کلید رمز طی‌الارض در قرآن

حقیقت «طی‌الارض» چیست؟ آیا پیچیده شدن زمین در زیر پای عارف است آنگونه که برخی گفته‌اند. اگر چُنین است پس چرا در لحظه «طی‌الارض» غیر از رونده، دیگران در محل خود ثابت‌اند؟ شواهد قرآنی این مساله کدام است؟

درباره حقیقت «طی‌الارض» و تبیین مفهوم و تحلیل عقلانی آن، از سوی دانشمندان نظریات گوناگونی ارائه شده است. یکی از آن نظریه‌ها، نظریه‌ی "اعدام و ایجاد" است که از ناحیه محی الدین بن عربی ابراز شده و بزرگانی نیز آن را پذیرفته‌اند.

طبق این نظریه، شخص خود را در مکان مبدا «اعدام» و در مکان دلخواه «ایجاد» می‌کند. طبق این نظریه، شخص خود را در مکان مبدا «اعدام» و در مکان مورد نظر «ایجاد» می‌نماید. طبق نظریه‌ی دیگر، طی الارض، نقل و انتقال سریع بدن است که با قدرت بالای روحی فرد حاصل می‌شود. هر یک از این دو نظریه را بپذیریم باید گفت که این امر برای همه امکان ندارد و تنها برای اولیای الهی تحقق می‌یابد.[1]

طی الارض در قرآن

قرآن مجید طى الارض را براى یکى از نزدیکان با ایمان و دوستان خاص سلیمان به نام آصف بن برخیا ذکر کرده که توانست تخت سلیمان را به یک چشم به هم زدن حاضر کند.

قرآن مجید درباره او مى‌فرماید: «قَالَ الَّذِی عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْکِتَابِ أَنَا آتِیکَ بِهِ قَبْلَ أَن یَرْتَدَّ إِلَیْکَ طَرْفُکَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُ قَالَ هَذَا مِن فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنِی أَأَشْکُرُ أَمْ أَکْفُرُ وَمَن شَکَرَ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَرِیمٌ» [2]کسى که دانشى از کتاب داشت، این کار را انجام داد.

بسیارى از مفسران گفته‌اند: این مرد با ایمان از [[اسم اعظم الهى با خبر بود. البته منظور از آگاهى بر اسم اعظم، تخلّق (آراستگى) به آن اسم و وصف است، یعنى انسان از نظر آگاهى و اخلاق و تقوا و ایمان آن چنان تکامل یابد که مظهرى از آن اسم گردد. این تکامل معنوى و روحانى (که پرتوى از آن اسم اعظم الهى است) قدرت بر این کار را فراهم مى کند. [3]

کلید رمز طی الارض در 6 آیه

مرحوم علامه طباطبایی(ره) که خود از عارفان و سالکین الی الله بود در پاسخ به این سؤال می‌فرماید:

«حقیقت طی الارض، پیچیدن زمین در زیر گام رونده است. برادر ما مرحوم آقاسیدمحمدحسن الهی قاضی، یک روز به وسیله شاگردی که داشت و او احضار ارواح می نمود (نه با آیینه و نه با میز سه گوش، بلکه دستی به چشم خود می کشید و فورا احضار می کرد) از روح مرحوم حاج میرزاعلی آقای قاضی(ره)، راجع به طی الارض سؤال کرده بود. مرحوم قاضی جواب داده بودند که: طی الارض شش آیه از اول سوره طه است که می‌فرماید: «ای پیغمبر ما قرآن را بر تو فرو نفرستادیم تا تو به زحمت و رنج بیفتی! مگر برای یادآوری برای کسی که از خدا می ترسد. قرآن، فرو فرستادنی است از کسی که زمین و آسمان های بالا را آفریده است. خداوند رحمان بر عرش خود قرار گرفت- از برای خداست آنچه در آسمان ها است و آنچه در زمین است و آنچه در مابین آسمان و زمین و آنچه در زیر خاک است- و اگر صدای خود را در گفتار بلند کنی. پس خدا می داند سخن مخفی و پنهان تر از آن را- الله است که هیچ معبودی جز او نیست، از برای اوست اسمای حسنی...»[4]

مرحوم آیت الله سید محمد حسین طهرانی در باره حقیقت طی الارض، از محضر استاد خویش، مرحوم علامه طباطبایی سوالاتی کرده‌اند که جهت اطلاع بیشتر می‌توانید به کتاب "مهر تابان"، صفحات 380_378، مراجعه کنید.

پی‌نوشت‌ها:

1. ویکی فقه، با کمی تلخیص

2. سوره نمل/40

3. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۴۷۰، با تلخیص

4.  حسینی طهرانی، رساله «لب اللّباب»، ص 305