امام صادق علیه‌السلام

  امام صادق علیه السّلام فرمودند:

اَلعامِلُ عَلی غَیرِ بَصیرهٍ کَالسّائِرِ عَلی غَیرِ طَریقٍ، فَلا تَزیدُهُ سُرعَهُ السَّیرِ اِلاّ بُعداً؛

کسی که بدون «بصیرت» عمل می کند، همچون زنده ای است که در بیراهه می رود؛ پس هر چه سریع تر رود، از مقصد دورتر می شود.

تحف العقول، ص362

شرح حدیث:

کسی که بدون چراغ و روشنایی در راهی پیش رود، احتمال گمراهی، اشتباه و سقوط برایش بسیار است.
خیابان ها و جاده هایی که از نور و روشنایی برخوردارند، رونده را بهتر به مقصد می رسانند و اشخاص نیز با اطمینان بیشتر به راه و به سوی هدف، پیش می روند.
«راه زندگی» نیز چراغ و نور می خواهد.
چراغ این راه «بصیرت» است. بصیرت، به این معناست، که انسان در زندگی اش، خود، هدف و نیروها، امکانات، همراهان، دوستان و دشمنان و موافقان و مخالفانش را بشناسد و با عوامل موفقیت و بازدارنده آشنا باشد و اگر در راهی قدم می گذارد، بداند، که فرجام این راه چیست و به کجا منتهی می شود. کسی که فاقد این بینش باشد، چه بسا همه ی سرمایه عمرش صرف راه و هدفی می شود که برخلاف سعادت اوست.
پس، رفتن بدون هدف و عمل بدون بصیرت، «حرکت در بیراهه» است و هر چه جلوتر برود، از مقصد دورتر می شود.
«جهت یاب» مهم ترین لوازم برای یک رهنورد است.
بصیرت، همان جهت یاب و قطب نما در زندگی است که آن را به هر قیمتی باید به دست آورد.

منبع: حکمت های صادقی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام صادق علیه السلام)، جواد محدثی،