درمان غضب
عوامل غضب را می توان در خودبرتر بینی، عجب، شوخی های بیجا، مجادله های بی نتیجه، کینه و حقد، حرص و طمع به افزایش مال و مقام، استهزاء و تمسخر دیگران به مکر و حیله و غیره جستجو نمود.
حضرت امیر علیه السلام کینه را به عنوان عامل غضب معرفی فرموده اند.
«الْحِقْدُ مَثارُ الْغَضَبِ»[1]
کینه توزی، برانگیزنده خشم است.
حواریون حضرت عیسی علیه السلام از حضرتش پرسیدند: اسباب خشم و علل عصبانیت کدامند؟
آن حضرت در پاسخ فرمودند:
«الْکبْرُ وَالتَّجَبُّرُ وَمَحْقَرَةُ النّاسِ»[2]
کبر، غرور و خودپسندی، حقیر شمردن مردم.
البته ناگفته نماند که برخی نارسائی های جسمی نیز می تواند عامل برافروخته شدن انسان و واکنش سریع او شود.
راه درمان این بیماری مهلک متوقف بر شناسائی عامل و پرهیز از آنست.
تفکر در عواقب خشم و غضب و نتائج کظم غیظ، راه درمان مهمی برای از بین رفتن خشم و غضب می باشد.
هنگام عصبانیت، آدمی در کانالی قرار گرفته است که شرایط و جو آن محدوده در ایجاد هیجان غضب تأثیر داشته است، چنین شخصی در مرحله اول بایستی به صورتی که می تواند موقعیت خود را تغییر دهد، مثلًا اگر ایستاده است بنشیند، و اگر نشسته است دراز بکشد، بحث را عوض کند، دست به مصافحه و معانقه دراز کند، آب سرد بنوشد، مزاح کند و... که اینها هرکدام بنوبه خود تاثیری در آرامش روانی انسان دارد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله در سفارشش به حضرت امیر علیه السلام، تفکر در عظمت حلم خداوند در برابر عصیان بندگانش را به عنوان درمان غضب معرفی فرموده است:
«یا علی لاتَغضَبْ فَاذا غَضَبْتَ فَاقْعُدْ وَتَفَکرْ فی قُدْرَةِ الرَّبِّ عَلی العِبادِ وحِلْمِهِ عَنْهُم»[3]
ای علی، خشم مگیر، واگر خشمناک شدی، بنشین و در قدرت خداوند بر بندگانش تفکر نما که چه حلیم بر اعمال و معاصی بندگان است.
حضرت امیر علیه السلام سکوت را که غالباً توأم با تفکر است، به عنوان درمان غضب معرفی فرموده اند.
«داوُوُا الْغَضَبَ بِالصَّمْتِ وَالشَّهْوَةَ بِالْعَقْلِ»[4]
غضب را با سکوت و شهوت را با عقل مداوا کنید.
و امام باقر علیه السلام، ضمن بیان عواقب خشم، راه درمان آن و همچنین راه درمان غضب بر خویشاوندان را مطرح فرموده است.
«انَّ الرَّجُلَ لَیغْضَبُ فَما یرْضی ابَداً حتّی یدْخُلَ النّارَ، فَایما رَجُلٍ غَضِبَ عَلی قَوْمٍ وَهُوَ قائِمٌ فَلْیجْلِسْ مِنْ فَوْرِهِ ذلِک، فَانَّهُ سَیذْهَبُ عَنْهُ رِجْزُ الشَّیطانِ، وَایما رَجُلٍ غَضِبَ عَلی ذی رَحِمَ فَلْیدْنُ مِنْهُ فَلْیمَسَّهُ، فَانَّ الرَّحِمَ اذا مُسَّتْ سَکنَتْ»[5]
کسی که غضب می کند تا داخل آتش نشود راضی نمی شود.( غضب او را وادار می کند دست به اعمالی بزند و گناهانی از او صادر شود که مستوجب آتش باشد) لذا هرکس بر کسی خشم گرفت وایستاده بود، باید فوراً بنشیند تا پلیدی شیطان از او دور گردد. و هرکس بر یکی از خویشانش غضب کرد، باید نزدیک او رود و تن او را لمس کند(مثلًا مصافحه کند) چرا که لمس بدن خویشان موجب سکون و آرامش است.
پی نوشت ها
