آیا شما هم اعتیاد دارید؟ اعتیاد به تلفن همراه

 

تلفن همراه امروزه به یکی از وسایل ضروری برای هر فرد تبدیل شده است، بسیاری از کار های ما با استفاده از تلفن همراه آسان شده است. اما این وسیله همانقدر که مفید است، می تواند مضر نیز باشد. استفاده از این وسیله برای برخی از افراد حالت وسواسی پیدا کرده است.

این روزها تلفن همراه پاره تن بسیاری از ماست. عضوی که نه تنها جداشدنی بلکه دور شدنی هم نیست. وسیله ای کوچک که تمام جنبه های زندگی ما را در بر می گیرد. تحقیقات نشان می دهد که حدود ۸۷ درصد از جمعیت کل جهان از این وسیله ارتباطی استفاده می کنند. این وسیله ارتباطی این روزها ناقل بیماری خطرناکی است.

موبوفوبیا چیست؟

«موبوفوبیا»(Mobophobia) به معنای بروز استرس و اضطراب شدید به هنگام نداشتن آنتن، قطع تماس، قطع ارتباط با اینترنت، تمام شدن شارژ باتری و از همه بدتر جا گذاشتن یا گم کردن تلفن همراه است. همچنین از این بیماری با نام «نوموفوبیا» (nomophobia) یا (No-Mobile-Phone phobia) به معنای «ترس نبود تلفن همراه» یاد می شود.(دنیای سلامت)

مبتلا به به موبوفوبیا

تحقیقات نشان می دهد که حدود ۸۰ درصد از مردم به اشتباه حس می کنند که گوشی آنها در جیب می لرزد و ۳۰ درصد به اشتباه حس می کنند که گوشی آنها زنگ می زند. ۸۰ درصد از افراد بین ۱۸ تا ۲۴ سال شب با گوشی می خوابند و یا والدینی که تمایل بیشتری به استفاده از تلفن همراه دارند بیشتر در ارتباط با فرزندانشان دچار مشکل می شوند. همه اینا بخش هایی از این بیماری فراگیر است.(مجله پزشکی)

یک فرد عادی به طور معمول در شبانه روز حدود ۱۱۰ بار گوشی خود را چک می کند در حالی که فرد مبتلا به موبوفوبیا حدود ۹۰۰ بار در شبانه روز این کار را می کند. اگر می خواهید از عمق پیشرفت این بیماری مطلع شوید باید بدانید که ۹۵ درصد از مردم ساعات قبل خواب را مشغول پیامک زدن یا جست و جو در اینترنت هستند. و یا از هر چهار نفر یک نفر به هنگام خواب گوشی خود را در حالت سکوت نمی گذارد.

طبق تحقیقات صورت گرفته از هر دو نفر یک نفر اگر نصف شب بدون هیچ دلیلی از خواب بیدار شوند اول به سراغ گوشی می روند و آن را چک می کنند.

شما علائم مونوفوبیا را دارید؟

موبوفوبیا زمانی رخ می دهد که فرد نسبت به از دست دادن گوشی خود دچار ترس شود. از آنجا که این ابراز دربردارنده اطلاعات شخصی از قبیل عکس، پیام، صوت و...است انتشار عمومی این موارد جایی بس نگرانی هم دارد. «تکنو استرس» یا ترس و اضطراب از ارتباط رو در رو با شخص دیگر به دلیل استفاده بیش از حد از ابزارهای ارتباطی، حالتی از اضطراب است که سرانجام منجر به انزوا و افسردگی فرد می شود. «رینگ ژایتی» یا اضطراب ناشی از شنیدن صدای زنگ حالتی دیگر از اضطراب است که باعث می شود شما مرتب به صفحه گوشی خود نگاه کنید تا هیچ تماس، پیام، هشدار و هیچ اتفاق تازه ای بر روی گوشی خود را از دست ندهید. از نشانه های وابستگی به تلفن همراه می توان به استفاده مکرر از تلفن همراه برای از بین بردن حس ناراحتی، غم و اندوه و استرس نام برد.

از علائم شاخص این بیماری ها اضطراب، تغییرات تنفسی، لرزش، عرق کردن، آشفتگی، سردرگمی و افزایش ضربان قلب است. و البته از علائم عاطفی این بیماری می توان به افسردگی، وحشت، ترس، وابستگی، اعتمادبه نفس پایین و احساس تنهایی اشاره کرد.

حالا دیگر نداشتن تلفن همراه یک موضوع عجیب است و اگر فردی باشد که یک گوشی کوچک در جیب یا کیفش نداشته باشد برای اطرافیان خود اسباب تعجب را فراهم می‌کند.
تلفن همراه خیلی زود اپیدمی شد و حالا آنقدر گستردگی استفاده از آن بالا ست که بعضی بیش از یک عدد از این تلفن های سیار را در اختیار دارند. افزایش کاربران البته به مانند هر پدیده تکنولوژیکال دیگر آسیب های خود را هم گسترده می‌کند و اینگونه است که موبایل می شود بلای جان. بخش اول دردسرهای موبایلی از جنس اعتیاداست.
کاربرانی که معتاد موبایل خود هستند و نمی‌توانند بدون آن روزشان رابه شب برسانند نه اهل دود و دم هستند و نه مشکل روانی دارند . آنها تنها قربانی تکنولوژی هستند. این ادعا را مدیر کل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اینگونه اثبات می‌ کند :پژوهش‌های بین‌المللی نشان می دهد شش درصد از کاربران تلفن همراه، معتاد به این وسیله هستند، به طوری که اگر تلفن خود را در مکانی جا بگذارند، دچار استرس می‌ شوند و گویی چیز مهمی را در زندگی خود از دست داده‌اند.
حرف‌های دکتر مسعودی فرید البته ناگوارتر هم می‌شود وقتی می گوید: در عین حال میزان افسردگی و اضطراب در میان این کاربران نسبت به کسانی که به اینترنت یا موبایل اعتیاد ندارند، به طور معناداری بیشتر است.
در پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه آیتم‌های مشخص کننده اعتیاد به تلفن همراه در نظر گرفته شده که معمولا با سوالاتی همچون این که آیا باتری شارژ شده تلفن همراه شما در کمتر از یک روز تمام می‌شود؟ یا اگر این وسیله از شما دور باشد، دچار استرس می‌شوید؟ یا آیا چنان چه زمانی دست‌تان به جیبتان برخورد کند اما موبایلتان را نیابید دچار استرس می‌شوید؟ همراه می شود.(مهر)
البته در این تحقیق درباره اعتیاد به موبایل افرادی که با استفاده از تلفن همراه درآمد کسب کرده و کار می‌کنند، در زمره معتادان این وسیله ارتباطی در‌نظر گرفته نشده اند و تنها هدف آن گروه از افرادی بوده اند که بدون انجام کاری مهم با موبایل‌شان به آن وابسته اند.
در واقع افرادی که تلفن همراه آن‌ها وسیله‌ کار و فعالیت روزانه آن‌ها محسوب می‌شود، در زمره معتادان به این وسیله ارتباطی به شمار نمی‌روند، به طوری که اعتیاد به تلفن همراه دربر‌گیرنده افرادی می‌شود که در حالی که نیازی به استفاده از این وسیله ندارند،‌ خود را درگیر آن می‌کنند، 
به طوری که قادر به دوری از این وسیله ارتباطی نیستند. در بسیاری از مواقع کاربران از نظر صحبت کردن با تلفن همراه اعتیاد ندارند، بلکه آنها به طور قابل توجهی و بیش از حد از نرم‌افزارهای نصب شده به روی تلفن خود استفاده می‌کنند.
مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی البته اعلام کرده تاکنون پژوهشی کلان به منظور بررسی شیوع و میزان استفاده از تلفن همراه در ایران انجام نشده است.مسعودی فرید سپس به راه‌اندازی مراکز درمان اعتیاد به تلفن همراه در برخی از کشورها اشاره کرده است که باعث شده وضعیت سلامت کاربران تلفن همراه در آن کشورها تحت نظر باشد.
در ایران اما مثل همیشه توسعه اقتصادی کشور همراه با توسعه فرهنگی نبوده و با ورود گسترده تلفن همراه هیچ فرهنگ سازی جدی درباره آن نشده است.
موضوع دیگری که مسعودی فرید در مورد دردسرهای موبایلی به آن اشاره کرده سوءاستفاده از کودکان و نوجوانان از طریق تلفن همراه بوده و اینکه پژوهشی در این زمینه نیز در کشورمان صورت نگرفته است. او اعلام کرده: با توجه به اینکه تمامی پیامک‌های ارسالی برای کودکان مناسب نیست، باید محدودیت هایی در این زمینه برای کودکان اعمال شود و به تجربه آمریکا در این زمینه اشاره کرده است. در آمریکا نرم‌افزاری به روی تلفن‌ها نصب می‌شود که با استفاده از آن محدودیت‌هایی برای دریافت پیامک‌ها یا برقراری تماس با خط تلفن مورد نظر ایجاد می‌شود.
بر این اساس خانواده‌ها با محدود کردن تعداد افرادی که می‌توانند به فرزندشان پیامک ارسال کرده و یا ارتباط تلفنی برقرار کنند، قادرند پیامک‌ها و تماس‌های خارج از برنامه تعریف شده برای تلفن همراه کودکان‌شان را دریافت و در صورت صلاحدید آن‌ها را به کودکان خود ارسال کنند.
مسعودی‌فرید با تاکید بر اینکه در حوزه آسیب‌های نوپدید نیازمند مطالعات کیفی و پژوهش‌های لازم هستیم، در مورد مطالعات انجام شده در خصوص میزان ارتباطات خانوادگی در میان خانواده‌های ایرانی گفت: به طور متوسط خانواده‌های ایرانی روزانه حدود 30 دقیقه با یکدیگر ارتباط موثر دارند، هر چند برخی معتقدند این ارتباط به 15 دقیقه در روز کاهش یافته است؛ این در حالیست که ورود به‌ فضاهای مجازی و سایبری بر این ارتباطات می‌تواند تاثیرات بسزایی داشته باشد.
«بر اساس تحلیل جامعه شناسی، مفاهیم پیامک‌ها به چند بخش طنز و فکاهی، عاشقانه، اجتماعی، سیاسی، تبلیغاتی، تجاری، مذهبی، اخلاقی و یا اطلاع‌رسانی تقسیم بندی می‌شوند.» این بخشی از حرف های مسعودی فرید درباره مفاهیم پیامک‌های ارسالی است که اینگونه ادامه یافته: پژوهش‌های صورت گرفته در میان دانش‌آموزان ایرانی نشان دهنده این است که بیشترین پیامک‌های ارسالی آن‌ها حاوی مطالب طنزآلود است.
مطالعات صورت گرفته در میان گروه سنی 15 تا 29 سال کشور نیز نشان می دهد که میزان استفاده از «بلوتوث» در میان پسران بیشتر از دختران است. او با اعلام تشکیل گروه پژوهشی و آموزشی پیشگیری از آسیب‌های فضاهای سایبری و یا مجازی در بهزیستی خبر داد: بر اساس اظهارات شرکت مخابرات، در سال گذشته سود حاصل از تلفن ثابت و همراه حدود یک‌هزار و 680 میلیارد تومان بوده است که اگر تنها پنج درصد این سود (84میلیارد تومان) در حوزه توسعه فرهنگی و به منظور جلوگیری از آسیب‌های نوپدید سرمایه‌ گذاری‌ شود، می‌توان اقدامات مناسبی در این زمینه انجام داد.

راه علاج و خود درمانی

اگر فکر می کنید به این بیماری دچار هستید باید بدانید راه درمان آن خوددرمانی است!​

اگر هنوز برای تان مشخص نیست که دانسته یا نادانسته به موبوفوبیا مبتلا شده اید یا نه، به راحتی می توانید احتمال ابتلای تان به این بیماری را با انجام این تست محک بزنید. شاید شخصا مبتلا به این بیماری نباشید اما ممکن است نزدیک تان افرادی را مشاهده کنید که لحظه ای نمی توانند بدون گوشی تلفن همراه شان باشند؛ دائم آن را به دست می گیرند و پیامک های شان را چک می کنند تا مبادا خبر یا کامنتی را در یکی از شبکه های اجتماعی از دست بدهند.

زندگی در کنار این افراد که تلفن همراه پاره تن شان شده، بسیار دشوار است. افرادی که این وابستگی و دل بستگی را دارند، مدام نگرانند شارژ باتری شان تمام و ارتباط شان با اینترنت و جهان هستی قطع شود. این افراد حتی به خاطر ترس از جا گذاشتن گوشی تلفن همراه شان دائما زجر می کشند و زندگی را برای خود و اطرافیان شان تیره و تار می کنند. برای اطمینان از اینکه احتمال ابتلای شما یا یکی از اطرافیان تان به موبوفوبیا چقدر است این تست را انجام دهید تا دوز اعتیادتان به گوشی تلفن همراه را کشف کنید.

سوالات زیر را پاسخ دهید و متناسب با دیدگاهی که درباره هر کدام از آنها دارید از یک تا هفت به خودتان امتیاز دهید. عدد یک به معنای به شدت مخالف است و عدد هفت به معنای به شدت موافق.

1.اگر هر لحظه که اراده می کنم به اطلاعات و داده های گوشی تلفن همراهم دسترسی نداشته باشم احساس ناراحتی می کنم.

2.اگر حین کار نتوانتم به اطلاعاتی که در گوشی تلفن همراه من است دسترسی پیدا کنم بسیار اذیت می شوم.

3.درصورتی که نتوانم از طریق گوشی به اخبار روز یا وضعیت آب و هوا یا آنچه در طول روز اتفاق افتاده، دسترسی پیدا کنم عصبی می شوم.

4.اگر نتوانم از تلفن همراهم استفاده کنم یا گوشی تلفنم خراب باشد عصبانی و کلافه می شوم.

5.اگر شارژ گوشی تلفن همراهم در حال تمام شدن باشد، احساس ترس می کنم و نگران می شوم.

6.اگر از خدماتی که به صورت محدود یا ماهانه روی گوشی تلفن همراهم دارم، استفاده کنم همیشه مضطربم که مبادا تمام شود.

7.اگر گوشی تلفن همراهم را فراموش کنم، می ترسم به خرید بروم یا خانه را ترک کنم.

8.اگر گوشی تلفن همراه را با خود نداشته باشم، مضطرب می شوم چون نمی توانم فورا با خانواده یا دوستانم در ارتباط باشم.

9.اگر گوشی تلفن همراه با خود نداشته باشم، نگران می شوم چون نمی توانم به پیام ها و تماس های بی پاسخم دسترسی داشته باشم.

10.اگر تلفن همراهم را با خود نداشته باشم، نگران وضعیت خانواده ام می شوم و نمی توانم از سلامت آنها باخبر شوم.

11.اگر تلفن همراهم را نداشته باشم، عصبی می شوم چون نگران می شوم مبادا کسی برای تماس گرفتن با من تلاش کرده باشد و موفق نشده باشد.

12.اگر تلفن همراهم از من دور باشد تمام روابط و دسترسی من به شماره تلفن های دوستانم قطع می شود.

13.بدون تلفن همراهم تمام ارتباطات من با دنیای مجازی و شبکه های آنلاین ازدست می رود و من ناراحت می شوم.

14.اگر تلفن همراهم از من دور باشد، احساس ناامنی می کنم چون احساس می کنم فردی از طریق آن به اطلاعات شخصی من و اطلاعاتی که در شبکه های آنلاین دارم، دسترسی پیدا می کند.

15.اگر تلفن همراهم از من دور باشد، مضطرب می شوم چون به ایمیل هایم دسترسی پیدا نمی کنم.

16.بدون تلفن همراهم احساس ناامنی دارم و اصلا نمی دانم چه کنم.

دوز اعتیاد شما چقدر است؟

بعد از آنکه عدد هر یک از سوالات بالا را مشخص کردید، تعداد اعداد مشابه را بشمارید. برای نمونه ببینید چند بار عدد 7 تکرار شده. یا عدد 5 چند بار در پاسخ پرسشنامه تان وجود دارد. اعدادی که ما بین یک تا 7 قرار می گیرند از شماره یک تا هفت به مرور از میزان موافقت شان کاسته و بر میزان مخالفت شان افزوده می شود.

درنهایت هر چه تعداد اعداد نزدیک به عدد 7 بیشتر باشد، میزان اعتیاد شما به گوشی تلفن همراه تان بیشتر و احتمال ابتلای شما به بیماری موبوفوبیا بیشتر است و برای کنترل آن باید از مشاور کمک بگیرید. بنابراین افرادی که اعداد 6،5 و 7 در پاسخنامه شان بیشتر تکرار شده به موبوفوبیا دچارند.

افرادی که اعداد 3 و 4 در پاسخنامه شان تکرار شده باید مراقبت بیشتری داشته باشند و گوش به زنگ باشند چون احتمال ابتلای آنها به موبوفوبیا وجود دارد و افرادی که تکرار اعداد 2،1 و 3 در پاسخنامه شان زیاد است در گروه افراد سالم جای می گیرند.