غذای بهشتیان
قرآن کریم می فرماید: «هَذَا ذِکْرٌ ۚ وَإِنَّ لِلْمُتَّقِینَ لَحُسْنَ مَآبٍ * جَنَّاتِ عَدْنٍ مُّفَتَّحَةً لَّهُمُ الْأَبْوَابُ * مُتَّکِئِینَ فِیهَا یَدْعُونَ فِیهَا بِفَاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ وَشَرَابٍ * وَعِندَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ أَتْرَابٌ؛ این یک یادآوری است. و به یقین برای پرهیزگاران فرجام نیکویی است، (همان) باغ های جاویدان بهشتی که درهایش به روی آنان گشوده است، در حالی که در آن (بر تخت ها) تکیه کرده اند و میوه های بسیار و نوشیدنی های فراوان در اختیار آنان است، و نزد آنان همسرانی است که تنها چشم به شوهرانشان دوخته اند، و همسن و سالند». (ص/ ۴۹ تا ۵۲)
این آیات پرهیزگاران و متقین را با گردنکشان طاغی مقایسه کرده، و سرنوشت هر دو گروه را در قیامت شرح می دهد، و در مجموع بحث های آیات گذشته را تکمیل می کند.
نخست، به عنوان یک جمع بندی از سرگذشت انبیای پیشین، و نکات آموزنده زندگی آنها می فرماید: «این یک تذکر و یادآوری است» (هذا ذِکْرٌ).
آری، هدف، از بیان فرازهایی از تاریخ پرشکوه آنان، داستان سرایی نبود، هدف، ذکر و تذکر بود، همان گونه که از آغاز این سوره، روی این مسأله تکیه شده: «ص وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکْرِ».
هدف، بیدار ساختن اندیشه ها، بالا بردن سطح معرفت و آگاهی، و افزودن نیروی مقاومت و پایداری در مسلمانانی است که این آیات برای آنها نازل شده است.
سپس، مسأله را از صورت خصوصی و بیان زندگی انبیاء، درآورده، شکل کلی به آن می دهد، سرنوشت «متقین» را به طور عموم مورد بحث قرار داده، می فرماید: «برای پرهیزگاران حسن مرجع و محل بازگشت نیکویی است» (وَ إِنَّ لِلْمُتَّقِینَ لَحُسْنَ مَآب).
بعد از این جمله کوتاه و سربسته، که خوبی حال آنها را اجمالاً ترسیم می کند، با استفاده از روش اجمال و تفصیل ـ که روش قرآن است ـ به شرح آن پرداخته می گوید: «بازگشت آنها به باغ های جاویدان بهشت است که درهایش به روی آنان گشوده است» (جَنّاتِ عَدْن مُفَتَّحَةً لَهُمُ الْأَبْوابُ).
«جَنّات» اشاره به باغ های بهشت است، و «عَدْن» (بر وزن عدل) به معنی استقرار و ثبات است، و «معدن» را به این جهت معدن، گفته اند که: فلزات و مواد گران قیمت در آنجا مستقر است، به هر حال، این تعبیر در اینجا اشاره، به جاویدان بودن باغ های بهشت است.
تعبیر به «مُفَتَّحَةً لَهُمُ الْأَبْوابُ» اشاره به آن است که: حتی زحمت گشودن درها برای بهشتیان وجود ندارد، گویی بهشت در انتظار آنهاست، و هنگامی که چشمش به آنان می افتد، آغوش باز، و آنها را به درون دعوت می کند!
سپس، آرامش و احترام خاص بهشتیان را به این صورت، بیان می کند: «این در حالی است که آنها بر تخت ها در آن تکیه کرده اند، و انواع میوه های فراوان و نوشیدنی در اختیار آنها است» هر زمان آن را می طلبند، فوراً نزد آنها حاضر می شود (مُتَّکِئِینَ فِیها یَدْعُونَ فِیها بِفاکِهَة کَثِیرَة وَ شَراب).
آیا فوراً به وسیله خدمتکاران بهشتی در برابر آنها حاضر می گردد، یا تنها اراده آنها کافی برای حضور آن است؟ هر دو احتمال وجود دارد.
تکیه روی «فاکِهَِة» و «شَراب» (میوه و نوشیدنی) ممکن است اشاره به این باشد که: بیشترین غذای بهشتیان میوه است، هر چند غذاهای دیگر طبق صریح آیات قرآن نیز، در آنجا وجود دارد.
همان گونه که بهترین و سالم ترین غذای انسان در این دنیا نیز میوه است!
تعبیر به «کَثِیْرَة» اشاره به انواع مختلف میوه های بهشتی است، همان گونه که نوشیدنی و شراب طهور آن نیز، اشکال متنوعی دارد که در آیات مختلف قرآن به آن اشاره شده است.
بعد از آن، سخن از همسران پاک بهشتی به میان آورده، می گوید: «نزد بهشتیان، همسرانی است که فقط چشم به شوهرانشان دوخته اند، همگی جوان و با شوهران خود هم سن و سالند» (وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ أَتْرابٌ).
«طَرْف» (بر وزن برف) به معنی پلک چشم است، و گاه، به معنی نگاه کردن نیز آمده است، توصیف زنان بهشتی به «قاصِراتُ الطَّرْفِ» (آنها که نگاهی کوتاه دارند) اشاره به این است که: تنها چشم به همسران خود دوخته اند، فقط به آنها عشق می ورزند و به غیر آنان نمی اندیشند که این، از بزرگ ترین مزایای همسر است.
بعضی از مفسران نیز، آن را به معنی حالت خمار بودن چشم که حالت جالب مخصوصی است دانسته اند، جمع میان این دو معنی نیز، بی مانع است.
«أَتْراب» به معنی «هم سن و سال» توصیف دیگری است برای زنان بهشتی نسبت به همسرانشان، چرا که توافق سنی جاذبه را میان دو همسر افزون می کند، و یا توصیفی است برای خود آن زنان، که همه آنها هم سن و سال و جوانند.
