی نداشت. آیةالله سید مصطفی خمینی(ره) را پس از اعزام به تهران به باشگاه نخستوزیری منتقل کردند و ساعت 30/5 بامداد چهاردهم دیماه 1343 با هواپیما به استانبول اعزام نمودند و از آنجا نیز با هواپیمای دیگری به اقامتگاه امام خمینی(ره) در شهر بودسا تبعید کردند؛ تبعیدی که هیچگاه بازگشتی نداشت.(نامه جامعه، شماره52)
نگاهی به زندگی سیاسی آیت الله شهید سید مصطفی خمینی و نقش او در روند پیروزی انقلاب اسلامی ایران
مشعل معرفت زندگی، اندیشه و اخلاق علامه شهید حاج سید مصطفی خمینی (ره)
تلاشهای سیاسی و اجتماعی شهید آقا مصطفی خمینی
شهادت
یادداشت تاریخ شهادت آقا مصطفی خمینی(ره): إنّا لله و إنّا إلیه راجعُون در روز یکشنبه نهم شهر ذی العقدة الحرام 1397 مصطفی خمینی، نور بصرم و مُهجَه قلبم، دار فانی را وداع کرد و به جوار رحمت حق تعالی رهسپار شد «أللّهُمَّ ارْحَمْهُ وَاغفِرلَهُ وَاسْکنْهُ الجَنَّة بِحَقِّ أولیائک الطّاهرین علیهم الصلوة والسلام».
شهید حاج سید مصطفی خمینی(ره) از سال 1341 همراه امام(ره) به مبارزه با رژیم پرداخت و در پیشبرد نهضت اسلامی نقش به سزایی ایفا کرد و همواره مشاوری برجسته و متعهد برای حضرت امام(ره) بود. وی اول آبان سال 1356 در سن 47 سالگی به شکل مرموزانه ای به شهادت رسید. حضرت امام(ره) رحلت ایشان را از الطاف خفیة الهی خواندند و فرمودند: «مصطفی امید آیندة اسلام و ایران بود».
بازتاب خبر ارتحال ایشان ابعاد بسیار گسترده ای به خود گرفت و در حرکت توفندة مردم انقلابی مؤثر بود. (نامه جامعه - بهمن و اسفند ماه 1392، شماره 108)
لکه های کبود«شهادت ایت الله حاج سید مصطفی خمینی(ره) به روایت خانم فاطمه طباطبایی»[124]
آثار و بازتابهای شهادت آیت الله حاج آقا سید مصطفی خمینی
برگی از دفتر اندیشه ها
هرگاه دریافتی، خدا نعمتهای ظاهری و باطنی گرانقدری، به تو بخشوده و بهره های آشکار و نهان بی شماری نصیبت فرموده و با ارسال پیام آورانی از عالم ملکوت وابلاغ کتابهای آسمانی، وسایل تکامل و ترقی و رسیدن به مقام امن:[بقاء بالله] را برایت آماده کرده است و آنچه را برای بهزیستی در دنیا و قوام یافتن زندگی سعادتبخش، لازم می نمود، به طور کامل، بی کم و کاست و حتی از کامل هم بیشتر، برای تو برقرار نمود.
بر توست او را براین نعمت سپاس گذاری، از غیراو روی گردانده و با تمام هستی محواو گردی، بگونه ای که لحظه ها، حرکات، ساعات و آنات زندگی ات خدانمای شود. با همه اعضاء و در تمام کارها ستایشگر، سپاسگزار، ثناگوی و نغمه خوان او باشی و دراین بستر، همه حرکتهای خود را با نظام شریعت حضرت ختمی مرتبت، صلی الله علیه و آله، همسو و همگون سازی.
دستورالعملی از: فقیه ربانی حاج آقا مصطفی خمینی
دستورالعملی از عالم ربّانی و مفسّر ژرف اندیش سید مصطفی خمینی
آیات الاحکام در آثار شهید مصطفی خمینی(ره)
نگاهی به دیدگاههای فقهی شهید مصطفی خمینی
نقد مکتبهای اصولی از دیدگاه شهید مصطفی خمینی
دیدگاههای شهید مصطفی خمینی درباره ولایت و حکومت اسلامی
از نگاه دیگران
امام فرمود: «من امید داشتم که این مرحوم (حاج آقا مصطفی) شخص خدمت گزار و سودمندی برای اسلام و مسلمین باشد، ولی «لا رادَّ لَقضائِهِ وَ اِنَّ اللّهَ لَغَنیٌ عَنِ العالمین».
امام بسیار به ایشان اعتماد و اعتقاد داشت و در سال 1345 فرمود: «او در سنی که هست، از زمانی که من به سن او بودم، بهتر است.»
اما این فقط اعتقاد پدرش نبود. خیلی از علماء به آینده سید مصطفی امیدوار بودند. از جمله آیت الله بهاءالدینی که درباره ایشان فرمود: «آیت اللّه حاج آقا مصطفی خمینی دانش های عقلی و نقلی و سیاست اسلامی و دینی را در جوانی یاد گرفته و به جایی رسیده بود که از نخبگان زمان ما، بلکه عصرها و زمان ها، بود. درست گفتار و نیک سیرت بود. با کمال زیرکی و هوشیاری به نفوس آگاهی داشت. در انقلاب اسلامی و حوادث آن نقش بسیار ارزنده ای داشت».(دیدار آشنا، شماره 121)
رهبر معظم انقلاب: فضل و ذکاوت شهید مصطفی خمینی(ره) موجب غنای مبارزه بود
در سایه خاطرات
«مراد از نورِ چشمی که در صدر ورقه نوشته ام، فرزند بزرگم، آقا مصطفی خمینی است و اوصیه بتقوی الله و اطاعة امره و ارجو منه الدعاء فی الحیوة و الوفاة». روح الله الموسوی الخمینی
وقتی امام، کتاب تحریرالوسیله را می نوشت، مسائل آن را با او بحث می کرد. حاج آقا مصطفی می گفت: در آن موقع، گاهی سر بحث، قیل و قال ما به حدی بالا می گرفت که ساواکی ها می آمدند و می گفتند: آقا! دعوا نکنید؛ پدر و پسر که با هم دعوا نمی کنند! بعد از آن که بحث ما تمام می شد و با هم می نشستیم و چای می خوردیم، می گفتند این چه دعوایی است که بعد از آن، با هم می نشینند و چای می خورند؟
در زندان قزل قلعه، کاغذ کم می دادند. من یک مقداری به او دادم و پرسیدم: شما این جا چه چیزی می نویسید؟ او گفت: دارم حساب می کنم - چون آن موقع، مسئله فضاپیماها پیش آمده بود و به کره ماه می رفتند - که اوقات نماز و شکل قبله را در این جور مسافرت ها چه باید کرد؟ (سجاد راعی گلوجه، زندگی نامه و مبارزات آیة الله سید مصطفی خمینی، انتشارات عروج، 1384، به نقل از پرسمان، شماره 50)
مصاحبه با والده مکرمه شهید آیت الله سید مصطفی خمینی (ره)
حاج آقا مصطفی سی چهل سال جلوتر از همدوره هایش بود
رشحاتی از قلم
آیینه صبح دلگشا را بردند
تا عرش، فرشته خدا را بردند
دلهای به خون نشسته در ظهری سرخ
بر شانه عشق مصطفا را بردند
اگر مبارزه ات دیر پا نبود، خون تو، فریادت را جاودانه کرد و به سیل ملّت، خروش داد. تو که همواره برکه ای از گلاب، پشت چشمانت بود و کلمات عاشورایی را با گلاب اشک می شستی؛ تو که همواره حلقه نشین سوگ اختران عاشورا بودی و گرمی آهت، از دشت بلاخیز کربلا وزیدن می گرفت؛ تو که مانند نیاکان پاک خود، با زهر جفا، دنیا را وداع نمودی و چون جدّت پاره های جگر تفتیده خود را در میان طشت دیدی؛ تو که آب فرات به غسل تو شتافت و خاک مقدس ایوان نجف نیز تو را در بر کشید. سلام خدا بر پیکار بی درنگ و کفن خون رنگ تو، ای همنام پیام آور صلح و آزادی!
معرفی کتاب
زندگینامه و مبارزات ایت الله سید مصطفی خمینی
نویسنده: سجاد راعی گلوجه
ناشر: چاپ و نشر عروج
کتاب حاضر به بررسی جایگاه شخصیتی، علمی، مبارزاتی و دیدگاه های ایت الله سید مصطفی خمینی(ره) می پردازد. این کتاب در سه بخش گرد آمده در بخش اول به ترسیم حیات فردی، اجتماعی و علمی ایت الله مصطفی خمینی می پردازد. بخش دوم که خود شامل سه فصل و چندین گفتار است به بررسی حیات سیاسی وی به طور مجزا در ایران، ترکیه و عراق می پردازد و در بخش سوم در گذشت اسرار آمیز سید مصطفی خمینی و پیامدهای آن مورد مطالعه قرار گرفته است. این اثر با یک نتیجه گیری از کل مطالب کتاب و ذکر کتابشناسی به پایان می رسد. (معارف، شماره 43)
