خوشبخت کیست؟؟؟ 3
قواى چهارگانه انسان
1. قوّه عاقله که به وسیله آن تمام حقایق اشیا درک مى شود و تمییز بین خیر و شر مى دهد، و امر به کار خوب و نهى از کار بد مى نماید.
2. قوّه شهویّه، نیرویى که انسان را وادار به جلب منافع مى نماید.
3. قوّه غضبیّه، نیرویى که او را وادار به فرار و دورى از ضررها مى کند.
4. قوّه وهمیّه، نیرویى که امور جزئیه را درک نموده و انسان را تحریک و وادار به تصمیم گیرى مى کند.
سه نکته
- سه قوّه اخیر در حیوانات نیز وجود دارد.
- بشر وظیفه دارد با راهنمایى «عقل و دین»، این سه قوّه را مهار و تعدیل نماید تا در دنیا و آخرت سعادتمند گردد.
- اگر افراط یا تفریط شد و تعدیل و کنترل نشدند انسان بدبخت و هلاک خواهد شد.
پیامدهای بی اعتدالی
(افراط)...............................................................(اعتدال و نتیجه اش)................................................(تفریط)
1) جربزه ..........................................................عاقله (حکمت)...................................................... جهل
2) شَرَه (عیّاشى و بى بندوبارى).......................شهویّه(عفت) .......................... خمودى (سرکوبى شهوت)
3) تهوّر (بى باکى)............................................قوّه غضبیّه(شجاعت)................................... جبن (ترس)
4) ظلم (ستمکارى).......................................... قوّه وهمیّه (عدالت)...................... انظلام (ستم پذیرى)
نتیجه افراط = (جربزه، شره، تهور، ستمکاری)
نتیجه تفریط = (جهل، خمودی، جبن، ستم پذیری)
و نیز بازگشت تمام فضایل و محسنات اخلاقى، به این صفات است.
****
خوشبخت کیست؟
پس خوشبخت و سعادتمند کسى است که در اثر تعدیل و کنترل قواى مذکور، چهار صفت حسنه را تحصیل، و هشت صفت رذیله را از خود دور نماید.
م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی ج‍زای‍ری (آل‌غ‍ف‍ور)، دروس اخلاق اسلامی، نشر م‍رک‍ز م‍طال‍ع‍ات و پ‍ژوه‍ش‌ه‍ای فرهنگی ح‍وزه ع‍ل‍م‍ی‍ه، قم، 1382، ص23 و 24
